Η μαρτυρία του διοικητή των ΛΟΚ, συνταγματάρχη Κωνσταντίνου Κομπόκη
Η ΕΠΙΘΕΣΗ των λοκατζήδων της 31ης Μοίρας στο Προεδρικό Μέγαρο το πρωί της 15ης Ιουλίου 1974 και η φυγή του Μακαρίου, παρόλο που πέρασαν από τότε 43 χρόνια, αποτελεί ακόμα αντικείμενο συζήτησης και διαφωνίας. Κι όμως η ένορκη κατάθεση που έδωσε στην «Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων για τον Φάκελο της Κύπρου» ο διοικητής των ΛΟΚ, συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Κομπόκης, που έκαμε και την επίθεση, ήτσν σαφής και δεν επιδέχεται παρερμηνείες. Είπε συγκεκριμένα (8 Ιουλίου 1986):
«Είχα ρητή εντολή του ταξιάρχου Δημήτρη Ιωαννίδη να ανατρέψω τον Μακάριο. Όχι να τον σκοτώσω. Σχεδίασα την επίθεση εκείνο το πρωί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να διαφύγει ο Μακάριος, αφήνοντας το πίσω μέρος δυτικώς και προς το ποτάμι του Προεδρικού Μεγάρου ελεύθερο. Και αυτό γιατί, μετά τη σύσκεψη στην Αθήνα στις 2 Ιουλίου στο Πεντάγωνο, με κάλεσε προσωπικά σε άλλο γραφείο ο ταξίαρχος Δημήτρης Ιωαννίδης και μου είπε να διευκολύνω τον Μακάριο να φύγει. Όταν ετέθη το ερώτημα «Τι γίνεται εάν δεν προλάβει να διαφύγει;», η απάντηση του Ιωαννίδη ήταν: «Να τον συλλάβετε και να τον θέσετε υπό αυστηρό περιορισμό».
Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ αυτή έγινε απόλυτα πιστευτή από την «Εξεταστική Επιτροπή» και περιλήφθηκε στο πόρισμά της που εκδόθηκε το 1988, μετά από τη συμπλήρωση του έργου της. Ο Κομπόκης έκανε ό,τι του είπε ο Ιωαννίδης και η μαρτυρία του απαντά με σαφήνεια και σε δηλώσεις που είχαν κάνει και στρατιωτικοί τα πρώτα χρόνια μετά το 1974, οι οποίοι είχαν εκφράσει απορία πώς και γιατί έμεινε αφρούρητη η δυτική πλευρά του Προεδρικού. Όλοι τελικά συμφώνησαν για τις στρατιωτικές δυνατότητες του Κομπόκη και την ικανότητα του να σχεδιάσει και εκτελέσει επιχειρήσεις. Αυτό που έκαμε στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν να εκτελέσει την εντολή Ιωαννίδη, γι’ αυτό και ο σχεδιασμός της επίθεσης σε σχήμα πετάλου, που άφηνε διέξοδο στον Μακάριο.
Ο ΚΟΜΠΟΚΗΣ είχε και έναν πρόσθετο λόγο να εκτελέσει επακριβώς την εντολή Ιωαννίδη, αφού ήταν ένθερμος βασιλόφρων όπως και ο Μακάριος. Διατηρούσε στενούς φιλικούς δεσμούς με τον υπασπιστή του βασιλιά Κωνσταντίνου, Μιχάλη Αρναούτη και ήταν παντρεμένος με την «κυρία επί των τιμών» της βασίλισσας Άννας Μαρίας, συμμαθήτρια και στενή φίλη της από τη Δανία.
ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ της κατάθεσης Κομπόκη είναι και η μαρτυρία του Αριστείδη Παλαΐνη, στενού συνεργάτη του Ιωαννίδη, στρατιωτικού, ο οποίος σε συνέντευξή του σε εφημερίδα
Ο Μακάριος με τον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο, που έχει στα χέρια του την κόρη του Αλεξία.
και στην ερώτηση «γιατί η χούντα προσπάθησε να ανατρέψει και να δολοφονήσει τον Μακάριο;», η απάντησή του ήταν:
«Το να δολοφονήσει, μην το λέτε. Άμα θέλαμε να τον δολοφονήσουμε, θα τον δολοφονούσαμε χωρίς να γίνει καμία στρατιωτική κίνηση. Θέλαμε να τον συλλάβουμε και μάλιστα θέλαμε να φανεί σαν μια εσωτερική υπόθεση της Κύπρου. Μην ξεχνάτε ότι την απόφαση για την ανατροπή του Μακαρίου την έλαβαν ο Ιωαννίδης με τους δύο Αρχηγούς, Ενόπλων Δυνάμεων Μπονάνο και ΓΕΣ Γαλατσάνο. Οι Αρχηγοί Ναυτικού Αραπάκης και Αεροπορίας Παπανικολάου δεν την γνώριζαν. Ο Ιωαννίδης τότε είχε αρχίσει να μην τους έχει εμπιστοσύνη κι εδώ γεννάται το ερώτημα γιατί τους κρατούσε και δεν τους είχε αντικαταστήσει; Επίσης, η τότε πολιτική ηγεσία της χώρας είχε πολλές επιφυλάξεις, αλλά τους έπεισε ο Ιωαννίδης λέγοντας πως είχε το πράσινο φως από Αμερική. Η εντολή του ήταν «πάση θυσία να συλληφθεί ο Μακάριος». Αρχικά είχε λεχθεί από ορισμένους, ότι αν υπάρξει αντίδραση μεγάλη, πιθανώς να σκοτωθεί. Ο υπεύθυνος όμως που θα έκανε την επέμβαση στην Κύπρο, βγαίνοντας από την αίθουσα της συσκέψεως για την ενέργεια στην Κύπρο, συνάντησε τον Ιωαννίδη κι αυτός (ο Ιωαννίδης) του είπε «αλίμονό σου αν πάθει τίποτε ο Μακάριος». Δεν θέλαμε να πάθει τίποτε ο Μακάριος, θέλαμε να τον συλλάβουμε, αλλά μέσα σε μια μάχη δεν ελέγχεις το όπλο ενός στρατιώτη και μάλιστα Κύπριου, καθόσον πολλοί ήταν αντιμακαριακοί. Υπήρχε μια μακροχρόνια διαμάχη μεγάλη μεταξύ ενωτικών και Μακαρίου, όπως γνωρίζετε. Πάντως, είναι πολύ πιθανόν αν ο Μακάριος δεν διέφευγε, να ήταν άλλη η εξέλιξη των πραγμάτων στην Κύπρο».
ΟΠΩΣ είναι γνωστό, η αποδοχή της κατάθεσης Κομπόκη από την «Εξεταστική Επιτροπή» δημιούργησε έντονες αντιδράσεις μακαριακών στην Κύπρο, με αιχμή του δόρατος το σωματείο «Πορεία Αγάπης Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Γ΄», με Πρόεδρο την Ουρανία Κοκκίνου. Η «Επιτροπή», όμως, δεν είχε σχέση με καμιά Χούντα, αλλά προερχόταν από μια δημοκρατικά εκλεγμένη Ελληνική Βουλή, με πρωθυπουργό της χώρας τον Ανδρέα Παπανδρέου, γνωστό αντίπαλο του στρατιωτικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967.
(Αρχείο Νίκου Παπαναστασίου-απόσπασμα)
nikospa.wordpress.com
15.7.2017