Mετάφραση: Μιχ. Στυλιανού
«Μέτρο Εκφυλισμού του Τουρκικού Κρατικού Συστήματος»
Sibel Hurtas, Turkey Pulse, 15-7-17
Η αποκάλυψη βασανισμών και η αρωγή στα θύματα υπήρξε ένα μείζον πεδίο δραστηριότητας για τουρκική ΄Ενωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΙΗD)στις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Η οργάνωση υπέβαλε αμέτρητες μηνύσεις, ιδιαίτερα σε βάρος αστυνομικών της νοτιο-ανατολικής Τουρκίας με κουρδικό κυρίως πληθυσμό. Αλλά μια αίτηση που έλαβε η ΙΗD τον Απρίλιο δεν ήταν απ’ αυτές που είχε συνηθίσει. Τα φερόμενα ως θύματα βασανισμού ήταν αυτή τη φορά αστυνομικοί.
Στις 26 Απριλίου η Τουρκία γνώρισε την μεγαλύτερη εκκαθάριση της αστυνομίας μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουνίου, την οποία η κυβέρνηση επιρρίπτει στον εγκατεστημένο στις ΗΠΑ κληρικό Φετουλάχ Γκιουλέν και στους οπαδούς του, που είχαν εγκατασταθεί κυρίως στους κόλπους της Αστυνομίας και της Δικαιοσύνης. Κάπου 9.000 αστυνομικοί είχαν τεθεί σε αναστολή υπηρεσίας, ενώ περισσότερα από χίλια άτομα, μεταξύ των οποίων αστυνομικοί, δάσκαλοι και άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι, προφυλακίσθηκαν. Οι καταγγελίες βασανισμού αναφέρονταν σ΄αυτό το τελευταίο κύμα συλλήψεων.
Σε συνέντευξή του στο Αλ Μόνιτορ, ο συμπρόεδρος της ΙΗD, Οζτούρκ Τουρκντογκάν παρουσίασε με λεπτομέρειες την καταγγελία ενός των αστυνομικών, ο οποίος αποκάλυψε πως μια ολόκληρη ομάδα κρατουμένων είχε κακοποιηθεί. Οι καταγγελίες του εκτίθενται επίσης στην έκθεση από την ανάκριση του κρατουμένου, που σημαίνει πως οι αρχές είναι σε γνώση των ισχυρισμών του.
Ο αστυνομικός, που ζήτησε να μη κατονομαστεί, κατέθεσε ότι ομάδες δεκαπέντε κρατουμένων είχαν εγκλεισθεί σε δωμάτια 6 τετραγωνικών μέτρων, στην αστυνομική μονάδα οικονομικού εγκλήματος, αντί του τμήματος δίωξης της τρομοκρατίας. Αργά τη νύχτα, όταν το πλείστο του προσωπικού είχε αποχωρήσει, αστυνομικοί έρχονταν και έπαιρναν τους κρατουμένους με τη σειρά, οδηγώντας τους σε ξεχωριστό δωμάτιο ειδικό για τις ανακρίσεις. Τους έγδυναν, τους κάλυπταν το κεφάλι με πλαστικές σακούλες και τους απειλούσαν με σεξουαλικό βιασμό με μπουκάλια. Δύο κρατούμενοι αρρώστησαν και έκαναν εμετούς επί δύο ημέρες, αλλά τους αρνήθηκαν ιατρική περίθαλψη, υποστήριξε ο αστυνομικός.
Σχολιάζοντας τις καταγγελίες, ο Τουρκντογκάν είπε: « Η Τουρκία έχει σημαντική πρόοδο στην εκρίζωση των βασανιστηρίων. Στην εφαρμογή αυτών των προσπαθειών, τα αντι-τρομοκρατικά τμήματα –όπου ανθούσαν τα βασανιστήρια- ήταν εφοδιασμένα με κάμερες βιντεογράφησης. Αυτοί οι κρατούμενοι μεταφέρονταν στο τμήμα οικονομικού εγκλήματος, όπου δεν υπάρχουν κάμερες.» Εξήγησε ότι αυτή η κατηγορία κρατουμένων κρατήθηκαν στην αστυνομική δικαιοδοσία επί δύο εβδομάδες, μετά την επέκταση της περιόδου προφυλακίσεως διά διατάγματος, λόγω της καταστάσεως ανάγκης μετά την πραξικοπηματική απόπειρα. «Αυτή είναι μια περίοδος αρκετή για να εξαλειφθούν τα ίχνη βασανισμού,» πρόσθεσε.
Πολλαπλές καταγγελίες για βασανισμούς απλώθηκαν στη Τουρκία κατά το μαζικό κύμα συλλήψεων που ακολούθησε την απόπειρα πραξικοπήματος. Λίγες μέρες μετά την απόπειρα το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων μετέδιδε εικόνες κρατουμένων στρατιωτών με πρόσωπα χαραγμένα ή μωλωπισμένα. Κυβερνητικές πηγές εξηγούσαν ότι οι τραυματισμοί ήταν το αποτέλεσμα συμπλοκών κατά την πραξικοπηματική απόπειρα, αλλά οι καταγγελίες για βασανιστήρια συνεχίστηκαν, από αστυνομικά τμήματα και από φυλακές. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, η προσφυγή στη Δικαιοσύνη, μετά τις καταγγελίες, στάθηκε αδύνατη, επειδή τα θύματα ήταν απρόθυμα να αναγνωρισθούν και να αφηγηθούν τι υπέστησαν.
Κατά τον Τουρκντογκάν, μεγάλος αριθμός αστυνομικών και στρατιωτών, συλληφθέντων στο κύμα διώξεων των οπαδών του Γκιουλέν, υπήρξαν θύματα βασανισμών. Για το γεγονός ότι αποφεύγουν να μιλήσουν για όσα υπέστησαν, έδωσε την ακόλουθη εξήγηση: « Αυτοί οι άνθρωποι για πρώτη φορά υπήρξαν οι ίδιοι θύματα. Προέρχονται από ένα τομέα του κράτους που χρησιμοποιούσε βία για λογαριασμό του κράτους. Πολλοί από αυτούς ήταν οι βασανιστές στο παρελθόν. Αυτό φυσικά δεν δικαιώνει τη χρήση βασανιστηρίων σε βάρος τους. Ο δεύτερος λόγος είναι πολιτιστικός. (!) Ανήκουν σε μια συντηρητική παράδοση και είχαν θρησκευτική εκπαίδευση. Δεν θέλουν να μιλήσουν ανοικτά επειδή πιστεύουν πως οι προσωπικές του εμπειρίες βασανισμού θα τους κάνουν να φαίνονται στιγματισμένοι, ταπεινωμένοι και απόβλητοι, στα μάτια της κοινωνίας.»
Κατά τον Τουρκντογκάν οι καταγγελίες για βασανισμού αστυνομικών από συναδέλφους του αστυνομικούς αντικατοπτρίζει όχι μόνο την επιδείνωση της κατάστασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, αλλά επίσης την παρακμή του κρατικού οργανισμού. «Η σκέψη αστυνομικών που βασανίζουν αλλήλους, ύστερα από πολυετή στενή συνεργασία, είναι τρομερή», είπε. «Αυτό δείχνει πόσο εκφυλισμένο έχει καταστεί το κρατικό σύστημα στην Τουρκία.»
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος έχουν συλληφθεί 148.000 άτομα και 48.000 μένουν προφυλακισμένοι σε αναμονή δίκης.
Κρίνοντας από αυτούς τους αριθμούς ο Τουρκντογκάν βλέπει την δημιουργία νέου μεγάλου τραύματος σε μια ήδη πληγωμένη κοινωνία. «Αν υποτεθεί πως τουλάχιστο οι μισοί από τους 148.000 κρατουμένους υποβλήθηκαν σε βασανιστήρια και κακομεταχείριση και λαμβάνοντας υπ’ όψιν επίσης τις οικογένειές τους, το τραύμα την κοινότητα των οπαδών του Γκιουλέν θα είναι πολύ μεγάλο. Η Τουρκία θα βρει μπροστά της κι’ αυτό το τραύμα επίσης», είπε ο Τουρκντογκάν.
Παρά την ατέλειωτη σειρά των καταγγελιών για βασανιστήρια μετά το πραξικόπημα, ο υπουργός της Δικαιοσύνης, οι εισαγγελείς, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το ΄Ιδρυμα Ισότητας τηρούν σιγή σ’ αυτό το ζήτημα. Ιδιαίτερα ανατριχιαστική είναι η σιωπή του Δικηγορικού Συλλόγου. Αυτό που κρύβεται πίσω από τη σιωπή είναι η ευρύτατα διαδεδομένη ανησυχία πως η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των οπαδών του Γκιουλέν μπορεί να εκληφθεί ως υποστήριξη της Κοινότητας Γκιουλέν. « Τα βασανιστήρια αποτελούν έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Η αντιπαράθεση στα βασανιστήρια δεν σημαίνει υποστήριξη μας συγκεκριμένης κοινότητας, αλλά την υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας», είπε ο Ντουρκντογκάν.
Η Σιμπέλ Χουρτάς είμαι βραβευμένη Τουρκάλα δημοσιογράφος, που ειδικεύεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και σε δικαστικές και νομικές υποθέσεις. ΄Εχει 15 ετων επαγγελματικό ιστορικό, σε εθνικές εφημερίδες όπως οι Ταράφ, Σαμπάχ, ΄Εβρενσελ, Χαμπέρ Τουρκ και το πρακτορείο ΑΝΚΑ.
Sibel Hurtas, Turkey Pulse, 15-7-17
Η αποκάλυψη βασανισμών και η αρωγή στα θύματα υπήρξε ένα μείζον πεδίο δραστηριότητας για τουρκική ΄Ενωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΙΗD)στις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Η οργάνωση υπέβαλε αμέτρητες μηνύσεις, ιδιαίτερα σε βάρος αστυνομικών της νοτιο-ανατολικής Τουρκίας με κουρδικό κυρίως πληθυσμό. Αλλά μια αίτηση που έλαβε η ΙΗD τον Απρίλιο δεν ήταν απ’ αυτές που είχε συνηθίσει. Τα φερόμενα ως θύματα βασανισμού ήταν αυτή τη φορά αστυνομικοί.
Στις 26 Απριλίου η Τουρκία γνώρισε την μεγαλύτερη εκκαθάριση της αστυνομίας μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουνίου, την οποία η κυβέρνηση επιρρίπτει στον εγκατεστημένο στις ΗΠΑ κληρικό Φετουλάχ Γκιουλέν και στους οπαδούς του, που είχαν εγκατασταθεί κυρίως στους κόλπους της Αστυνομίας και της Δικαιοσύνης. Κάπου 9.000 αστυνομικοί είχαν τεθεί σε αναστολή υπηρεσίας, ενώ περισσότερα από χίλια άτομα, μεταξύ των οποίων αστυνομικοί, δάσκαλοι και άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι, προφυλακίσθηκαν. Οι καταγγελίες βασανισμού αναφέρονταν σ΄αυτό το τελευταίο κύμα συλλήψεων.
Σε συνέντευξή του στο Αλ Μόνιτορ, ο συμπρόεδρος της ΙΗD, Οζτούρκ Τουρκντογκάν παρουσίασε με λεπτομέρειες την καταγγελία ενός των αστυνομικών, ο οποίος αποκάλυψε πως μια ολόκληρη ομάδα κρατουμένων είχε κακοποιηθεί. Οι καταγγελίες του εκτίθενται επίσης στην έκθεση από την ανάκριση του κρατουμένου, που σημαίνει πως οι αρχές είναι σε γνώση των ισχυρισμών του.
Ο αστυνομικός, που ζήτησε να μη κατονομαστεί, κατέθεσε ότι ομάδες δεκαπέντε κρατουμένων είχαν εγκλεισθεί σε δωμάτια 6 τετραγωνικών μέτρων, στην αστυνομική μονάδα οικονομικού εγκλήματος, αντί του τμήματος δίωξης της τρομοκρατίας. Αργά τη νύχτα, όταν το πλείστο του προσωπικού είχε αποχωρήσει, αστυνομικοί έρχονταν και έπαιρναν τους κρατουμένους με τη σειρά, οδηγώντας τους σε ξεχωριστό δωμάτιο ειδικό για τις ανακρίσεις. Τους έγδυναν, τους κάλυπταν το κεφάλι με πλαστικές σακούλες και τους απειλούσαν με σεξουαλικό βιασμό με μπουκάλια. Δύο κρατούμενοι αρρώστησαν και έκαναν εμετούς επί δύο ημέρες, αλλά τους αρνήθηκαν ιατρική περίθαλψη, υποστήριξε ο αστυνομικός.
Σχολιάζοντας τις καταγγελίες, ο Τουρκντογκάν είπε: « Η Τουρκία έχει σημαντική πρόοδο στην εκρίζωση των βασανιστηρίων. Στην εφαρμογή αυτών των προσπαθειών, τα αντι-τρομοκρατικά τμήματα –όπου ανθούσαν τα βασανιστήρια- ήταν εφοδιασμένα με κάμερες βιντεογράφησης. Αυτοί οι κρατούμενοι μεταφέρονταν στο τμήμα οικονομικού εγκλήματος, όπου δεν υπάρχουν κάμερες.» Εξήγησε ότι αυτή η κατηγορία κρατουμένων κρατήθηκαν στην αστυνομική δικαιοδοσία επί δύο εβδομάδες, μετά την επέκταση της περιόδου προφυλακίσεως διά διατάγματος, λόγω της καταστάσεως ανάγκης μετά την πραξικοπηματική απόπειρα. «Αυτή είναι μια περίοδος αρκετή για να εξαλειφθούν τα ίχνη βασανισμού,» πρόσθεσε.
Πολλαπλές καταγγελίες για βασανισμούς απλώθηκαν στη Τουρκία κατά το μαζικό κύμα συλλήψεων που ακολούθησε την απόπειρα πραξικοπήματος. Λίγες μέρες μετά την απόπειρα το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων μετέδιδε εικόνες κρατουμένων στρατιωτών με πρόσωπα χαραγμένα ή μωλωπισμένα. Κυβερνητικές πηγές εξηγούσαν ότι οι τραυματισμοί ήταν το αποτέλεσμα συμπλοκών κατά την πραξικοπηματική απόπειρα, αλλά οι καταγγελίες για βασανιστήρια συνεχίστηκαν, από αστυνομικά τμήματα και από φυλακές. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, η προσφυγή στη Δικαιοσύνη, μετά τις καταγγελίες, στάθηκε αδύνατη, επειδή τα θύματα ήταν απρόθυμα να αναγνωρισθούν και να αφηγηθούν τι υπέστησαν.
Κατά τον Τουρκντογκάν, μεγάλος αριθμός αστυνομικών και στρατιωτών, συλληφθέντων στο κύμα διώξεων των οπαδών του Γκιουλέν, υπήρξαν θύματα βασανισμών. Για το γεγονός ότι αποφεύγουν να μιλήσουν για όσα υπέστησαν, έδωσε την ακόλουθη εξήγηση: « Αυτοί οι άνθρωποι για πρώτη φορά υπήρξαν οι ίδιοι θύματα. Προέρχονται από ένα τομέα του κράτους που χρησιμοποιούσε βία για λογαριασμό του κράτους. Πολλοί από αυτούς ήταν οι βασανιστές στο παρελθόν. Αυτό φυσικά δεν δικαιώνει τη χρήση βασανιστηρίων σε βάρος τους. Ο δεύτερος λόγος είναι πολιτιστικός. (!) Ανήκουν σε μια συντηρητική παράδοση και είχαν θρησκευτική εκπαίδευση. Δεν θέλουν να μιλήσουν ανοικτά επειδή πιστεύουν πως οι προσωπικές του εμπειρίες βασανισμού θα τους κάνουν να φαίνονται στιγματισμένοι, ταπεινωμένοι και απόβλητοι, στα μάτια της κοινωνίας.»
Κατά τον Τουρκντογκάν οι καταγγελίες για βασανισμού αστυνομικών από συναδέλφους του αστυνομικούς αντικατοπτρίζει όχι μόνο την επιδείνωση της κατάστασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, αλλά επίσης την παρακμή του κρατικού οργανισμού. «Η σκέψη αστυνομικών που βασανίζουν αλλήλους, ύστερα από πολυετή στενή συνεργασία, είναι τρομερή», είπε. «Αυτό δείχνει πόσο εκφυλισμένο έχει καταστεί το κρατικό σύστημα στην Τουρκία.»
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος έχουν συλληφθεί 148.000 άτομα και 48.000 μένουν προφυλακισμένοι σε αναμονή δίκης.
Κρίνοντας από αυτούς τους αριθμούς ο Τουρκντογκάν βλέπει την δημιουργία νέου μεγάλου τραύματος σε μια ήδη πληγωμένη κοινωνία. «Αν υποτεθεί πως τουλάχιστο οι μισοί από τους 148.000 κρατουμένους υποβλήθηκαν σε βασανιστήρια και κακομεταχείριση και λαμβάνοντας υπ’ όψιν επίσης τις οικογένειές τους, το τραύμα την κοινότητα των οπαδών του Γκιουλέν θα είναι πολύ μεγάλο. Η Τουρκία θα βρει μπροστά της κι’ αυτό το τραύμα επίσης», είπε ο Τουρκντογκάν.
Παρά την ατέλειωτη σειρά των καταγγελιών για βασανιστήρια μετά το πραξικόπημα, ο υπουργός της Δικαιοσύνης, οι εισαγγελείς, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το ΄Ιδρυμα Ισότητας τηρούν σιγή σ’ αυτό το ζήτημα. Ιδιαίτερα ανατριχιαστική είναι η σιωπή του Δικηγορικού Συλλόγου. Αυτό που κρύβεται πίσω από τη σιωπή είναι η ευρύτατα διαδεδομένη ανησυχία πως η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των οπαδών του Γκιουλέν μπορεί να εκληφθεί ως υποστήριξη της Κοινότητας Γκιουλέν. « Τα βασανιστήρια αποτελούν έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Η αντιπαράθεση στα βασανιστήρια δεν σημαίνει υποστήριξη μας συγκεκριμένης κοινότητας, αλλά την υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας», είπε ο Ντουρκντογκάν.
Η Σιμπέλ Χουρτάς είμαι βραβευμένη Τουρκάλα δημοσιογράφος, που ειδικεύεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και σε δικαστικές και νομικές υποθέσεις. ΄Εχει 15 ετων επαγγελματικό ιστορικό, σε εθνικές εφημερίδες όπως οι Ταράφ, Σαμπάχ, ΄Εβρενσελ, Χαμπέρ Τουρκ και το πρακτορείο ΑΝΚΑ.