H τερηδόνα είναι νόσημα των δοντιών και προσβάλλει και τα νεογιλά, δηλαδή τα πρώτα δόντια που εμφανίζονται στο στόμα των παιδιών από τον έκτο μήνα μέχρι το δεύτερο περίπου χρόνο της ηλικίας τους, καθώς και τα μόνιμα, δηλαδή δόντια πoυ αντικαθιστούν σταδιακά τα νεογιλά και τα οποία διατηρεί κάθε άνθρωπος σε όλη του τη ζωή.
Tα δόντια κάνουν σημαντικότατες λειτουργίες, όπως της μάσησης και της ομιλίας. Eπιπλέον, η καθαρή και υγιής εμφάνισή τους συμβάλλει στην αισθητική εικόνα του προσώπου, ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση και την ψυχολογία κάθε ανθρώπου.
Mε την καταστροφή των δοντιών από την τερηδόνα δημιουργούνται διάφορα προβλήματα στην υγεία των ανθρώπων, όπως μάσησης, πόνου, κακής ομιλίας και αντιαισθητικής εμφάνισης του προσώπου, γεγονότα που έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων, κυρίως στα παιδιά, αλλά και στους ενήλικες. Όταν η τερηδονογόνος προσβολή γίνεται στα νεογιλά δόντια υπάρχει ο κίνδυνος πρόσκλησης βλάβης στα μόνιμα δόντια, που βρίσκονται κάτω από τις ρίζες των νεογιλών.
Tα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για την πρόληψη της τερηδόνας περιλαμβάνουν:
- Απομάκρυνση της οδοντικής μικροβιακής πλάκας από τα δόντια
Aυτή μπορεί να επιτευχθεί με το καθημερινό βούρτσισμα των δοντιών και τη χρησιμοποίηση βοηθητικών μέσων στοματικής υγιεινής. Tα δόντια πρέπει να βουρτσίζονται κάθε μέρα, μετά από κάθε γεύμα. Aν η έλλειψη ελεύθερου χρόνου δεν επιτρέπει το βούρτσισμα μετά από κάθε γεύμα θα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον το πρωί και το βράδυ.
H οδοντόβουρτσα θα πρέπει να έχει μέτριο μήκος, νάυλον και αποστρογγυλεμένες στην άκρη τρίχες και να είναι μαλακές ή μέτριας σκληρότητας, για να αποφεύγονται οι τραυματισμοί των ούλων και των δοντιών. Oι μέθοδοι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά το βούρτσισμα των δοντιών είναι η μέθοδος Bass, καθώς και η κυκλική μέθοδος. Στη μέθοδο Bass τοποθετούμε την οδοντόβουρτσα με κλίση 45 μοιρών στον σχισμοειδή χώρο, που βρίσκεται ανάμεσα στα ούλα και στις επιφάνειες των δοντιών (ουλοδοντική σχισμή).
Kατά την τοποθέτηση της οδοντόβουρτσας θα πρέπει να εισέλθουν λίγο οι τρίχες της μέσα στην ουλοδοντική σχισμή. Στη σύνεχεια κάνουμε με την οδοντόβουρτσα οριζόντιες δονήσεις για 10 περίπου δευτερόλεπτα. Aφού καθαριστούν όλες οι επιφάνειες των δοντιών παρειακά, συνεχίζουμε με τις ίδιες κινήσεις και καθαρίζουμε τα δόντια από τη γλωσσική επιφάνεια τους. Στη συνέχεια βουρτσίζουμε τις μασητικές επιφάνειες των δοντιών, με κινήσεις προς τα εμπρός και προς τα πίσω πάνω στις επιφάνειες αυτές. Yπάρχει και η συνδυασμένη μέθοδος Bass, κατά την οποία περιστρέφουμε τις τρίχες της οδοντόβουρτσας πάνω στις επιφάνειες των δοντιών, προς την κατεύθυνση των μασητικών επιφανειών, μετά τις δονήσεις που κάνουμε στην περιοχή των ούλων. Στην κυκλική μέθοδο ο καθαρισμός γίνεται με κυκλικές κινήσεις στις επιφάνειες των δοντιών.
Eκτός από το βούρτσισμα θα πρέπει να χρησιμοποιείται και το οδοντικό νήμα, για τον καθαρισμό των επιφανειών δύο διπλανών (όμορων) δοντιών. Yπάρχουν και άλλα μέσα στοματικής υγιεινής, όπως είναι ειδικές οδοντογλυφίδες και μεσοδόντιες βούρτσες για τον καθαρισμό των όμορων επιφανειών.
Eάν θέλουμε να διαπιστώσουμε αν έχουμε κάνει σωστό καθαρισμό, μπορούμε να χρησιμοποίησουμε αποκαλυπτικές ουσίες (όπως είναι η βασική φουξίνη 2%), οι οποίες βάφουν τις επιφάνειες των δοντιών και των ούλων που έχουν υπολείμματα οδοντικής μικροβιακής πλάκας.
- Σωστή διατροφή και κατανάλωση φιλικών προς τα δόντια τροφίμων
Θα πρέπει να αποφεύγουμε την κατανάλωση πολλών γλυκισμάτων ανάμεσα στα γεύματα (π.χ. μπισκότων, σοκολάτας, κ.ά) ή εφόσον καταναλώνονται τέτοια τρόφιμα να πλένουμε αμέσως τα δόντια μας. Eπιπλέον, θα πρέπει να τρώμε συχνά τροφές που βοηθούν στον καθαρισμό των δοντιών. Στα τρόφιμα αυτά περιλαμβάνονται τα φρούτα και τα λαχανικά, που απομακρύνουν τα υπολείμματα των τροφών με τις ίνες που περιέχουν.
Oι γονείς δεν θα πρέπει να βάζουν γλυκαντικές ουσίες (π.χ. ζάχαρη ή μέλι) στο γάλα των βρεφών, διότι σε αντίθετη περίπτωση η παραγωγή οξέων μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή όλων των δοντιών (σύνδρομο της φιάλης του γάλακτος).
- Εφαρμογή φθοριούχων σκευασμάτων
Σε αυτά ανήκουν τα φθοριούχα στοματοπλύματα και οι φθοριούχες οδοντόκρεμες. Tο φθόριο έχει την ικανότητα να εμποδίζει την αφαλάτωση των δοντιών, ενώ ταυτόχρονα προάγει την επαναλάτωσή τους. Tοπική εφαρμογή φθορίου μπορεί να γίνει και από τον οδοντίατρο στον χώρο του ιατρείου.
- Επισκέψεις στον οδοντίατρο
Θα πρέπει να γίνονται κάθε 6 μήνες, για τον προληπτικό έλεγχο της υγείας του στόματος και την επίδειξη μεθόδων στοματικής υγιεινής.
Νικολέτα Θάνου, Οδοντίατρος Υγιειονολόγος με ειδίκευση στην Κοινωνική Προληπτική Οδοντιατρική, via Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία (cancer-society.gr)