 |
| φωτο από: konstantakopoulos.gr |
“Όταν ένα έθνος εκτιμάει κάτι περισσότερο από την ελευθερία, θα χάσει την ελευθερία του. Και η ειρωνεία: αν αυτό το κάτι είναι οι ανέσεις ή το χρήμα, θα τα χάσει κι αυτά”
Ουίλιαμ Σόμερσετ Μομ
του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Ο ΓΓ του ΟΗΕ κ. Γκουτιέρες φαίνεται ότι δεν βλέπει ειδήσεις.
Δεν πρόσεξε ότι οι δυνάμεις πίσω από τον ψυχοπαθή Πρόεδρο των ΗΠΑ, έξοχο σύμβολο ενός βαριά άρρωστου κόσμου και συστήματος, αγωνίζονται για την καταστροφή της ζωής στον πλανήτη εντός μερικών δεκαετιών. Δεν πρόσεξε ότι τον περασμένο Απρίλιο, σε διάστημα δέκα μόλις ημερών, οι ΗΠΑ παρολίγον να προκαλέσουν δύο πυρηνικούς πολέμους στη Συρία και την Κορέα. Δεν έχει πληροφορηθεί τίποτα για τους πολέμους στη Μέση Ανατολή ή για την κατάσταση μιας ανθρωπότητας που, συνολικά κρινόμενη, βρίσκεται σήμερα στο πιθανώς χειρότερο και σίγουρα πιο επικίνδυνο σημείο της ιστορίας της.
Τον κ. Γκουτιέρες, βετεράνο του απίθανου θιάσου των Ευρωπαίων “Σοσιαλιστών”, ένα πράγμα τον απασχολεί κυρίως και δεν τον αφήνει να κοιμηθεί ήσυχος τη νύχτα. Όχι. Δεν είναι οι βόμβες στο Αφγανιστάν, η χολέρα στην Υεμένη, η κατάσταση στην Παλαιστίνη, η πείνα στην Αφρική. Τον κ. Γκουτιέρες τον απασχολεί πως θα φέρει την ειρήνη στην Κύπρο, όπου οι εχθροπραξίες τελείωσαν το… 1974!
Για τον σκοπό αυτό έκανε ήδη ένα ταξίδι στην Άγκυρα και τώρα κάλεσε τους ηγέτες των δύο “κοινοτήτων” επειγόντως στη Νέα Υόρκη. Πριν από τον κ. Γκουτιέρες, με το κυπριακό ασχολήθηκαν επιμόνως η Βικτώρια Νούλαντ (που παρολίγον κι αυτή να προκαλέσει πυρηνική σύγκρουση στην Ουκρανία), η πρωθυπουργός της Βρετανίας, μιας χώρας που συνέβαλε με όλους τους δυνατούς τρόπους στην κατεδάφιση της μισής Μέσης Ανατολής και ο απερίγραπτος Πρόεδρος της Κομισιόν Γιούνκερ, επί των ημερών του οποίου η Ελλάδα συνέχισε απτόητη την καταστροφή της, έφυγε η Βρετανία από την ΕΕ και κινδυνεύει ολόκληρη η Ένωση με διάλυση.
Με τέτοιους “φίλους της ειρήνης” το μέλλον του νησιού της Αφροδίτης φαίνεται απολύτως εξασφαλισμένο, πόσο μάλλον που φαίνεται ότι κατοικείται από Λωτοφάγους. (Οι Αρχαίοι Έλληνες κατασκεύασαν τη λέξη “αλήθεια” από το στερητικό α- και τη λέξη Λήθη, να μην ξεχνάς τα σπουδαία και σημαντικά).
Όλοι αυτοί λοιπόν έχουν λυσσάξει κυριολεκτικά, μέσα σε μια παγκόσμια κατάσταση που δεν θα έπρεπε να τους αφήνει πέντε λεπτά ελεύθερους, να ασχολούνται επιμόνως πως θα φέρουν την “ειρήνη” στην Κύπρο, παρόλο που κανείς δεν φαίνεται να την απειλεί στα σοβαρά. Μαζί και οι ηγέτες του νησιού και της μαμάς Ελλάδας, “τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι”.
Στο υποσύστημα άλλωστε Ελλάδα-Κύπρος-Τουρκία της Ανατολικής Μεσογείου, από τα τρία κράτη το μεν ένα έχει και επισήμως σχεδόν καταλυθεί, υπό οικονομική κυριαρχία των Πιστωτών και ασφυκτικό γεωπολιτικό-στρατηγικό έλεγχο του άξονα των “ναυτικών δυνάμεων” (ΗΠΑ-Βρετανία-Ισραήλ), το δεύτερο, υπό τον κ. Αναστασιάδη, έχει διατηρήσει μια σχεδόν μόνο τυπική ανεξαρτησία και μόνο το τρίτο αγωνίζεται με τον τρόπο του να διατηρήσει την κυριαρχία και ανεξαρτησία του.
Θέλουν λοιπόν αυτοί οι διεθνείς “φίλοι της ειρήνης” να “λύσουν το κυπριακό” πάση θυσία και θέλουν να το λύσουν τώρα!
Η μέθοδος προσδιορίζει το αποτέλεσμα
Έως την 1η Δεκεμβρίου γίνονταν απερίγραπτες “διακοινοτικές διαπραγματεύσεις” – φαρσοκωμωδία στην Κύπρο, όπου υποτίθεται ότι ο κ. Αναστασιάδης και ο κ. Ακιντζί έψαχναν να βρουν ένα “σχέδιο λύσης” του κυπριακού που να μπορεί να παρουσιαστεί σε δημοψήφισμα και να εγκριθεί.
Τις χαρακτηρίσαμε φαρσοκωμωδία γιατί στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για προσπάθεια επίλυσης του κυπριακού που να εμπλέκει σε σοβαρό και ειλικρινή διάλογο τους Ελληνοκυπρίους και τους Τουρκοκυπρίους, αλλά για μια διαπραγμάτευση δύο ηγετών στη βάση ενός σχεδίου απορριφθέντος ήδη από τον πληθυσμό και παραβιάζοντος μαζικά τις πιο βασικές πρόνοιες του συνταγματικού, διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου.
Τέλος πάντων, μέχρι την 1.12 ξέραμε ότι οι δύο πλευρές συζητούσαν ένα σχέδιο κι αν συμφωνούσαν θα το έθεταν υπό την έγκριση των πολιτών.
Τέτοιο πράγμα δεν βρισκόταν αλλά και άλλοι γενικότεροι λόγοι που έχουν να κάνουν με τις κρίσεις στη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και την Ελλάδα, ανάγκασαν τον διεθνή παράγοντα να αποφασίσει να αλλάξει τη διαδικασία, συγκαλώντας στη Γενεύη τη διάσκεψη των Εγγυητριών Δυνάμεων που προέβλεπαν οι αλήστου μνήμης συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου. Με πρωτοβουλία μάλιστα του κ. Κοτζιά, η Διάσκεψη αυτή έγινε διαρκής, όπως και ο θεσμός της Ιεράς Εξέτασης. Δεν μπορεί να τερματισθεί προτού ο κατηγορούμενος, ο κυπριακός λαός εν προκειμένω, παραδεχθεί την ασήκωτη ενοχή του και παραδώσει όχι την ψυχή του (της οποίας η τύχη αγνοείται), αλλά το κράτος του.
Συναινώντας στη σύγκληση της Διάσκεψης της Γενεύης, Λευκωσία και Αθήνα ακύρωσαν το μεγαλύτερο επίτευγμα της κυπριακής και ελλαδικής διπλωματίας μετά το 1963, που ήταν να θεωρηθούν ουσιαστικά έκπτωτες οι συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου (η “Ανταλκίδειος Ειρήνη” κατά Ηλία Ηλιού, Πρόεδρο της ΕΔΑ) και επανέφεραν την Κύπρο στο προ του 1960 νομικό καθεστώς. Τρία τρίτα κράτη, που έχουν κατά καιρούς εμπλακεί σε πόλεμο εναντίον του κυπριακού λαού, συζητούν στη Γενεύη το καθεστώς του νησιού, που εκπροσωπείται στη Διάσκεψη από τους αρχηγούς των κοινοτήτων (σε βρετανική αποικιακή ορολογία) ή των φυλών των ιθαγενών (αν προτιμάτε την, ευρύτερης χρήσεως για τέτοιες περιπτώσεις) διεθνή ορολογία.
Πολλοί στην Κύπρο εξακολουθούν και επαναλαμβάνουν μονότονα, φανταζόμαστε για να μην κάνουν αυτό που πρέπει να κάνουν, ότι όλα αυτά δεν έχουν καμιά σημασία κι ότι θα μπορέσουν να ανατρέψουν τα όποια αποτελέσματα της Γενεύης σε δημοψήφισμα. Δηλαδή, θέλουν να πουν ότι αυτοί είναι πιο έξυπνοι ή πιο πονηροί από τη Βρετανία και την Αμερική που χάνουν το χρόνο τους συγκαλώντας τέτοιες διασκέψεις.
Ήδη, όπως αναφέραμε, και με τη σύγκλησή της μόνο, η Διάσκεψη της Γενεύης άρχισε να παράγει νομικά αποτελέσματα. Αν καταλήξει και με βάση τις ιδέες και προτάσεις που κυκλοφορούν, τα αποτελέσματά της, όπως εξηγήσαμε πολύ αναλυτικά στα άρθρα μας για το θέμα, δεν είναι αναστρέψιμα. Επικυρούμενα από τη Βρετανία, την Ελλάδα, την Τουρκία, την ΕΕ και τον ΟΗΕ θα εξασφαλίσουν την παραμονή των τουρκικών στρατευμάτων στο νησί επ’ άπειρον, θα ακυρώσουν το ισχυρότερο διπλωματικό χαρτί που έχει σήμερα η Λευκωσία (τα ψηφίσματα του ΟΗΕ που ζητούν την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων το ταχύτερο και άνευ όρων), θα στερήσουν το μέλλον κυπριακό κράτος από βασικά κρατικά χαρακτηριστικά, όπως το δικαίωμα σε δικό του στρατό και αυτοάμυνα και θα εξασφαλίσουν την αιώνια παρουσία των βρετανικών βάσεων στο νησί και τα όποια επεμβατικά δικαιώματα τρίτων.
Η μεγαλύτερη απάτη είναι αυτό που η Αθήνα επιμένει να παρουσιάζει ως μεγάλη εθνική επιτυχία, δηλαδή η κατάργηση των εγγυήσεων. Η Κύπρος όχι μόνο μετατρέπεται σε προτεκτοράτο, στο έλεος της καλής θέλησης των “Προστατών”, αλλά και η Αθήνα χάνει την τελευταία νομική δυνατότητα να παρέμβει στο νησί, για να προστατεύσει σε περίπτωση κινδύνου τον απειλούμενο ελληνικό πληθυσμό.
Η διαφορά από το 2004 είναι ότι τότε ο διεθνής παράγων υπολόγιζε στην Τουρκία ως τμήμα του δυτικο-ισραηλινού συγκροτήματος, ενώ τώρα υπάρχει αμφιβολία περί αυτού. Θέλουν επομένως να πάρουν τους τίτλους του οικοπέδου καθαρούς, χωρίς κανένα δικαίωμα τρίτου επ’ αυτού, περιλαμβανομένης της Ελλάδας και της Τουρκίας. Αυτό κρύβεται πίσω από όλη τη φασαρία για τις “εγγυήσεις”.
Πως όλα αυτά, αν συμφωνηθούν από τους Αναστασιάδη και Ακιντζί και επικυρωθούν από την Ελλάδα, την Τουρκία, τη Βρετανία, την ΕΕ και τον ΟΗΕ θα ακυρωθούν στη συνέχεια από ένα δημοψήφισμα; ‘Ηδη θα έχει προσδιοριστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό και ανεπίστρεπτα η – καθοριστικής σημασίας – διεθνής (μη) υπόσταση του κυπριακού κράτους. Κι αν επιτέλους οι ιθαγενείς δεν μπορούν να συμφωνήσουν για ένα χωριό στη Μόρφου ή στην Αμμόχωστο, δεν πειράζει. Η “διεθνής κοινότητα” θα έχει πάρει το νησί, οι Κύπριοι δεν θα έχουν κράτος και μπορούν να τσακώνονται άλλα χίλια χρόνια αν υπάρχουν. Ποτέ οι καυγάδες των ντόπιων δεν έβλαψαν τους ξένους.
Η Αυτοκρατορία θα έχει επιτέλους αποκτήσει το νησί που τόσο θέλει από τον καιρό του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου και των Ναϊτών Ιπποτών και τόσα έκανε για να το αποκτήσει. (Θέλει όλο το νησί, κατά προτίμηση χωρίς τους κατοίκους και όχι μόνο τις βάσεις).
Στην πραγματικότητα μια τέτοια κατάληξη της διάσκεψης της Γενεύης αφαιρεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από τους Κυπρίους το κράτος τους και δεν θα το ξαναπάρουν ποτέ πίσω.
Γι’ αυτό ακριβώς έγινε άλλωστε η διάσκεψη. Για να μη ξαναδοθεί ποτέ στους Κύπριους η δυνατότητα να αποφασίσουν εκείνοι για το μέλλον τους μέσω ενός δημοψηφίσματος, όπως το 2004.
Τι επιδιώκουν για την Κύπρο
Επειδή όμως είναι πολλοί που για διάφορους ιδιοτελείς λόγους επιμένουν να μη βλέπουν το τελείως προφανές, υπάρχει δόξα τω Θεώ μια αποκαλυπτική συνέντευξη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικού κ. Κοτζιά στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA, 27.1.2017), που διευκρινίζει με τη σαφήνεια που δικαιούνται οι Γερμανοί αναγνώστες του, τι ακριβώς θέλει να κάνει την Κύπρο και ξεκαθαρίζει, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι ο σκοπός όλης της επιχείρησης δεν είναι άλλος από το να μεταβάλει ένα δεύτερο μέλος της ΕΕ (μετά την Ελλάδα) σε προτεκτοράτο του “άξονα των ναυτικών δυνάμεων” (ΗΠΑ, Βρετανία, Ισραήλ) με κάποιο ρόλο στη διακυβέρνηση της ΕΕ, που δεν ξέρουμε όμως τι θα είναι και αν θα υπάρχει σε μερικά χρόνια.
Όπως εξήγησε, επανερμηνεύοντας με αφοπλιστική ειλικρίνεια τον ορισμό του Περικλέους για τη δημοκρατία, ο κ. Υπουργός, όλες τις βασικές αποφάσεις στο νέο υπό διαπραγμάτευση “κράτος”, που θα αντικαταστήσει το υπάρχον, θα τις παίρνουν εξ ημισείας η πλειονότητα (82% Ελληνοκύπριοι) και η μειονότητα (82% Τουρκοκύπριοι). Δεν το είπε, αλλά είναι φανερό ότι επειδή πιθανότατα αυτά τα δύο μέρη δεν θα συμφωνούν, ξένοι θα κληθούν να παίρνουν τις αποφάσεις, όπως προέβλεπε το απορριφθέν στο δημοψήφισμα του 2004 σχέδιο Ανάν.
Ένα ζήτημα είναι ποιός παίρνει τις αποφάσεις, εξίσου σημαντικό είναι και το ποιός τις εφαρμόζει. Στην περίπτωσή μας την τελική ευθύνη για την άσκηση κυριαρχίας θα την έχει, όπως εξηγεί στην ίδια συνέντευξη ο Υπουργός, μια Διεθνής Αστυνομία. ‘Οσο για τις ένοπλες δυνάμεις της Κύπρου, που υπάρχουν σήμερα, θα διαλυθούν. Το νέο “κράτος” δεν θα έχει δικό του στρατό ούτε και το δικαίωμα στην αυτοάμυνα, όπως τα άλλα μέλη του ΟΗΕ και της ΕΕ. Θα είναι “αποστρατιωτικοποιημένο”, πράγμα που πρακτικά σημαίνει ότι θα απαγορευθεί στους ιθαγενείς να έχουν δικό τους στρατό, θα κυκλοφορούν όμως εκεί ένα σωρό ξένοι στρατοί, και, πριν από όλους, θα εξακολουθούν να υπάρχουν οι θηριώδεις βρετανικές βάσεις, θεμελιώδους ρόλου για τους πολέμους στη Μέση Ανατολή και για την παρακολούθηση των παγκόσμιων επικοινωνιών.
Ειρήσθω εν παρόδω, η Κύπρος έχει ακόμα σήμερα τη δυνατότητα να θέσει υπό αμφισβήτηση την παρουσία των βάσεων (όπως κάνει ο Ερντογάν με το Ιντσιρλίκ, αλλά αυτός εκπροσωπεί, έστω με τον τρόπο και την πολιτική του, τα συμφέροντα της χώρας του όπως τα καταλαβαίνει), ή να καλέσει άλλη δύναμη να φτιάξει δικές της βάσεις. Δηλαδή διαθέτει ένα “ατομικό όπλο” για να προστατευθεί από τον οποιονδήποτε, άλλο αν οι ηγέτες της δεν θέλουν να το χρησιμοποιήσουν. Ο αποικιοκράτης θέλει να το πάρει για πάντα από τα χέρια της Λευκωσίας.
Αυτό το “κράτος” είναι νομικά ένα προτεκτοράτο και ψυχολογικά ένας τρόπος να μην ενωθούν ποτέ Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, αφού η πλειοψηφία θα μισεί την μειοψηφία για το άδικο που θα υφίσταται διαρκώς και η μειοψηφία θα εγκλωβιστεί όσο ποτέ άλλοτε στα υπέρογκα προνόμιά της και θα τρέχει συνέχεια στην Άγκυρα μην τυχόν και της τα αμφισβητήσουν. Και οι δύο κοινότητες θα παρακαλάνε τον διεθνή παράγοντα, τον μεταμοντέρνο αποικιοκράτη και θα του τα δίνουν όλα για να κερδίσουν την εύνοιά του.
Πρακτικά, η “νέα Κύπρος” θα είναι μια ωρολογιακή βόμβα, που θα μπορεί να μετατρέψει ανά πάσα στιγμή την Κύπρο σε Συρία, δημιουργώντας σοβαρότατα προβλήματα στην Ελλάδα και την ΕΕ. Η Τουρκία, δια των Τουρκοκυπρίων, θα διαθέτει βέτο στην ΕΕ, καθιστάμενη από τώρα μέλος με δικαιώματα, όχι όμως και υποχρεώσεις της Ενωσης. Ούτε κι εκείνη όμως θα ωφεληθεί στο τέλος, γιατί μια τέτοια κατάσταση δεν θα οδηγήσει παρά στο να στρέψει την Ευρώπη, αργά ή γρήγορα, εναντίον της Τουρκίας.
Ο διεθνής παράγων έχει συμφέρον να προκαλέσει τέτοιες εξελίξεις γιατί έχει ανάγκη το νησί, όχι τους κατοίκους του, που μόνο μπελάδες του δημιουργούν, αλλά και για άλλους γενικότερους λόγους.
Αυτός που κυρίως θα ωφεληθεί από τον μετασχηματισμό του κυπριακού κράτους σε μεταμοντέρνο προτεκτοράτο είναι οι δυνάμεις του Χάους, που είδαμε να δρουν στη Μέση Ανατολή, στην ελληνική κρίση, στην Ουκρανία, στην Άπω Ανατολή, στα ζητήματα του παγκόσμιου κλίματος.
Οι αιτίες της πρεμούρας
Υπάρχουν γενικοί και ειδικοί λόγοι που εξηγούν αυτή την αφύσικη πρεμούρα να “λυθεί το κυπριακό”
– η προετοιμασία ενός πολύ μεγάλου πολέμου στη Μέση Ανατολή (που επιβεβαιώθηκε και με τον βομβαρδισμό του Άσυντ από τις ΗΠΑ). Για να πληγεί η Συρία και οι ρωσικές δυνάμεις στη Συρία πρέπει να κυκλωθούν δηλαδή να ελεγχθεί η Τουρκία (εξ ου και το βιαστικό και αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016) και η Κύπρος.
– η ύπαρξη στο εσωτερικό του διεθνούς κατεστημένου ενός ισχυρού “Κόμματος του Χάους”, που επιδιώκει τη δημιουργία όσο περισσότερων προβλημάτων στην ΕΕ και πιθανώς τον κατακερματισμό της
– η πολύ ευνοϊκή συγκυρία της παρουσίας Αναστασιάδη στην Κύπρο και της Ελλάδας σε καθεστώς “αποικίας χρέους” υπό ασφυκτικό έλεγχο και επιτήρηση ΗΠΑ-Βρετανίας-Ισραήλ.
Αν κάποιος πιστεύει ότι αυτά δεν είναι σωστά και ότι κάτι άλλο εξηγεί όσα γίνονται, μπορεί να το πει. Εμείς δεν έχουμε διαβάσει καμιά άλλη ερμηνεία για όσα γίνονται.
Γιατί πρέπει να ευγνωμονούμε την Τουρκία
Κάθε φορά που διαβάζω ελληνοκυπριακές ανακοινώσεις που καταγγέλλουν την τουρκική και τουρκοκυπριακή “αδιαλλαξία”, δεν ξέρω τι να πρωτοθαυμάσω σε αυτή τη φαρσοκωμωδία, που μπορεί ανά πάσα στιγμή να εξελιχθεί σε κανονική τραγωδία.
Στην πραγματικότητα, οι Ελληνοκύπριοι αντί να καταγγέλλουν την τουρκική αδιαλλαξία, θα έπρεπε μάλλον να ανεγείρουν αδριάντες στον κ. Ερντογάν και τον κ. Ακιντζί. Κι αν δεν υπήρχαν, θα έπρεπε να τους εφεύρουν, για να παραφράσουμε κι εμείς τον κ. Νταβούτογλου.
Η Κυπριακή Δημοκρατία υφίσταται σήμερα μόνο και μόνο γιατί η Τουρκία, υπερασπιζόμενη τις δικές της βλέψεις στο νησί, δεν αποδέχεται τη μετατροπή του σε προτεκτοράτο με τους όρους που επιδιώκει ο “διεθνής παράγων”. Αν ζούσε ο Ντελακρουά, θα ζωγράφιζε πιθανώς τον πίνακα “Ο Καυγάς των Νταβατζήδων στον προθάλαμο της Οδαλίσκης”.
Το κυπριακό δεν έχει λυθεί όχι γιατί τσακώνονται οι εκπρόσωποι των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων, αλλά γιατί δεν τα έχουν βρει ο Ταγίπ Ερντογάν και ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Μα, θα μου πει κάποιος, ή μάλλον θα το σκεφτεί, τι πειράζει να γίνει δυτικό προτεκτοράτο; Πειράζει για πολλούς λόγους και ένας μόνο από αυτούς είναι ότι, όπως ήδη γράψαμε, ο “διεθνής παράγων” χρειάζεται το νησί, όχι όμως τους κατοίκους, που μόνο μπελάς του είναι. Αν οι κάτοικοι του δώσουν το κράτος τους, θα κοιτάξει να τους ξεφορτωθεί. Και σήμερα μπορεί να το κάνει, ενώ δεν μπορούσε ούτε επί Οθωμανικής, ούτε επί Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Ελπίζει κανείς να συνεχίσουν να μην τα βρίσκουν οι Ταγίπ Ερντογάν και ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ώστε να σωθεί “από σπόντα” και η Κύπρος.
Μακροχρόνια όμως, κράτη και λαοί που δεν θέλουν να υπερασπιστούν την ύπαρξή τους, που δεν μπορούν καν να αρθρώσουν σε λόγια τη διεκδίκηση της ύπαρξής τους, το δικαίωμα της πλειοψηφίας να κυβερνά (με περιορισμούς ασφαλώς και εξαιρέσεις), το δικαίωμα στην ανεμπόδιστη κυριαρχία και στην αυτοάμυνα (το δικό τους στρατό) και δεν μπορούν να βρουν ηγέτες να το κάνουν, δεν μπορούν και δεν αξίζουν να επιβιώνουν.
Θυμάμαι τον Βάσσο Λυσσαρίδη, τον έναν από τους δύο ανθρώπους χάρη στους οποίους επέζησε το κυπριακό κράτος το 1974, να επιμένει, σε όλες τις τελευταίες συναντήσεις μας:
“Παλιά έλεγα ότι ζητείται ηγεσία. Τώρα λέω ότι ζητείται λαός”