TO ΠΑΡΟΝ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΑΡΘΡΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ ΜΑΣ ΚΑΙ ΕΧΕΙ ΩΣ ΣΤΟΧΟ ΝΑ ΑΝΑΔΕΙΞΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΠΡΟΒΑΛΛΕΙ ΥΓΙΕΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΑΠΟ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ.
Σύντομα η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία (TAF) θα έχει στην κατοχή της ένα νέο «υπερόπλο» που ακούει στο όνομα F-35 Lightning II. Κατά γενική ομολογία θεωρείται το πιο σύγχρονο μαχητικό στο δυτικό οπλοστάσιο, το οποίο θα αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού. Οπωσδήποτε θα αλλάξει η φιλοσοφία διεξαγωγής των αεροπορικών επιχειρήσεων όπως την γνωρίζουμε.
Γιατί εκτός των άλλων νεωτερισμών που φέρνει το νέο μαχητικό, το σημαντικότερό του ατού είναι το πολύ μικρό ίχνος που φέρεται να δείχνει στα αντίπαλα ραντάρ. Φυσικά μιλάμε για τα ραντάρ που υπάρχουν ήδη στο δυτικό τουλάχιστον οπλοστάσιο. Αν και προσωπική άποψη του γράφοντος, πως καθαρά θέμα χρόνου είναι να βρεθεί η συνταγή που θα γιατρέψει αυτό το νόσημα περί αόρατων ιχνών. Είτε από έναν νέο αποκλειστικό αισθητήρα ραντάρ, είτε από έναν συνδυασμό 2-3 αισθητήρων ταυτόχρονα. Αυτό όμως μπορεί να γίνει αύριο, μπορεί όμως και σε 10 χρόνια. Το κακό για την Πολεμική Αεροπορία είναι ότι δεν έχει την πολυτέλεια του χρόνου.
Σε 1 το πολύ 2 χρόνια από σήμερα η TAF θα έχει στην κατοχή της έναν αριθμό από F-35. Τι μπορεί να κάνει η ΠΑ πρωτίστως, αλλά και γενικότερα οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας απέναντι στη νέα αυτή απειλή; Σίγουρα η αναβάθμιση της Ελληνικής αεράμυνας με σύγχρονα, ικανότερα συστήματα ραντάρ, φαντάζει ως η βέλτιστη λύση. Δυστυχώς δεν είναι αρκετό. Κι αυτό γιατί αν το νέο ραντάρ θα μπορεί να δει το F-35 το πολύ στα 20-25 χλμ, τότε θα είναι πολύ αργά για το ίδιο το ραντάρ. Αντιθέτως υπάρχει τεχνολογία και μάλιστα ραγδαίως εξελισσόμενη η οποία θα μπορέσει να καλύψει το κενό των ραντάρ, μέχρις ότου αυτά γίνουν περισσότερο αξιόπιστα για τη συγκεκριμένη απειλή.
INFRARED SEARCH AND TRACK (IRST)
Μολονότι τα πρώτα αεροσκάφη με συσκευές IRST εμφανίστηκαν δεκαετία 60 (δείτε σχετική βιβλιογραφία), η τεχνολογία τους έγινε ευρέως γνωστή σε όλα τα μαχητικά που κατασκευάστηκαν ή εκσυγχρονίστηκαν μετά το 2000. Eurofighter, Rafale, F-16 block 60, F-18 E/F, Gripen και φυσικά όλα τα σύγχρονα ρωσικά της οικογένειας Sukhoi και Mig. Τα τελευταία χρόνια όλες οι γνωστές αεροδιαστημικές βιομηχανίες έχουν αναγνωρίσει την αξία των εν λόγω συστημάτων και προσπαθούν να τα αναβαθμίσουν όσο γίνεται περισσότερο. Τα IRST είναι συστήματα θερμικής απεικόνισης. Έχουν την ικανότητα να δουν το θερμικό ίχνος του οποιουδήποτε στόχου έχει βάλει στο μάτι ο χειριστής του μαχητικού, όπως αεροπλάνα, ελικόπτερα, πλοία, οχήματα και ανθρώπους.
Τίποτα δεν μπορεί να ξεφύγει από τον βιονικό οφθαλμό ενός IRST. Ακόμη και τα καλύτερα ραντάρ με εξελιγμένο Synthetic Aperture Radar (SAR), δεν μπορούν να έχουν τόσο υψηλής πιστότητας εικόνα, όσον αφορά στόχους στο έδαφος ή την θάλασσα. Βέβαια υπάρχουν παράγοντες που καθορίζουν το πόσο καλή θα είναι η εικόνα που παρέχει το IRST. Γενικώς τα σύννεφα και ιδιαίτερα κάποιες κατηγορίες τους, ενδέχεται να επηρεάσουν την καθαρότητα της εικόνας. Επίσης έχει σημασία το υψόμετρο και η ταχύτητα του μαχητικού, καθώς και τα αντίστοιχα ύψη και ταχύτητες των εχθρικών μαχητικών, και τέλος αν οι ιπτάμενοι στόχοι βρίσκονται πάνω από ξηρά ή θάλασσα.
Ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι είναι παθητικό σύστημα, δηλαδή ο εχθρός δεν μπορεί να γνωρίζει ότι τον βλέπουν 1, 10 ή 100 διαφορετικά IRST και τον έχουν εγκλωβίσει. Φυσιολογικά, αντίστοιχα συστήματα θα πρέπει να χρησιμοποιεί τόσο ο ΣΞ, όσο και το ΠΝ, ώστε να κινούνται αυτόνομα αν χρειαστεί. Κύριο μέλημα πάντως, πρέπει να είναι η διακλαδικότητα. Σε αυτό μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα η εγχώρια βιομηχανία, η οποία μπορεί να παράγει υψηλής ποιότητας προϊόντα, και φυσικά συστήματα θερμικής απεικόνισης. Αυτό όμως θα αναλυθεί καλύτερα σε μελλοντικό άρθρο.
Όσον αφορά τις ικανότητες αποκάλυψης στόχων στον ορίζοντα, αυτές διαφέρουν, καθώς κάθε συσκευή IRST έχει διαφορετικές δυνατότητες. Φυσικά οι εταιρείες κατασκευής αυτών δεν δίνουν τέτοια ακριβή δεδομένα για προφανείς λόγους. Αν και κατά καιρούς έχουν διαρρεύσει πληροφορίες για κάποια από τα συστήματα. Για παράδειγμα ένα από τα πλέον γνωστά συστήματα ισχυρίζεται ότι μπορεί να κάνει αποκάλυψη στόχου μαχητικού σε απόσταση 80 km ενώ αυτό βρίσκεται ακριβώς μπροστά. Ενώ αν ο στόχος βρίσκεται σχετικώς πλαγίως, τότε η απόσταση αποκάλυψης ξεπερνάει τα 100 km. Προφανώς σε αυτό συνδράμει το γεγονός ότι από πλάγια ένα μαχητικό δείχνει τον κινητήρα του και την εξαγωγή θερμών αερίων. Αυτό που θα ενδιέφερε άμεσα την ΠΑ είναι να μαζέψει πληροφορίες από όλες τις γνωστές εταιρείες (αν δεν το έχει κάνει ήδη) ώστε να συγκρίνει τα χαρακτηριστικά τους, και ιδιαίτερα ποιο θα ήταν το καλύτερο για τον χώρο του Αιγαίου.
Στην επικείμενη αναβάθμιση των F-16, θα ήταν πραγματικά αδιανόητο από πλευράς ΠΑ να μην τοποθετηθεί ένα ισχυρό IRST στα μαχητικά, είτε σαν ατρακτίδιο, είτε πίσω από το ρύγχος, όπως στα Block 60, αλλά και στα περισσότερα σύγχρονα μαχητικά. Πρόταση του γράφοντος θα ήταν για λόγους μείωσης κόστους, αλλά όχι και αποτελεσματικότητας, τα μισά F-16 που θα αναβαθμιστούν να φέρουν το ραντάρ AESA και όχι όλα. Ούτως ή άλλως τα μαχητικά της ΠΑ πετούν πάντα σε ζεύγος ή τετράδα. Οπότε μέσω Link 16 το ένα μαχητικό που θα φέρει το AESA θα δίνει εικόνα και στα υπόλοιπα. Αντιθέτως το IRST είναι απαραίτητο σχεδόν σε όλα. Τουλάχιστον σε αυτά τα οποία θα επιφορτιστούν το ρόλο της αεράμυνας.
Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τα Mirage. Θα ήταν πραγματικά ευχής έργον για αυτό το εξαιρετικό αεροσκάφος, να αναβαθμιστεί ουσιαστικά, και να παραμείνει στους Ελληνικούς ουρανούς για πολλά ακόμη χρόνια. Εκτός από την «μαμά» εταιρεία θα μπορούσαμε να ρωτούσαμε κι άλλες εταιρείες διεθνώς που κατασκευάζουν τέτοια συστήματα, εάν θα μπορούσαν να κουμπωθούν τα δικά τους IRST στα Mirage. Στις τελευταίες αεροδιαστημικές εκθέσεις, έκαναν την εμφάνισή τους καινούργια συστήματα ή εκσυγχρονισμένες εκδόσεις γνωστών συστημάτων που ισχυρίζονται ότι θα μπορούσαν να τα εγκαταστήσουν σε όλα σχεδόν τα μαχητικά, και οπωσδήποτε στα Mirage. Καλό θα ήταν να αρπάξουμε την ευκαιρία όσο γρηγορότερα γίνεται.
Η ανίχνευση και ο εγκλωβισμός ενός εχθρικού «αόρατου» ίχνους δεν αρκεί για να το τρέψει σε φυγή. Θα πρέπει να έχεις και τους αντίστοιχους πυραύλους για την κατάρριψή του. Ευτυχώς η ΠΑ διαθέτει πυραύλους που να μπορούν να αναχαιτίσουν τα F-35 αναζητώντας το θερμικό τους ίχνος. Τέτοιοι πύραυλοι είναι ο MICA IR που φέρουν τα Mirage με βεληνεκές περίπου τα 50χλμ. Ενώ τα F-16 φέρουν τον IRIS-T με βεληνεκές τα 25χλμ. Για να χρησιμοποιηθούν στα όρια του φακέλου πτήσης τους, ιδίως τα Mica, θα πρέπει πρώτα να έχει εγκλωβιστεί το εχθρικό ίχνος από το IRST ή το ραντάρ του αεροσκάφους φορέα, και κατόπιν να αφεθεί ο πύραυλος με κατεύθυνση προς τον στόχο.
Στην διεθνή αγορά τα επόμενα χρόνια θα κάνουν την εμφάνισή τους νέοι πύραυλοι με IR κεφαλή ή σε συνδυασμό με EM αισθητήρα, οι οποίοι θα έχουν μεγαλύτερη ακτίνα δράσης και άρα φονικότεροι από τους σημερινούς. Εννοείται ότι θα πρέπει να αποκτηθούν και πύραυλοι εδάφους-αέρος με αντίστοιχες δυνατότητες. Ο συνδυασμός IRST, Link 16 (θα πρέπει να φορούν όλα τα μαχητικά της ΠΑ), και πύραυλοι με κεφαλή ανίχνευσης IR, θα είναι θανάσιμος συνδυασμός, όχι μόνο για τα F-35, αλλά για οποιοδήποτε ίχνος πετάει στους ουρανούς του Αιγαίου.
Στον πρόλογο του άρθρου ανέφερα το F-35 σαν υπερόπλο. Η αεροδιαστημική και αμυντική τεχνολογία είναι από τις πιο ραγδαία εξελισσόμενες στον πλανήτη. Κάτι που φαντάζει ως υπερόπλο σήμερα, μπορεί σε 5 ή 10 χρόνια να θεωρείται, αν όχι παρωχημένο, τουλάχιστον ξεπερασμένο τεχνολογικά. Κάθε νέο οπλικό σύστημα έχει και την αχίλλειο πτέρνα του. Αν καταφέρεις να την βρεις, τότε έχεις κερδίσει και σε επίπεδο ψυχολογίας, αλλά και ουσίας, καθώς σε μία ενδεχόμενη σύρραξη θα μπορείς να το νικήσεις με πολύ λιγότερο κόστος, τόσο σε χρήμα όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό.
Ελπίζω και εύχομαι το στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό του ΥΠΕΘΑ να εξετάσει όλες τις υπάρχουσες και μελλοντικές τεχνολογίες, και να πάρει τις σωστές αποφάσεις για την άμυνα της χώρας. Στον παρόν άρθρο αναφέρθηκαν μερικές μόνο προτάσεις, όπως θα μπορούσε να κάνει ο οποιοσδήποτε Έλληνας πολίτης, και ιδιαίτερα όσοι ασχολούνται με τα αμυντικά δρώμενα. Εξάλλου η άμυνα της χώρας είναι υπόθεση όλων μας.