Οι Έλληνες, παρ'όλη την ένδοξη ιστορία που έχουμε ως έθνος, ξεχνάμε πολλά και γρήγορα, και αυτά που θυμόμαστε είναι αλλοιωμένα, γι'αυτό και κάποιοι ίσως εκπλαγείτε από αυτά που θα διαβάσετε! Δεν έχει περάσει ούτε ένας αιώνας από τότε που υψώθηκε ο μαύρος καπνός από την φωτιά της Σμύρνης, που έμελλε να σημαδέψει με τραγικό τρόπο τον ελληνισμό, κι όμως ποιος θυμάται τι έγινε.. από ποιους... και σε ποιους;
Την αρχή της καταστροφής, είναι γνωστό σε λίγους, εμείς οι ίδιοι την προκαλέσαμε. Οι ήττες του ελληνικού στρατού στα βάθη της Τουρκίας, όπως ήταν λογικό, διαδέχονταν η μία την άλλη και πολύ γρήγορα τον αναγκάζουν σε άτακτη υποχώρηση. Στην υποχώρηση μας καίμε χωριά, σκοτώνουμε, βιάζουμε.... Όταν πια ο στρατός φτάνει στην Σμύρνη, επιβιβάζεται στα πλοία, που πριν λίγο καιρό τον έφεραν νικηφόρο και απελευθερωτή, και φεύγει για τα απέναντι νησιά. Σε λίγες μέρες ακολουθεί και όλη η ελληνική πολιτική ηγεσία της Σμύρνης.
Ο λαός αρχίζει να συγκεντρώνεται στην προκυμαία, ελπίζοντας σε σωτηρία από την θάλασσα... Μόνο ένας έμεινε εκεί να τους εμψυχώνει! Μόνο ένας να τους δίνει θάρρος! Ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος! Ο τελευταίος πύργος του ελληνισμού της Μικράς Ασίας, που έμελλε να πέσει ηρωϊκά. Τον παρακαλάνε να φύγει, μα εκείνος δεν εγκαταλείπει τον λαό του! Φτάνει μέχρι και άγημα από την Γαλλική πρεσβεία με σκοπό να τον φυγαδεύσει, όμως μάταιος κόπος.
Οι Τούρκοι έχουν μπει ήδη στην Σμύρνη και την καίνε, ενώ σφάζουν κατά χιλιάδες τους Έλληνες σαν να ήταν ζώα. Το πρωί της 27ης Αυγούστου, μετά την Θεία Λειτουργία, ο διοικητής Νουρεντίν καλεί τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο στο γραφείο του. Εκεί του απαγγέλλονται οι κατηγορίες της προδοσίας και του φιλελληνισμού. Έξω το μαινόμενο πλήθος περιμένει να κατασπαράξει τον Ιεράρχη. "Τους βλέπεις αυτούς Χρυσόστομε; Αυτοί είναι οι δικαστές σου!" είπε ο Νουρεντίν και φωνάζει στο πλήθος "Εγώ σας παραδίνω αυτό το γουρούνι, και αν σας έκανε καλό, κάντε κι εσείς, αν όμως σας έκανε κακό, κακό να του κάνετε!" Εκείνος ατάραχος, έτοιμος να θυσιαστεί για την πατρίδα του και την πίστη του.
Η συνέχεια απάνθρωπη... Τον πήραν, τον ξυλοκόπησαν, τον μαχαίρωσαν, του έβγαλαν τα μάτια, του έκοψαν τα αυτιά και την γλώσσα και στην συνέχεια τα άκρα... έσυραν με άλογο το μισοπεθαμένο κορμί του... και τελικά τον αποκεφάλισαν, και αφού κάρφωσαν το κεφάλι του στην Αρχιερατική του ράβδο, το περιέφεραν σαν λάφυρο στην τουρκική συνοικία. Ότι απέμεινε από αυτόν, το πέταξαν σε έναν ξεροπόταμο.
Σήμερα η Εκκλησία τιμά την μνήμη του ως Αγίου, και την μνήμη όλων εκείνων των ξεχασμένων παππούδων μας.
Εμείς προτιμούμε να αδιαφορούμε για αυτά.. να θεωρούμε την Ιστορία βαρετή, την Εκκλησία οπισθοδρομική, την Ορθοδοξία κάτι ξεχωριστό από τον Ελληνισμό. Αν επιλέξουμε να ζούμε έτσι, δεν μας αξίζει αυτή η Ιστορία, δεν μας αξίζουν αυτοί οι πρόγονοι, δεν μας αξίζει αυτή η Πατρίδα..!!!