Του Στέλιου Συρμόγλου
Και δεν είναι μόνο η ανταπόκρισή του στην εκτόξευση της τηλεθέασης του γνωστού reality show "Survivor", το οποίο συνέβαλε στην περαιτέρω αποχαύνωση του και στην απομείωση της αισθητικής του αντίληψης...
Ο γενικότερος τρόπος ζωής του μέσου Ελληνα δεν του επιτρέπει καμία ουσιαστική επαφή με την ομαδική ψυχή, ενώ εξάλλου η ομαδική ψυχή, αφιονισμένη από τα δραστικά δηλητήρια της πολιτικής κατάντιας, δεν επιτρέπει καμία ενθάρρυνση ακόμη και σ' όσους ανησυχούν και νοιάζονται για τούτο το τόπο.
Και βέβαια εκτός από τους εξωατομικούς παράγοντες, υπάρχουν υπάρχουν και παράγοντες καθαρώς ατομικοί που ενισχύουν την εγωιστική τάση της φυγής από τα καθημερινά και άμεσα προβλήματα του εθνικού συνόλου.
Τους ατομικούς αυτούς παράγοντες πρέπει να τους αναζητήσουμε στο πλέγμα της ατομικής ψυχολογίας του νεοέλληνα, που αναπτύχθηκε ευθύς μετά την πρώτη περίοδο της οικονομικής κρίσης και έφερε τον δραματικό διχασμό της προσωπικότητας, εντονότερο παρά σε κάθε άλλη πρόσφατη περίοδο της ιστορία του τόπου.
Διχασμό και σωρεία διλημμάτων ανάμεσα στην επιθυμία της προσαρμογής και στη διάθεση της αντίδραση. Από τη μια μεριά η θέση, από την άλλη η άρνηση της θέσης αυτής. Η φυσική συνέπεια της διαλεκτικής αυτής σύγκρουσης θα μπορούσε να ήταν η σύνθεση μιας στάσης ζωής, που θα προερχόταν από τη συνείδηση της ανάγκης της κοινωνικής μεταβολής.
Οι δυνάμεις της προσαρμογής, ωστόσο, επεκράτησαν και συνέβαλαν στην αποχαυνωτική αναγκαιότητα της "μη αντίδρασης" με ό,τι αυτή συνεπάγεται για τον καθέναν χωριστά και το κοινωνικό σύνολο. Και άλλοι, ως μοναχικοί διαβάτες ανάμεσα στα καθημερινά περιστατικά του βίου, ευρισκόμενοι σε αέναη και βασανιστική ταλάντευση, είδαν ως μόνη διέξοδο τη φυγή.
Σε ολόκληρη την περίοδο της πολύπλευρης κρίσης ή καλύτερα του σύγχρονου ελληνικού δράματος, εκτός από τους ολίγιστους που δεν δέχθηκαν τους λόγους της κομματικής πειθαρχίας και δεν έμειναν προσκολλημένοι στην περιπέτεια του καθημερινού βίου, οι πολλοί με αξιομνημόνευτη παθητικότητα για έναν λαό που έχει να επιδείξει αγώνες και πρωτογενείς ιδέες, προσαρμόστηκαν στην πειθαρχημένη λογική που επέβαλαν εγχώρια και ξένα συμφέροντα.
Μια δραματική απόδραση από την άμεση πραγματικότητα των καιρών με πολλά στοιχεία γκροτέσκο και αποχαύνωσης. Μια μάζα πολιτών με μύρια όσα προβλήματα, αιτήματα και ανησυχίες νέας μορφής, που ήταν ανίκανη να οικειωθεί.
Και η απόδραση τούτη από την πραγματικότητα, ιδιαίτερα της νέας γενιάς, όπως τη διαμόρφωσαν ανεξέλεγκτες και ασύνετες έως προδοτικές πολιτικές, είναι αρκετά μεγάλη για να έχει τη συνείδηση του δράματος του τόπου.
Ενας κυκεώνας. Κοινωνική συνείδηση, αίσθημα και σκέψη παραχώρησαν τη θέση τους στην παθητικότητα και στην επιπολαιότητα, ακόμη και στην εθνική παραίσθηση. Η ομαδική ψυχολογία που υπήρξε μόχθος και επιδίωξη της ελληνικής σκέψης, από την επαύριο της κρίσης, δεν ήταν ικανή να εμπνεύσει το πλήθος, γιατί οι εξωτερικοί παράγοντες της σύγχυσης ήταν αρνητικοί συντελεστές.
Και φτάσαμε αισίως στην αποχαύνωση του Ελληνα, αλλά κυρίως στην αποξένωσή του από την κοινωνική περιοχή του και του εγκλεισμού του στη φυλακή του υπερτροφικά αναπτυγμένου εγωισμού του. Αδύναμος πλέον να συμπαρακολουθήσει το ρυθμό της εποχής του, με αποτέλεσμα κάθε προοπτική ανάκαμψης να φαίνεται "όνειρο θερινής νυχτός".