Οι πνευματικές, ψυχικές και ηθικές λειτουργίες της ανθρώπινης υπόστασης γεννιούνται και εξελίσσονται σε συνάρτηση με τον υπόλοιπο κόσμο, γιατί αλλιώς θα αποτελούσαν νοήματα και δεοντολογικές φανταστικές ροπές και κατευθύνσεις, ξένες προς την πραγματικότητα.
Ο ψυχικός κόσμος είναι προιόν μεταβολισμού υπηρετώντας τη βούληση κάθε ύπαρξης. Η βούληση είναι το βέλος της φυσικής δύναμης, αυτής που εδρεύει στον άνθρωπο με το καθήκον μιας εναγώνιας αναζήτησης, ξένης προς τη νοητική λειτουργία, αυτή που οδήγησε και οδηγεί τον άνθρωπο σε επιτεύγματα, όπως εκείνο που τον κατέστησε ικανό να πετάξει χωρίς φτερά ή στη διερεύνηση του διαστήματος και σ' άλλα που προκαλούν το δισταγμό της λογικής ενέργειας.
Η πρακτική ζωή δίδει το επιτυχημένο αποτέλεσμα και οδηγεί στην εξιχνίαση του μηχανισμού που αποτελεί το μυστήριο στη ζωή του ανθρώπου. Το πλέγμα της σκέψης και του εξωτερικού κόσμου είναι δύσκολο να προσεγγιστεί, γιατί είναι αντιστροφή και αντανάκλαση της ύπαρξης προς τον εαυτό της, που αλλάζει και γίνεται άλλο, ενώ παρουσιάζει τα ίδια χαρακτηριστικά και έχει την ίδια τύχη.
Από την άμεση παρατήρηση διδάσκεται κανείς ότι, ενώ ο μηχανισμός της σκέψης είναι αναλλοίωτος, η σκέψη και τα στοιχεία που την απαρτίζουν αλλάζουν τόσο κατά τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, όσο και των άλλων ανθρώπων κατά την πορεία των αιώνων.
Η παραγωγή της σκέψης σημειώνεται κατά στρώματα που με θετική ή αρνητική συνδρομή δημιουργούν καινούργιες ιδέες που καταργούν ή συμπληρώνουν τις προηγούμενες με τρόπο που ικανοποιούν την αλήθεια πληρέστερα. Η δημιουργούμενη πείρα βοηθεί στην περαιτέρω συμπλήρωση της ατομικής ζωής, όπως και της ζωής της ανθρωπότητας.
Η ανθρώπινη υπόσταση στηρίζεται και προχωρεί με σκέψεις που είτε οδηγούν, είτε εκ των υστέρων δικαιολογούν οιανδήποτε ενέργεια της. Στη διαδικασία αυτή ακόμη και στην απλούστερη υπάρχει ένα σχέδιο και μια κριτική έμφυτη τάση που εμφανίζεται σ' οποιαδήποτε κατάσταση, ακόμη και στην πρωτόγονη.
Η απώτερη ερμηνεία του κόσμου είναι συνδεδεμένη με την ποικιλία των λογισμών, που απαρτίζουν και το βασίλειο της φιλοσοφίας, που προφανώς αφορούν τη λειτουργία της σκέψης και όχι την παραγωγή που γειτονεύει με τις γνώσεις της φυσιολογίας του εγκεφάλου. Και που μολονότι μας ξεφεύγουν επί του παρόντος, ολονέν όμως προσεγγίζονται με νέες μεθόδους μελέτης και έρευνας των φαινομένων τούτων.
Στην ευρύτερη κατάταξη των ιδεών με τη διαφορά της καταγωγής, της προέλευσης και της κατεύθυνσης, που τελικά οδηγούσαν και οδηγούν σε αντίθετους δρόμους οργάνωσης και ερμηνείας της ανθρώπινης πίστης και κοινωνίας, τίθεται ένα πρόβλημα βασικό που πρέπει να αναφέρεται στην παρουσία ή στην απουσία μιας όχι μόνον a priori ασυνείδητης για τον άνθρωπο πορείας ή μιας τυχαίας, αλλά συνειδητής στιγμιαίας ή μόνιμης αξίας.