Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Τον Ιούλιο του 1974 η ελεγχόμενη από τις Ηνωμένες Πολιτείες στρατιωτική
χούντα των Αθηνών οργάνωσε πραξικόπημα στην Κύπρο και την απόπειρα
δολοφονίας του Προέδρου της Κύπρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Όλα
εκτελέστηκαν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως έγινε ένα χρόνο νωρίτερα
στο Σαντιάγκο της Χιλής.
Η Κύπρος είναι ένα νησί με μεγάλη στρατηγική σημασία, μέλος τώρα της ΕΕ
και της Ευρωζώνης. Το 82% του πληθυσμού της είναι Έλληνες στην εθνότητα,
το 18% Τουρκοκύπριοι. Η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της από τη
Βρετανία το 1960, μετά από έναν από τους πλέον πετυχημένους
εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αντίθετα προς ό,τι συνέβη με τον Σαλβαδόρ Αλλιέντε, ο Μακάριος διέφυγε
τον θάνατο και μαζί του επίσης επέζησε το κράτος του, αν και
ακρωτηριασμένο από την τουρκική εισβολή που ακολούθησε. Ο Κίσινγκερ
αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι η Κύπρος ήταν η μεγαλύτερη αποτυχία της
καριέρας του.
Γιατί τα έκανε αυτά ο Κίσσινγκερ; Επειδή ήταν το
πρώϊμο πρότυπο του νεοσυντηρητικού, αν και, για να είμαστε δίκαιοι, πολύ
ικανότερος από τους επιγόνους του.
Παρά την προσπάθειά του να εμφανισθεί ως διανοούμενος, ο Κίσσινγκερ δεν
θα μπορούσε ποτέ να είναι ένας Μάρκος Αυρήλιος, ο φιλόσοφος -βασιληάς.
Ούτε θα μπορούσε να είναι κάτι σαν τον σκληροτράχηλο πολεμιστή, τον
Γιτζάκ Ράμπιν, πούξερε πότε έρχεται η στιγμή να μετατρέψει, από
ηγεμονική θέση, σε μόνιμη ειρήνη αυτό που κέρδισε στον πόλεμο.
Στον Κίσινγκερ αρέσει να παίζει τον Θεό (παρότι θάπρεπε να γνωρίζει ότι
μερικές φορές η ύβρις ακολουθείται από τη νέμεση. Αλλά αυτό δεν είναι το
είδος του επιχειρήματος που θα σταματούσε έναν τέτοιο άνθρωπο).
Έχει τεράστιες ικανότητες, μεγάλο χάρισμα και ένα παγκόσμιο στρατηγικό
όραμα, ακόμα κι αν όλοι δεν θα συμφωνούσαν μ’ αυτό. Ήταν ασυζητητί ο
πιο έξυπνος από τους πολεμιστές του ψυχρού (και επίσης θερμού) πολέμου.
Πετυχαίνοντας μια σχεδόν αδύνατη συμμαχία με τον ηγέτη της Κινεζικής
Κομμουνιστικής Επανάστασης, με αυτά που έκανε στην Ευρώπη, τη Μέση
Ανατολή, την Ιαπωνία κι ακόμη τη Λατινική Αμερική, κατάφερε να
περικυκλώσει τη Ρωσία και να θέσει τις στρατηγικές βάσεις για τη διάλυση
της ΕΣΣΔ. Η επιρροή του πάνω στην αμερικανική εξωτερική πολιτική και
στρατηγική διήρκεσε (και ακόμα διαρκεί) πολύ περισσότερο από το χρόνο
της θητείας του ως Υπουργού Εξωτερικών και ως συμβούλου Εθνικής
Ασφάλειας.
Ο μάστορας της παραπλάνησης
Τα απαράμιλλα επιτεύγματά του οφείλονται στο συνδυασμό δύο όπλων που ξέρει πολύ καλά πώς να τα χρησιμοποιεί.
Το ένα, δε διστάζει ποτέ. Κάθε φορά που νομίζει ότι είναι απαραίτητο,
χρησιμοποιεί κάθε δυνατή μέθοδο, δεν σταματάει σε ηθικό, ή οποιοδήποτε
άλλο, ενδοιασμό. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, όπως οι Ιησουίτες συνήθιζαν
να λένε (ή μάλλον όπως οι αντίπαλοί τους τούς κατηγορούσαν ότι έλεγαν).
Το δεύτερο κι ακόμη φοβερότερο όπλο είναι η ικανότητά του να κατανοεί-
καλύτερα από ό,τι οι ίδιοι κάνουν- ό,τι σκέφτονται όλοι οι διάφοροι
παίκτες σε ένα δεδομένο παιχνίδι: τη νοοτροπία, τις ανάγκες τους. Ετσι
είναι σε θέση να στείλει σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των αντιπάλων
του, τα σήματα που είναι σωστά για τους σκοπούς του, σήματα διατυπωμένα
στη γλώσσα που είναι πιθανότερο να τους πείσει να κινηθούν προς την
κατεύθυνση που αυτός θέλει να πάνε. Ακόμη κι αν αυτοί συνεχίζουν να
τρέφουν κάποιες αμφιβολίες, είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού, γιατί
ξέρει τι θέλει και δεν διστάζει ο ίδιος ούτε στιγμή. Αυτό ήταν το
μυστικό των θριάμβων του.
Νομίζω ότι ακόμη και τώρα ο Κίσινγκερ είναι ένας από τους πολύ λίγους
ανθρώπους που μπορούν να διατηρούν πολύ καλές σχέσεις και με τα δύο
στρατόπεδα σε ό, τι μοιάζει τώρα πολύ με εμφύλιο πόλεμο στην καρδιά της
αυτοκρατορίας, κατά πάσα πιθανότητα μεταξύ παγκοσμιοποιητών και
στρατηγών του Χάους, κάτι σαν τον πόλεμο μεταξύ των αυτοκρατόρων
Αντωνίου και Οκταβίου στην αρχαία Ρώμη, που συγκλόνισε τότε και την πιο
μακρινή γωνιά της Μεσογείου.
Κύπρος: ένα αριστούργημα εξαπάτησης
Το 1974 ο Κίσινγκερ μπόρεσε να προετοιμάσει το πραξικόπημά του στην
Κύπρο εξαπατώντας τους πάντες για τις πραγματικές προθέσεις του, και
μεταξύ αυτών τον ‘Ελληνα δικτάτορα Ιωαννίδη, τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο
και τον Υπουργό Εξωτερικών της Σοβιετικής Ενωσης Γκρομίκο (όταν τους
συνάντησε στη Λευκωσία λίγο πριν από το πραξικόπημα), τη βρετανική
κυβέρνηση και ακόμα τον ίδιο του τον πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον,
εκμεταλλευόμενος πιθανώς τα σοβαρά προβλήματά του με το Watergate.
Ήταν ένα αριστούργημα παραπλανητικής διπλωματίας και εξαπάτησης, ακόμη
κι αν αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να το πει και να το διεκδικήσει
ανοιχτά.
Το Μάρτιο του 1974 ο υποστράτηγος Ιωαννίδης, ο έλληνας δικτάτορας,
κάλεσε στο γραφείο του τον εφοπλιστή Αριστοτέλη Ωνάση. Του είπε, σύμφωνα
με έναν από τους πολύ στενούς συνεργάτες του Ωνάση: “Αριστοτέλη, όλα
πάνε καλά με την εξωτερική πολιτική. Οι Αμερικανοί μου είπαν να βγάλουμε
από τη μέση τον Παπά (τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, Πρόεδρο της Κύπρου) και
θα μας δώσουν το νησί” (η Κύπρος θα ενωθεί με την Ελλάδα). Ο Ιωαννίδης
ήταν λίγο τρελός και το μόνο πράγμα που ο Ωνάσης σκέφτηκε να του πει
ήταν: “Και γιατί δεν το κάνουν μόνοι τους;”. ‘Ενα τέτοιο ερώτημα δεν
ήταν βέβαια αρκετό για να κάνει τον Ιωαννίδη να σκεφτεί, πόσο μάλλον να
τον αποτρέψει απ’ ό,τι ήδη σχεδίαζε.
Όταν ο Ιωαννίδης συνειδητοποίησε, μετά το πραξικόπημα, πως είχε
εξαπατηθεί και ότι ήταν μάλλον η Τουρκία κι όχι η Ελλάδα που επρόκειτο
να “ενωθεί” με την Κύπρο, διέταξε τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις να
υπερασπιστούν το νησί με όλα τα μέσα και να επιτεθούν στην Τουρκία σε
όλα τα μέτωπα. Κανένας δεν έκανε τίποτα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήλεγχαν
όλη την ελληνική στρατιωτική ιεραρχία. Τα τουρκικά στρατεύματα εισέβαλαν
στο νησί ουσιαστικά χωρίς αντίσταση, προχωρώντας σε εθνοκάθαρση του
ελληνικού πληθυσμού από τις ζώνη που πήραν υπό τον έλεγχό τους. Η Κύπρος
έχασε το 1,5% του πληθυσμού της κατά τη διάρκεια αυτής της επιχείρησης
σε δύο δόσεις, ποσοστό μεγαλύτερο από τις ιρακινές απώλειες κατά τη
διάρκεια της εισβολής του 2003.
Ο Ιωαννίδης, βετεράνος των αντικομμουνιστικών αγώνων στην Ελλάδα, πέθανε
στη φυλακή, πάντοτε αρνούμενος να εξηγήσει τι είχε συμβεί. Είπε μόνο:
“δε μιλώ γιατί αν μιλήσω όλοι οι Έλληνες θα γίνουν κομμουνιστές”. Λίγο
καιρό μετά τα γεγονότα το ίδιο το Ελληνικό Κοινοβούλιο ενέκρινε ειδική
διάταξη για να σταματήσει οποιαδήποτε έρευνα σχετικά με την Κύπρο,
επικαλούμενο την ανάγκη να μη διαταραχθούν οι διεθνείς σχέσεις της
Ελλάδας.
Ο Κίσινγκερ συναντά τον Μακάριο και τον Γκρομίκο
Λίγο πριν το πραξικόπημα ο ίδιος ο Κίσσινγκερ επισκέφθηκε την Κύπρο κι
εκεί συναντήθηκε με τον Σοβιετικό υπουργό Εξωτερικών Αντρέι Γκρομίκο και
τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Δεν γνωρίζουμε πολλά για το τι ειπώθηκε κατά
τη διάρκεια των συνομιλιών τους, εκτός από εκείνο που είπε ο Κίσινγκερ
στον Αρχιεπίσκοπο, καθώς αναχωρούσε από το νησί: «Μακαριώτατε, είστε
πάρα πολύ μεγάλος ηγέτης για ένα τόσο μικρό μέρος”. Ήταν ένα κολακευτικό
σχόλιο για αυτό το αγροτόπαιδο να ακούσει αυτά τα λόγια από έναν από
τους ισχυρότερους άνδρες στη Γη.
Αν και δεν ξέρουμε τι ειπώθηκε σ’ αυτές τις συνομιλίες ξέρουμε τι συνέβη
μετά. Ο Μακάριος άρχισε να ενεργεί με αυξημένη αυτοπεποίθηση στις
σχέσεις του με τη χούντα, αγνοώντας απελπισμένα μηνύματα που έφταναν
από κάποιους στην Αθήνα ότι σχεδίαζαν να τον σκοτώσουν. Έγραψε ακόμη στη
χούντα μια επιστολή ζητώντας τους να ανακαλέσουν τους αξιωματικούς τους
από την Κύπρο. Αυτό χρησίμευσε ως το τελικό πρόσχημα για το πραξικόπημα
εναντίον του.
Όσο για την ΕΣΣΔ, αντέδρασε μόνο εκ των υστέρων στην αλυσίδα των
γεγονότων και μόνο με τα συνήθη διπλωματικά μέσα. Ήταν η αντίθετη στάση
σε σχέση με εκείνη που είχε υιοθετήσει ο Νικίτα Χρουστσόφ το 1964. Τότε,
ενημερωμένος από τον απεσταλμένο του Μακαρίου Βάσο Λυσσαρίδη, τον
κύπριο σοσιαλιστή ηγέτη, ο οποίος τον είχε συναντήσει προσωπικά στο
θέρετρό του στον Νότο, είχε στείλει ισχυρό μήνυμα στον Πρόεδρο των ΗΠΑ
Λίντον Τζόνσον εξηγώντας του ότι η σχεδιαζόμενη τουρκική εισβολή στο
νησί θα ήταν απαράδεκτη για τη Σοβιετική Ένωση. Ο Johnson έστειλε μια
επιστολή (που δόθηκε μετά στην δημοσιότητα) προς τον Τούρκο ηγέτη
Ινονού, λέγοντάς του να ακυρώσει τα σχέδια εισβολής.
Αλλά όλα τα σχέδια μπορεί να έχουν κάποια προβληματικά σημεία, έτσι
έγινε και με το σχέδιο του Κίσσινγκερ. ‘Οχι μόνο ο Μακάριος επιβίωσε το
1974, αλλά οι Σοσιαλιστές και άλλοι δημοκράτες αντιστάθηκαν ενόπλως στο
πραξικόπημα επί του εδάφους. Ο άνθρωπος του Κίσινγκερ στην Κύπρο, ο
Κληρίδης, που είχε εν τω μεταξύ αναλάβει να εκτελεί χρέη Προέδρου και οι
φίλοι του Κίσινγκερ στην Αθήνα, δεν μπορούσαν να κάνουν πολλά πράγματα
και αναγκάστηκαν να αποδεχτούν την επιστροφή του Αρχιεπισκόπου στο νησί
του μετά από μερικούς μήνες στο εξωτερικό.
Ο Μακάριος είχε σώσει το κράτος του, αλλά σχεδόν το μισό νησί είχε
καταληφθεί και χιλιάδες πρόσφυγες ζούσαν σε σκηνές. Με ραγισμένη την
καρδιά του, πέθανε τρία χρόνια αργότερα.
Η Τουρκία μπαίνει στο παιχνίδι
Οι τουρκικές δυνάμεις εισέβαλαν στο νησί τον Ιούλιο του 1974 για την
“προστασία της Δημοκρατίας της Κύπρου και των Τουρκοκυπρίων’’. ‘Ενα μήνα
αργότερα, η συνταγματική τάξη της Δημοκρατίας είχε αποκατασταθεί στο
νησί, κανένας εκεί δεν διέτρεχε οποιοδήποτε πραγματικό κίνδυνο, η χούντα
στην Αθήνα είχε καταρρεύσει. Αλλά, κι ενώ οι διαπραγματεύσεις
συνεχίζονταν στη Γενεύη, ο τουρκικός στρατός ξεκίνησε τη δεύτερη φάση
της εισβολής, καταλαμβάνοντας σχεδόν το ήμισυ του νησιού, στο οποίο
εξακολουθεί ακόμα να παραμένει. Σύμφωνα με σχετικά ντοκουμέντα του ΟΗΕ,
η Βόρεια κατεχόμενη ζώνη της Κύπρου παραμένει σήμερα η πιο
στρατιωτικοποιημένη περιοχή πάνω στη Γη.
Μια μέρα πριν τη δεύτερη στρατιωτική επιχείρηση εναντίον της Κύπρου ο
Κίσινγκερ και ο Τούρκος πρωθυπουργός Ετσεβίτ είχαν 14 τηλεφωνικές
συνδιαλέξεις.
Το Νοέμβριο του 1974 ο Κίσινγκερ συνάντησε τον Ντενκτάς και του εξήγησε
ποιο είδος λύσης θα έπρεπε να απαιτήσει για την Κύπρο. Αργότερα, ο
υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Κλίφορντ εξήγησε στον Μακάριο τι είδους
λύση ταίριαζε για το νησί.
Με βάση μια λύση τέτοιου τύπου εκπονήθηκε, δεκαετίες αργότερα, το
“Σχέδιο Ανάν για την επίλυση της Κυπριακής διαμάχης’’ και παρουσιάστηκε
στον κυπριακό λαό στο δημοψήφισμα του 2004. Οι Κύπριοι απέρριψαν το
σχέδιο.
Από τον Κίσινγκερ στη Νούλαντ – από τη νεωτερικότητα στο μεταμοντερνισμό (με την Τουρκία προσκαλούμενη να ενταχθεί στην ΕΕ)
Σήμερα η κυρία Νούλαντ επιδιώκει ακριβώς την ίδια λύση πριν αφήσει το
Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Θέλει να την επιβάλει στην Κύπρο μέσω ενός νέου
πραξικοπήματος, πολύ διαφορετικού, λιγότερο δραματικού και πιο
επικίνδυνου τύπου. Το πραξικόπημα πρόκειται να πραγματοποιηθεί στη
Γενεύη.
Ξέρει ότι δεν μπορεί να κερδίσει ένα δημοψήφισμα υπό τις δεδομένες
συνθήκες. Θα προσπαθήσει, συνεπώς, να πάρει οτιδήποτε μπορεί από τις
εξουσίες του υφιστάμενου κυπριακού κράτους, σε επίπεδο νομικό και
πολιτικό όσο και διεθνούς δικαίου, πριν από ένα τυχόν δημοψήφισμα. Όλα
αυτά είναι παράνομα, αλλά αν Αναστασιάδης και Τσίπρας ή Κοτζιάς
υπογράψουν τη συμφωνία στη Γενεύη κάτω από τη δική της πίεση, δεν θα
υπάρχουν πολλοί άνθρωποι εκεί γύρω για να διαμαρτυρηθούν.
Η υπογραφή, με κάποια μορφή, μιας τέτοιας συμφωνίας στη Γενεύη δεν θα
καταστήσει βιώσιμη τη λύση, το θέμα όμως δεν είναι τι θα γίνει στο
μέλλον, αλλά πως οι παίκτες ερμηνεύουν το τι θα γίνει, κατά τη στιγμή
της υπογραφής. Οι περισσότεροι από τους διεθνείς παίκτες προτιμούν στην
πραγματικότητα μια τέτοια «λύση», παρότι πολλοί απ’ αυτούς, όσο
απίστευτο κι αν φαίνεται, απλά δεν γνωρίζουν τα πραγματικά στοιχεία και
τις διατάξεις του σχεδίου Ανάν. Ξέρουν μόνο ότι πρέπει να το
υποστηρίξουν! Αν όλος αυτός ο σχεδιασμός δε σκοντάψει κάπου μέσα στις
επόμενες μέρες, σύντομα θα ανακοινωθεί από τις οθόνες του CNN και της
παγκόσμιας τηλεόρασης: Breaking News: Ειρήνη στην Κύπρο. Οι δύο πλευρές
ανακοινώνουν τη δημιουργία μιας νέας εταιρικής σχέσης. Δύο ιστορικοί
εχθροί, Ελλάδα και Τουρκία υπογράφουν Σύμφωνο Συμμαχίας (Pact of
Alliance).
Σε κάποιο σημείο στο μέλλον η Κύπρος θα μετατραπεί σε Βοσνία. Αλλά ποιος
θα θυμάται τότε τι υπήρχε στην οθόνη του CNN εκείνη τη μέρα; Έχετε
ακούσει σήμερα τίποτα για τα ιρακινά όπλα μαζικής καταστροφής; Απλά θα
πουν: «Αχ, αυτοί οι Έλληνες και οι Τούρκοι, τρώγονται ξανά. Ποτέ δεν
ξέρουν πώς να συμπεριφέρονται. Είναι απ΄τη φύτρα τους ή τον πολιτισμό
τους εκτεθειμένοι στη βία».
Η καταστροφή της Κύπρου κινδυνεύει να αποτελέσει, ταυτόχρονα, τη
τελευταία νίκη της παλιάς «παγκοσμιοποίησης» και την πρώτη της νέας
Τάξης του Χάους!
Μια μικρή λεπτομέρεια: Το σχέδιο Ανάν-Αναστασιάδη-Νούλαντ προβλέπει για
την Τουρκία να γίνει κάτι σαν πλήρες μέλος της ΕΕ, ένα επί δεκαετίες
κεντρικό σχέδιο της αμερικανικής πολιτικής, που δεν φαίνεται όμως τώρα
επιτεύξιμο με τα συνήθη μέσα.
Μια ακόμη αιτία για τους κκ. Ομπάμα και Ερντογάν να βλέπουν το τυρί και
ν’ αγνοούν την παγίδα. Το μόνο πράγμα που δεν ξέρω είναι το τί σκέφτεται
ο κ. Νετανιάχου για όλα αυτά.
Κίσινγκερ: Οι λόγοι που το έκανα
Μιλώντας σ’ ένα κλειστό σεμινάριο με κανόνες Chatham House, ο κ.
Κίσινγκερ δικαιολόγησε την πολιτική του λέγοντας ότι όποιος ελέγχει την
Κύπρο, την Κρήτη και τη Μάλτα “κυβερνά τον κόσμο”. Δεδομένου ότι είχε
ήδη χάσει τη Μάλτα, δεν θα μπορούσε να αντέξει να χάσει επίσης την
Κύπρο, όπου κυβερνούσε ο “κόκκινος παπάς”, ο “Κάστρο της Μεσογείου”.
Αυτό συνιστά διαστρέβλωση. Ο Μακάριος ήταν πολύ αντικομμουνιστής,
φιλο-Αμερικανός, συντηρητικός, δεξιός πολιτικός. Ο μόνος λόγος για τον
οποίο φλέρταρε με τη Σοβιετική Ένωση και που έγινε ένας από τους ηγέτες
του Κινήματος των Αδεσμεύτων, ήταν η απειλή της εξαφάνισης του κράτους
του, που ήταν πάντα η επιδίωξη της Ουάσιγκτον και του Λονδίνου για την
Κύπρο.
Όπως είπε ο Υπουργός Αποικιών του Ηνωμένου Βασιλείου για την
Κοινοπολιτεία Harry Hopkins, απαντώντας σε ερώτηση για την Κύπρο του
πρώην Υπουργού Αποικιών έα των Εργατικών Griffiths στη Βουλή των
Κοινοτήτων: “Είναι πάντα κατανοητό και συμφωνημένο ότι υπάρχουν ορισμένα
εδάφη της Κοινοπολιτείας τα οποία, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών, δεν
μπορεί ποτέ να περιμένουν να γίνουν πλήρως ανεξάρτητα” (28.7.1954).
Η Κύπρος είναι ένα νησί όπως η Βρετανία και (στρατηγικά μιλώντας) όπως
οι ΗΠΑ. Από εκεί μπορείς να επιτεθείς καθ΄ οιουδήποτε στην Ανατολική
Μεσόγειο, αλλά κανείς δεν μπορεί εύκολα να σου επιτεθεί. Όταν ο Βρετανός
πρωθυπουργός Disraeli απέκτησε το νησί από την Οθωμανική Αυτοκρατορία
είπε: «έχουμε τον κρίκο που μας έλειπε”. Οι αυτοκρατορικοί σχεδιαστές
όχι μόνο πίστευαν πάντα ότι θα ήταν πολύ επικίνδυνο να αφήσουν τους
κατοίκους του νησιού να αυτοκυβερνηθούν (αυτό συνήθως ήταν και
εξακολουθεί να είναι το “κυπριακό πρόβλημα”). Συχνά χρησιμοποίησαν τις
πιο αποσταθεροποιητικές μεθόδους για να πετύχουν το στόχο τους να τους
πάρουν το νησί.
Ο Κίσινγκερ μπορεί να πει ό,τι θέλει. Σχεδόν κατέστρεψε τη
Νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Ο Monteagle Sterns, πρέσβης των ΗΠΑ
στην Αθήνα, είπε ότι ο μόνος λόγος που η Σοβιετική Ένωση δεν ήταν σε
θέση ν’ αποκομίσει τεράστια στρατηγικά κέρδη από το χάος που παρήγαγε ο
Κίσσινγκερ ήταν η δική της απροθυμία ή ανικανότητα.
Από το Κίεβο στη Λευκωσία
Το ίδιο ισχύει και για την κα Νούλαντ. Θα μπορούσε αυτή να ισχυριστεί,
για παράδειγμα, ότι αυτό που έκανε στο Κίεβο ήταν απαραίτητο για να
σταματήσει τον Πούτιν από την ανασύσταση της Σοβιετικής Ένωσης. Αλλά
αυτό δεν είναι αλήθεια. Η Δύση, αν ήθελε, θα μπορούσε να συμπεριλάβει
όχι μόνο την Ουκρανία, αλλά και τη Ρωσία στο δυτικό σύστημα. Το έκαναν
με τη Γερμανία μετά τον πόλεμο. Το μόνο που θα χρειαζόταν θα ήταν να
στείλουν χρήματα εκεί, όχι οικονομολόγους του ΔΝΤ, και ν’ αποφύγουν να
στείλουν τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ βαθιά μέσα στην πρώην ΕΣΣΔ. Σήμερα δεν
καταλαβαίνουν πώς είναι δυνατόν ο Πούτιν να κυβερνά το Κρεμλίνο.
Πιστεύουν ότι είναι απλά μια παρανόηση της ιστορίας και αναζητούν
τρόπους για να τον απομακρύνουν από τη θέση του. Η στάση αυτή δεν είναι
σοβαρή.
Σχετικά με το θέμα του Κιέβου, πραγματικά προσωπικά δεν ξέρω πώς να το
αξιολογήσω. Αυτό που έκαναν στο Κίεβο προσέφερε το πιο ισχυρό δυνατό
κίνητρο για τον Πούτιν να αποφασίσει να στείλει το στρατό του στη Συρία.
Η Δύση αντιμετωπίζει ήδη τις συνέπειες της μεγαλύτερης στρατηγικής
ήττας που υπέστη μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ. Μπορείς πραγματικά να
αποκαλέσεις μια τέτοια εξέλιξη θρίαμβο;
Ο Ομπάμα, η Κύπρος και δύο σχολές αυτοκρατορικής σκέψης
Κάποιοι φίλοι μου θα παραξενεύονταν πολύ ανακαλύπτοντας ότι εκτιμώ πολύ
τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Μπαράκ Ομπάμα για ένα πράγμα που
έκανε. Σταμάτησε το τρελλό σχέδιο των νεοσυντηρητικών για μια νέα
εισβολή στη Συρία (όπως στο Ιράκ) και την ακόμα πιο τρελή ιδέα του
βομβαρδισμού του Ιράν, πιθανώς με τακτικά πυρηνικά όπλα, όπως ο Seymour
Hersh μας είχε προειδοποιήσει ήδη πριν από μια δεκαετία. Θεωρώ την ίδια
την ύπαρξη τέτοιων σχεδίων ως την πιο σοβαρή ένδειξη βαθιάς παρακμής του
πολιτισμού μας.
Φυσικά ο Ομπάμα θα πρέπει να επικριθεί για πολλά άλλα πράγματα. Αλλά δεν
πρέπει να κρίνουμε τους προέδρους των Ηνωμένων Πολιτειών μόνο από την
πολιτική της χώρας τους. Αυτοί οι φαινομενικά παντοδύναμοι άνθρωποι
είναι περισσότερο όμηροι της τρελλής μηχανής που διοικούν από ό,τι
είμαστε εμείς! Και για να είναι ορθή οποιαδήποτε κρίση πρέπει κάποιος να
λαμβάνει υπόψη του την πραγματική κατάσταση στην οποία ένα άτομο
ενεργεί.
Ο Ομπάμα είπε κάτι πολύ σοβαρό, απαντώντας στις κριτικές που είχε λάβει
για τις «αποτυχίες της πολιτικής του στη Μέση Ανατολή». Επέκρινε τις
προηγούμενες κυβερνήσεις για την κληρονομιά που του άφησαν και για τη
μέθοδο “πρώτα πυροβολείς, μετά κοιτάς”.
Αλλά ο ίδιος έκανε επίσης το ίδιο λάθος και το αναγνώρισε στην περίπτωση
της Λιβύης, όταν άκουσε τον Σαρκοζί. Είναι έξυπνος άνθρωπος και ίσως
κατάλαβε τελικά ότι κάτι πήγε στραβά με το Κίεβο, αλλά δεν θα το
παραδεχτεί. Είναι εξοικειωμένος με τα προβλήματα του Τρίτου Κόσμου, αλλά
όχι με τη Ρωσία. Εκπροσωπεί μια γενιά που στερείται την τρομερή
εκπαίδευση και εμπειρία που υπήρξε ο Ψυχρός Πόλεμος. Σχετικά με τη
Ρωσία, αλλά όχι με την Κύπρο, θα μπορούσε να κερδίσει πολλά μιλώντας με
τον Κίσινγκερ κι ακόμη περισσότερο διαβάζοντας Kennan ή Cohen. Όσο για
τον Μπρεζίνσκι, τα πάθη συνήθως παραπλανούν. Η αντι-ρωσική του μανία
υπονόμευσε τους άλλους στόχους των παρεμβάσεών του.
Φυσικά, κανείς εκεί στο Λευκό Οίκο δεν βρήκε χρόνο να διαβάσει το Σχέδιο
Ανάν (και το ίδιο ισχύει και για την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία και τις
κυβερνήσεις). Θα μπορούσαν εύκολα να καταλάβουν, αν το διάβαζαν, ότι
δημιουργεί μια Βοσνία στη Μεσόγειο. Αλλά αυτός είναι ο τρόπος που
λειτουργεί ο κόσμος. Με τις πολύ μικρές μειοψηφίες ομάδων μέσα στο
σύστημα που γράφουν τους νόμους και ωθούν τους ιθύνοντες να ενεργήσουν
ανάλογα, νομίζοντας ότι αυτοί αποφασίζουν.
Μετάφραση από τα αγγλικά Κώστας Τσιαντής
Δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο defenddemocracy.press, στις 6.1.2017