ErikaWittlieb - pixabay |
[Η κατωτέρω, σπάνιας πληρότητας, βαθύτητας και διαύγειας, σφαιρική παρουσίαση της συντελούμενης αναδιάρθρωσης δυνάμεων και σχέσεων επιρροής στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, οφείλεται σε έναν κατ’ εξοχήν ειδήμονα -εκ γενετής, προσωπικής πείρας και μελέτης. Ο συγγραφέας και δημοσιολόγος κ. Δαυίδ Ισραήλ Σαμίρ, με την ευρύτατη καλλιέργεια, την οξύτατη κρίση και τον πλούτο σχέσεων/πληροφοριών που χαρακτηρίζουν τα κείμενά του και με την γλαφυρότητα της γραφίδας του, περιβάλλεται με διεθνή εκτίμηση, θαυμασμό και συμπάθεια /θώρακα έναντι της εχθρότητας προς αποσυνάγωγο, που του προσπορίζει το οξύ και διατρητικό βλέμμα του αδέκαστου εξεταστή της πολιτικής και των οργάνων του Ισραήλ και η υπεράσπιση των Παλαιστινίων.
Για την δυναμική των εξελίξεων στην ευρύτατη περιοχή μας, οι ιθαγενείς ηγετικές διάνοιες έχουν και προσωπικό συμφέρον να διαβάσουν δυο φορές -και σε φάση διαύγειας- την κατωτέρω λεπτομερή κατατοπιστική και διδακτική ανάλυση και να την κρατήσουν ως βοήθημα, ενώπιον κρίσιμων διλημμάτων, για την επιλογή της συμφέρουσας και για τους ίδιους χάραξη πορείας.]
Παρουσίαση: Μιχαήλ Στυλιανού
Oι οπαδοί του Τραμπ -αυτό το απειλούμενο και υπό εξαφάνιση είδος- περνούν καιρούς δύσκολους. Ακόμη και ένας αφοσιωμένος θαυμαστής του ανθρώπου με την πορτοκαλί κόμη, δεν θα μπορούσε να καταπιεί την παράξενη λογομαχία του με τον Κιμ (της Βορείου Κορέας), τις απειλές του κατά του Ιράν και την φάρσα της αποχώρησης από την Ουνέσκο -και να διατηρήσει έκφραση απάθειας. Η μόνη παρηγοριά είναι πως η Χίλαρυ θα ήταν ακόμη χειρότερη. Είναι άραγε ένας κακά σκηνοθετημένος κωμικός, ένας παλιάτσος;
Στην πραγματικότητα ο Τραμπ επιτελεί το άχαρο έργο ομαλής προσγείωσης της Αμερικανικής Αυτοκρατορίας.
Το γιγάντιο διαστημόπλοιο Αμέρικα μπορεί ακόμη να συντριβεί, υπό το αβάσταχτο βάρος των υποχρεώσεων και των φιλοδοξιών του και να θάψει μέγα μέρος του κόσμου κάτω από τα συντρίμμια του. (Ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι το άλλο όνομα της επαπειλούμενης συντριβής.) Ο Τραμπ είναι ένας ειδικός των χρεωκοπιών και αναμενόταν να συρρικνώσει και να προσγειώσει ομαλά το σκάφος υπό τους καλύτερους (για τους Αμερικανούς) όρους.
Αυτό και κάνει, βοηθούμενος από το Κογκρέσο και τα κατεστημένα ΜΜΕ. Ναι, σωστά το ακούσατε. Περιορίζοντας τη δυνατότητα ελιγμών του Αμερικανού Προέδρου, με την απροκάλυπτη εχθρότητά τους στις προτάσεις του, ανεβάζουν την ταχύτητα της προσγείωσης. ΄Ισως να μην είναι τόσο ομαλή όσο θα μπορούσε να είναι στα όνειρα, αλλά χωρίς την αντίσταση του Κατεστημένου ο Τραμπ μπορούσε και να μπει στον πειρασμό να διατηρήσει το σκάφος σε πτήση.
Η Μέση Ανατολή ήταν μια περιοχή μεγίστης αμερικανικής ανάμιξης επί πολλά χρόνια και εδώ –αυτά τα γράφω έχοντας έρθει από την Μόσχα στο Τελ Αβίβ και στην Ιερουσαλήμ- εδώ το αίσθημα επικείμενης αμερικανικής αποχώρησης είναι ιδιαίτερα έντονο. Πριν πολλά χρόνια η Βρετανική Αυτοκρατορία αναδιπλώθηκε και αποχώρησε από πολλές από τις αποικίες και κτήσεις της. Τώρα είναι των ΗΠΑ η σειρά.
Λέγεται πως καθώς φεύγουν οι ΗΠΑ, έρχεται η Ρωσία στην Μέση Ανατολή. Δεν είναι ακριβώς έτσι: Οι Ρώσοι δεν μπορούν και ούτε το θέλουν να αναλάβουν τις αυτοκρατορικές ευθύνες σ’ αυτή την περιοχή ή οπουδήποτε αλλού. Οι Ρώσοι πιστεύουν ότι η ιδέα του ενός κράτους που διαφεντεύει όλα τα άλλα έχει ξεπεράσει τον κύκλο της πρακτικότητας της και είναι νεκρή για πάντα.
Γυρίσαμε πίσω στον πολυκεντρικό κόσμο του 19ου Αιώνα και των αρχών του 20ού, με διάφορους δρώντες, αλλά με το ίδιο πρότυπο. Και αυτό κάνει τους Ρώσους να αγωνίζονται να σταθεροποιήσουν την περιοχή, χωρίς να γίνουν ο Σερίφης υπηρεσίας.
Πέτυχαν το προαιώνιο όνειρό τους, βάζοντας πόδι στη Μεσόγειο, στην άλλη πλευρά του Βοσπόρου. Αυτό το όνειρο είχε οδηγήσει τη Ρωσία στον 1ον Παγκόσμιο Πόλεμο και τώρα πραγματοποιήθηκε χωρίς βαριές θυσίες. Αυτό που επιδιώκουν είναι σταθερότητα και να συνηθίσουν οι γείτονες της Συρίας την νέα παρουσία των Ρώσων.
Οι κυβερνώντες στη Μέση Ανατολή, που νοιώθουν τις ΗΠΑ φευγάτες, συνωθούνται στη Μόσχα, ενώ οι απεσταλμένοι του Κρεμλίνου πετούν στην Μέση Ανατολή. ΄Εχουν να ξεδιαλύνουν και να αποκαταστήσουν κάποια περιφερειακή τάξη μετά τον συριακό πόλεμο. Υπάρχουν μερικές χωριστές αλλά αλληλένδετες διαμάχες: Συρία, Παλαιστίνη, Ιράκ, Υεμένη. Και οι μείζονες παίκτες είναι η Ρωσία, οι ΗΠΑ, το Ισραήλ, η Τουρκία, το Ιράν και οι Σαουδάραβες.
Το Ισραήλ παίζει ένα παιχνίδι επικίνδυνο: Βομβαρδίζει τον συριακό στρατό σχεδόν καθημερινά. Παρά τη διάσημη αντιπυραυλική ασπίδα τους των S-400, οι Ρώσοι δεν προστατεύουν τους συριακούς στόχους, μόνο τις ρωσικές βάσεις. Τα ισραηλινά αεροπλάνα αποφάσισαν ότι μπορούν να πετούν ατιμωρητί πάνω από τον Λίβανο. Κάποτε οι πτήσεις είναι αναγνωριστικές, κάποτε επιχειρήσεις βομβαρδισμού. Κατά την πρόσφατη αναγνωριστική πτήση τους, τα ισραηλινά αεριωθούμενα συναντήθηκαν με συριακούς αντιαεροπορικούς πυραύλους παλαιότερων γενεών και φαίνεται να διέφυγαν άθικτα. (Οι Σύροι υποστηρίζουν πως ένα χτυπήθηκε, αλλά δεν επιβεβαιώνονται από ανεξάρτητες πηγές.) Δυο ώρες αργότερα, τα ισραηλινά αεριωθούμενα επέστρεψαν και κατέστρεψαν τη συριακή συστοιχία πυραύλων. Οι Ρώσοι απλώς κάθονταν και δεν έκαναν τίποτα. Η ρωσική σιωπή έχει μιαν ενδιαφέρουσα ιστορία και μια σημαντική συνέχεια.
Στην τελευταία επίσκεψή του στη Ρωσία, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου προειδοποίησε τον Πούτιν ότι το Ισραήλ δεν θα παρακολουθούσε άπραγο το Ιράν και τους Εσμπολά να βελτιώνουν τις θέσεις τους στη Συρία απέναντι του Ισραήλ και ζήτησε να διώξουν οι Ρώσοι τους Ιρανούς. Ο Πούτιν αρνήθηκε, αλλά εξέφρασε την κατανόησή του. Υποσχέθηκε να προσπαθήσει να κρατήσει τους Ιρανούς σε απόσταση πέντε μιλίων από τα σύνορα του Ισραήλ. Δεν μπορούσε να κάνει πολλά περισσότερα, ακόμη κι’ αν ήθελε.
Το Ιράν είναι σύμμαχος της Ρωσίας στη Συρία και επέκεινα. Συμμετέχει (μαζί με τη Ρωσία και την Τουρκία) στην ειρηνευτική συμφωνία της Αστάνα. Το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν και η Ρωσία συναποτελούν μιαν σημαντική οδό Νότου-Βορά για την διακίνηση πετρελαίου και εμπορευμάτων. Το Ιράν, η Τουρκία και η Ρωσία σχεδιάζουν ένα κοινό πρόγραμμα εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο. Οι Ιρανοί βοήθησαν τους Ρώσους στο αγώνα τους εναντίον των Τσετσένων εξτρεμιστών, που είχαν την υποστήριξη της Ουάσιγκτον - όπως περιέγραψε ο Πούτιν διά μακρών στην συνέντευξή του στον ΄Ολιβερ Στόουν. Οι σχέσεις Ιράν-Ρωσίας δεν είναι σχέσεις ερωτικού πάθους, αλλά καλής συνεργασίας και συντονισμού.
Οι Ιρανοί στη Συρία πολεμούν πολύ και σκληρά. Χωρίς αυτούς η Ρωσία θα ήταν αναγκασμένη να στείλει χερσαίες δυνάμεις, κάτι που ο Πούτιν δεν θέλει να κάνει χωρίς πολύ καλό λόγο. (Η αντιπάθεια στο Ισραήλ δεν αρκεί.)
(Παρένθεση: Υπάρχουν κάποιες ρωσικές δυνάμεις στη Συρία και υπάρχει μια ιδιωτική εταιρία στρατιωτικής εργολαβίας, που συνήθως τους αποκαλούν Βάγκνερ, όπως ο συνθέτης της Επέλασης των Βαλκυριών). Υπήρξαν δημοσιεύματα σε ρωσικά ΜΜΕ, ιδιοκτησίας Σόρος, που έγραψαν για μεγάλες απώλειες στις τάξεις τους, Ωστόσο συνάντησα ένα πρόσωπο με πικρή πείρα από πρώτο χέρι από την Ομάδα Βάγκνερ και μου είπε πως η δράση τους ήταν πολύ περιορισμένη. Δεν πληρώνονται πλέον και δεν εξοπλίζονται από το ρωσικό υπουργείο Αμύνης, όπως ίσχυε για μια περίοδο. Ο Ρώσος υπουργός Αμύνης, Σεργκέι Σοϊγκού, μογγολικής ρίζας, δεν θέλει να έχει ανεξάρτητες δυνάμεις στο πεδίο.
Τώρα τους χρησιμοποιεί μια συριακή ιδιωτική εταιρεία ως φρουρούς ασφαλείας πετρελαιοπηγών. Λένε πως δεν είναι τόσο καλά οπλισμένοι και πληρωμένοι όσο πριν, αλλά παραμένουν. Οι απώλειές τους ήταν υποφερτές και οι ρωσικές δυνάμεις είχαν πολύ μικρές απώλειες, παρά τις σκοτεινές προφητείες του 2015.
Ένα από τα βιβλία του Ισραήλ Σαμίρ
Ο Άραβας φίλος μου επισκέφτηκε την γενέτειρά του Δαμασκό και παρατήρησε πως οι Σύροι προτιμούν πολύ περισσότερο τους Ρώσους από τους Πέρσες, επειδή οι Πέρσες επεμβαίνουν και κάνουν προσηλυτισμό. Σε αντίθεση με τους Ρώσους, οι Επαναστατική Φρουρά του Ιράν, μια μεγάλη πολεμική δύναμη, προσπαθεί να κάνει τους Αλαουίτες και άλλες θρησκευτικές κοινότητες καλούς Σιίτες του Ιρανικού προτύπου. Αλλά αυτές οι πολλές Συριακές αιρέσεις Σιϊτικής καταγωγής διαμορφώθηκαν πριν από αιώνες και δεν επιθυμούν να ενταχθούν στην περσική ορθοδοξία. Φανταστείτε τους Καθολικούς να προσπαθούν να πείσουν τους Προτεστάντες να επιστρέψουν στους κόλπους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Επιπλέον οι Σύροι Αλαουίτες αισθάνονται πως οι Ιρανοί μπορεί να έρθουν σε ανταγωνισμό με την Σουνιτική πλειοψηφία στη χώρα.
Ωστόσο, παρά αυτά τα αρνητικά, οι Ιρανοί είναι καλοί πολεμιστές και η συριακή κυβέρνηση τούς έχει ανάγκη για να κερδίσει την μάχη της. Απέδειξαν την αξία τους την περασμένη εβδομάδα όταν οι σιϊτικές δυνάμεις του Ιράκ (εκπαιδευμένες από τους Φρουρούς της Επανάστασης) κατέλαβαν το Κιρκούκ μαζί με τον ιρακινό στρατό, εξοφλώντας με το ελαφρόμυαλο σχέδιο του ανεξάρτητου Κουρδιστάν.
Το Κουρδιστάν Μπαρζανί
Το Κουρδιστάν είχε προαναγγελθεί ως «ένα δεύτερο Ισραήλ», ένα κοσμικό, μη αραβικό κράτος, φιλικό προς το Τελ Αβίβ. Το να είσαι «ένα δεύτερο Ισραήλ» δεν είναι καλή σύσταση σε μια περιοχή που ακόμη υποφέρει από το πρώτο.
Το Κουρδιστάν αντέγραψε μια σελίδα από το βιβλίο του Ισραήλ και έκανε εθνοκάθαρση των Αράβων και των τουρκμενικών φυλών από την περιοχή του και από τις παρακείμενες περιοχές του Κιρκούκ και της Μοσούλης. Η περιοχή του Κιρκούκ, με τις πετρελαιοπηγές της, είναι ιδιαίτερης σπουδαιότητας και αξίας. Καταλήφθηκε από τους Κούρδους όταν η Νταές (το «Ισλαμικό Κράτος») εκδίωξε τον ιρακινό στρατό. Η Νταές δεν πολέμησε τους Κούρδους, που λέγεται πως βοήθησαν τους Ισλαμιστές να καταλάβουν την Μοσούλη.
Εκτός από «Δεύτερο Ισραήλ», οι Κούρδοι θεωρούνταν από τους ντόπιους και ως «δεύτερο Νταές», άλλο ένα ισραελο-αμερικανικό όργανο για τον θρυμματισμό της εύθραυστης αραβικής ενότητας.
Αντίθετα με το Ισραήλ, το Κουρδιστάν δεν χειρίστηκε καλά τα πράγματα. Ο Λόρδος του Ερμπίλ, Μασούντ Μπαρζανί, αυτό-αναγορεύτηκε σε Πρόεδρο του Κουρδιστάν, αν και δεν αναγνωρίσθηκε ως τέτοιος από τους Κούρδους της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης Σουλεμανίγια και όρισε με διάταγμα για τον εαυτό του έναν πελώριο μισθό. Μολονότι εισέπραττε τον μήνα περισσότερα από όσα πληρωνόταν ο Πρόεδρος Ομπάμα ολόκληρο τον χρόνο, δεν του ήταν αρκετά και ο άνθρωπος ιδιωτικοποίησε τα κέρδη του πετρελαίου και έγινε πολύ-δισεκατομμυριούχος.
Και το χειρότερο: ήταν κακός διαχειριστής. Όσο το πετρέλαιο ήταν ακριβό το Κουρδιστάν σταμάτησε να παράγει οτιδήποτε εκτός από πετρέλαιο. Ο υπόλοιπος πληθυσμός αποζούσε με τα φιλοδωρήματα για νομιμοφροσύνη. Όταν το πετρέλαιο έγινε φτηνό, η οικονομία του Κουρδιστάν κατέρρευσε και με 20 δισεκατομμύρια εθνικό χρέος ο Μπαρζανί αποφάσισε να διπλασιάσει τη μίζα και κήρυξε την ανεξαρτησία τη αυτόνομης περιοχής, περιλαμβάνοντας σ’ αυτήν το Κιρκούκ. Ήλπιζε πως το Ισραήλ και οι ΗΠΑ δεν θα άφηναν τους Ιρακινούς να ξεσκεπάσουν την μπλόφα του, επειδή είχε Αμερικανούς στρατιωτικούς εκπαιδευτές και Ισραηλινούς συμβούλους. Και επιπλέον πίστευε στην στρατιωτική αλκή των Κούρδων μαχητών και των Αμαζόνων.
Αλλά αποδείχτηκε πως οι Κούρδοι στρατιώτες δεν ήθελαν να πεθάνουν για τον Μπαρζανί, επειδή ήξεραν πως το Κιρκούκ ποτέ δεν ανήκε στους Κούρδους. Αποσύρθηκαν μετά από αψιμαχίες και η πολιτοφυλακή των Ιρακινών Σιϊτών, εκπαιδευμένη από το Ιράν, κατέλαβε το Κιρκούκ για το ιρακινό κράτος. Οι Ισραηλινοί ταράχτηκαν. Ο Τραμπ πρόδωσε έναν σύμμαχο -έγραψε η Χααρέτζ- και επέτρεψε στο Ιράν να πάρει το πάνω χέρι. Για όλους τους άλλους ήταν μεγάλη ανακούφιση: Για τους ΄Αραβες και τους Τουρκομάνους, που είχαν υποστεί εθνοκάθαρση, επειδή μπορούσαν να γυρίσουν στα σπίτια τους. Για το Ιράκ, την Τουρκία, το Ιράν και τη Συρία επειδή ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν θα ενθάρρυνε το χωριστικό κίνημα στις χώρες τους. ΄Ετσι οι Ιρανοί έσωσαν την κυβέρνηση της Συρίας από τον πραγματικό κίνδυνο της κουρδικής απόσχισης.
Και η πλευρά του Ισραήλ
Και τώρα ερχόμαστε στην πλευρά του Ισραήλ. H καταστροφή της συριακής συστοιχίας πυραύλων στην οποία αναφέρθηκα είχε σαν αποτέλεσμα μια περιπλοκή. Αυτή συνέβη την ημέρα που ο Ρώσος υπουργός Αμύνης, Σεργκέι Σοϊγκού επισκεπτόταν το Ισραήλ. Μολονότι οι Ισραηλινοί υποστήριζαν ότι είχαν προειδοποιήσει τους Ρώσους για τον βομβαρδισμό, στην πραγματικότητα τους ειδοποίησαν . .. εκ των υστέρων και ο Σοϊγκού ενημερώθηκε από το επιτελείο του στο αεροδρόμιο, πριν να μπει στο αεροπλάνο για το Τελ Αβίβ.
Ο Σοϊγκού ενοχλήθηκε πάρα πολύ από αυτό το δώρο υποδοχής και εξέφρασε την δυσαρέσκειά του στους Ισραηλινούς οικοδεσπότες . Αυτοί απάντησαν ψυχρά ότι ενώ γνωρίζουν τα ρωσικά συμφέροντα στη Συρία, δεν χρειάζονται κανενός τις συμβουλές όταν διακυβεύεται η ασφάλεια της χώρας τους.
Αυτό ήταν πιθανώς ένα λάθος, αλλά συνηθισμένο στους Ισραηλινούς. Πάντα τραβούν το σκοινί και κλιμακώνουν την αντίθεση, με την πεποίθηση πως έτσι θα αποσπάσουν μεγάλο κέρδος. Τα αποτελέσματα συχνά είναι θλιβερά.
( Παρένθεση: Θυμάμαι ως νέος στρατιώτης που υπηρετούσε στη διώρυγα του Σουέζ κατά τον Πόλεμο Φθοράς, οι Ισραηλινοί συνεχώς κλιμάκωναν την σύγκρουση, βομβαρδίζοντας αιγυπτιακές πόλεις και απορρίπτοντας τις διαπραγματεύσεις. Μέχρι που οι Σοβιετικοί μετέφεραν τα αντιαεροπορικά τους συστήματα στην διώρυγα. Αυτό ήταν. Οι Ισραηλινοί έχασαν την υπεροχή στον αέρα και ήσυχα ζήτησαν εκεχειρία. Ένα άλλο παράδειγμα: Οι Ισραηλινοί σκότωσαν τον αρχηγό των Εσμπολά και σαν αποτέλεσμα ο Σεγίντ Νασρ Αλάχ έγινε αρχηγός και πάρα πολύ αποτελεσματικότερος.)
Και αυτή τη φορά επίσης η επιθετική στάση τους έφερε το αντίθετο αποτέλεσμα. Το υπουργείο Αμύνης του Ιράν επωφελήθηκε του κενού και προσφέρθηκε να βοηθήσει την Συρία να εξασφαλίσει την αεράμυνά της. Αυτή η προσφορά μπορεί να έχει δύο πιθανές συνέπειες. Πρώτη, οι Ρώσοι μπορεί να ζηλέψουν και να κλειδώσουν τον ουρανό της Συρίας και του Λιβάνου στην αεροπορία του Ισραήλ. Δεύτερη, οι Ρώσοι μπορεί να κάνουν στην άκρη και να αφήσουν ( ίσως και να βοηθήσουν) τους Ιρανούς να κάνουν τη δουλειά. Και στις δυο περιπτώσεις οι θέσεις του Ιράν στη Συρία θα ενισχυθούν και οι Ισραηλινοί θα χάσουν το ελευθέρας να επιχειρούν πάνω από τον Λίβανο και τη Συρία.
Η ισραηλινή αδιαλλαξία είναι απίθανο να αποδώσει καρπούς και στο θέμα της παλαιστινιακής συμφιλίωσης. Τα δυο κύρια κόμματα, το PLO (κυρίως η FATAH), που κυβερνά την Δυτική Όχθη (του Ιορδάνη) και η HAMAS συνεργάζονται πλήρως σε μία κυβέρνηση, υπό τις εξουσίες της Παλαιστινιακής Αρχής. Οι Ισραηλινοί έγιναν έξαλλοι. Πάντοτε απολάμβαναν τον ψυχρό εμφύλιο πόλεμο των Παλαιστινίων, που τους επέτρεπε να λένε πως δεν μπορούν να διαπραγματευτούν με τον Μαχμούτ Αμπάς, αφού αυτός αντιπροσωπεύει μόνο την Δυτική ΄Οχθη. Τώρα λένε πως δεν μπορούν να διαπραγματευτούν, επειδή η Χαμάς είναι τρομοκράτες.
΄Εθεσαν στην Χαμάς τρεις όρους σαν προϋπόθεση: (1) Να αναγνωρίσει το Ισραήλ, (2) Να αφοπλιστεί, (3) Να σταματήσει την προπαγάνδα κατά του Ισραήλ. Η Χαμάς απάντησε: Όταν παγώσει η Κόλαση.
Οι ΗΠΑ υποστήριξαν την άρνηση του Ισραήλ να διαπραγματευτεί και δήλωσαν πως θα διακόψουν την οικονομική ενίσχυση στην Παλαιστινιακή Αρχή, εάν η Φατάχ και η Χαμάς συνασπιστούν σε μία κυβέρνηση. Την πρωτοβουλία των διαπραγματεύσεων ειρήνευσης πήρε στα χέρια της η Ρωσία. Οι ηγέτες της Χαμάς πήγαν στην Μόσχα, όπου έτυχαν καλής υποδοχής. ΄Ημουν παρών στην συνέντευξη Τύπου που έδωσαν και άκουσα τις αισιόδοξες προβλέψεις τους. Αμέσως μετά πήγαν στη Μόσχα οι άνθρωποι της Φατάχ και έτυχαν καλής υποδοχής. Η Μόσχα θέλει να τους συμφιλιώσει. Και πιθανώς θα το πετύχει. Αλλά τι γίνεται με τις απειλές του Ισραήλ;
Μετά οι ηγέτες της Χαμάς επήγαν στο Ιράν για να ζητήσουν την υποστήριξή του. Ο Ιρανοί την υποσχέθηκαν. ΄Ετσι, η περιττή Ισραηλινή αδιαλλαξία επέτρεψε στο Ιράν να μπει στην Γάζα σε πολύ ισχυρότερη βάση. Μπορεί να πείτε πως Ρωσία και Ιράν παίζουν το παιχνίδι καλός «μπάτσος»/κακός «μπάτσος» . Η Ρωσία διατυπώνει προτάσεις ειρήνευσης και όταν απορρίπτονται έρχεται το Ιράν με την στρατιωτική εναλλακτική λύση. (΄Ετσι έγινε και στην περίπτωση του Κουρδιστάν: Οι Ρώσοι παρακαλούσαν τον Μπαρζανί να αναβάλει για μερικά χρόνια το διάβημά του για ανεξαρτησία, αυτός δεν άκουγε και τότε μπήκε το Ιράν και κατέλαβε το Κιρκούκ.)
Ο υπουργός Αμύνης του Ισραήλ κ. Λίμπερμαν δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι στο προσεχές μέλλον το Ισραήλ θα διεξαγάγει ταυτόχρονα ένα τριμέτωπο πόλεμο: Στον Λίβανο, στη Συρία και στην Γάζα. Σε όλα αυτά τα μέτωπα οι Ισραηλινοί θα βρουν τους Ιρανούς να τους περιμένουν. Εκτός βέβαια εάν οι Ισραηλινοί συμφωνήσουν με τις ρωσικές ιδέες.
Και οι Αμερικανοί; Ο Τραμπ έχει πάντοτε την επιλογή του πολέμου με το Ιράν -και δεν αποκλείεται να συμβεί. Τότε η Μέση Ανατολή μάλλον θα γίνει μη κατοικήσιμη. Εάν οι ΗΠΑ μείνουν απέξω, κάποια ειρηνική διευθέτηση είναι δυνατή.
Μια άλλη οπτική γωνία του νέου τοπίου προσέφερε η Τουρκία, όπου ο πρόεδρος Ερντογάν ουσιαστικά τα έσπασε με τις ΗΠΑ και πολύ επιδεικτικά. Η τουρκική αστυνομία συνέλαβε έναν Τούρκο υπάλληλο του αμερικανικού προξενείου στην Τουρκία. Οι Αμερικανοί απάντησαν βάναυσα, σταματώντας να δίνουν βίζες σε Τούρκους. Οι Τούρκοι σταμάτησαν να εκδίδουν βίζες σε Αμερικανούς. Αυτό το πινγκ-πονγκ ακολούθησε αμέσως μετά την απόφαση της Τουρκίας να αγοράσει το ρωσικό αμυντικό πυραυλικό σύστημα S-400, που ερέθισε τρομερά τους Αμερικανούς. Η απομάκρυνση των γερμανικών (Νατοϊκών) δυνάμεων από την σημαντικότερη αεροπορική βάση στην Τουρκία έβγαλε στην πράξη την Τουρκία από το ΝΑΤΟ. Οι Τούρκοι βοήθησαν επίσης την Ρωσία και το Ιράν να υπονομεύσουν την βραχύβια ανεξαρτησία του Κουρδιστάν, έκλεισε τα σύνορα στις εξαγωγές πετρελαίου του Κουρδιστάν και η περίκλειστη οικονομία του μικρού κράτους κατέρρευσε.
Οι Σαουδάραβες, οι αξιόπιστοι και χαϊδεμένοι φίλοι των ΗΠΑ, άρχισαν να αισθάνονται την άνοδο της θερμοκρασίας. Πρόσφατα ο γέροντας βασιλιάς Σαλμάν πήγε σε μεγαλοπρεπή επίσκεψη στη Μόσχα. Υποσχέθηκε να αγοράσει τους ρωσικούς πυραύλους της μόδας S-400 και παραπονέθηκε πως οι Ιρανοί είναι πάρα πολύ ισχυροί και πολυπράγμονες στην περιοχή.
Ακόμη σημαντικότερο για τους Ρώσους, οι Σαουδάραβες συμφώνησαν να περικόψουν την παραγωγή πετρελαίου για να κρατηθεί η τιμή του ψηλά. Οι Ρώσοι εξακολουθούν να έχουν εφιάλτες από τα τέλη της δεκαετίας του ’80, όταν, με αμερικανική παρότρυνση, οι Σαουδάραβες έριξαν την τιμή του πετρελαίου στα 5 δολάρια το βαρέλι και υπονόμευσαν την Σοβιετική ΄Ενωση. Τώρα φαίνεται πως Σαουδάραβες και Ρώσοι κάνουν μαζί δουλειές σιωπηλά.
Από την Σαουδική βασιλική επίσκεψη δεν υπήρχαν μεγάλες προσδοκίες. Στους Σαουδάραβες απομένουν πια λίγα λεφτά και οι υποσχέσεις τους συχνά μένουν έτσι, υποσχέσεις. Οι υποσχέσεις γάμου δεν είναι κα γάμος, λέει ο κόσμος. Ωστόσο η επίσκεψη επιβεβαιώνει ότι οι χώρες της Μέσης Ανατολής έχουν αποδεχτεί τη Ρωσία σαν μια από τις χώρες-κλειδιά στην περιοχή και αυτό βαραίνει.
Αυτά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά τού υπό διαμόρφωση μεσανατολικού ανακαθορισμού σχέσεων. Εξελίσσεται τώρα μπροστά στα μάτια μας και φαίνεται πως οι ΗΠΑ θα μπορέσουν να εγκαταλείψουν την ευμετάβλητη περιοχή εν σχετική ειρήνη.
Για την δυναμική των εξελίξεων στην ευρύτατη περιοχή μας, οι ιθαγενείς ηγετικές διάνοιες έχουν και προσωπικό συμφέρον να διαβάσουν δυο φορές -και σε φάση διαύγειας- την κατωτέρω λεπτομερή κατατοπιστική και διδακτική ανάλυση και να την κρατήσουν ως βοήθημα, ενώπιον κρίσιμων διλημμάτων, για την επιλογή της συμφέρουσας και για τους ίδιους χάραξη πορείας.]
Παρουσίαση: Μιχαήλ Στυλιανού
Oι οπαδοί του Τραμπ -αυτό το απειλούμενο και υπό εξαφάνιση είδος- περνούν καιρούς δύσκολους. Ακόμη και ένας αφοσιωμένος θαυμαστής του ανθρώπου με την πορτοκαλί κόμη, δεν θα μπορούσε να καταπιεί την παράξενη λογομαχία του με τον Κιμ (της Βορείου Κορέας), τις απειλές του κατά του Ιράν και την φάρσα της αποχώρησης από την Ουνέσκο -και να διατηρήσει έκφραση απάθειας. Η μόνη παρηγοριά είναι πως η Χίλαρυ θα ήταν ακόμη χειρότερη. Είναι άραγε ένας κακά σκηνοθετημένος κωμικός, ένας παλιάτσος;
Στην πραγματικότητα ο Τραμπ επιτελεί το άχαρο έργο ομαλής προσγείωσης της Αμερικανικής Αυτοκρατορίας.
Το γιγάντιο διαστημόπλοιο Αμέρικα μπορεί ακόμη να συντριβεί, υπό το αβάσταχτο βάρος των υποχρεώσεων και των φιλοδοξιών του και να θάψει μέγα μέρος του κόσμου κάτω από τα συντρίμμια του. (Ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι το άλλο όνομα της επαπειλούμενης συντριβής.) Ο Τραμπ είναι ένας ειδικός των χρεωκοπιών και αναμενόταν να συρρικνώσει και να προσγειώσει ομαλά το σκάφος υπό τους καλύτερους (για τους Αμερικανούς) όρους.
Αυτό και κάνει, βοηθούμενος από το Κογκρέσο και τα κατεστημένα ΜΜΕ. Ναι, σωστά το ακούσατε. Περιορίζοντας τη δυνατότητα ελιγμών του Αμερικανού Προέδρου, με την απροκάλυπτη εχθρότητά τους στις προτάσεις του, ανεβάζουν την ταχύτητα της προσγείωσης. ΄Ισως να μην είναι τόσο ομαλή όσο θα μπορούσε να είναι στα όνειρα, αλλά χωρίς την αντίσταση του Κατεστημένου ο Τραμπ μπορούσε και να μπει στον πειρασμό να διατηρήσει το σκάφος σε πτήση.
Η Μέση Ανατολή ήταν μια περιοχή μεγίστης αμερικανικής ανάμιξης επί πολλά χρόνια και εδώ –αυτά τα γράφω έχοντας έρθει από την Μόσχα στο Τελ Αβίβ και στην Ιερουσαλήμ- εδώ το αίσθημα επικείμενης αμερικανικής αποχώρησης είναι ιδιαίτερα έντονο. Πριν πολλά χρόνια η Βρετανική Αυτοκρατορία αναδιπλώθηκε και αποχώρησε από πολλές από τις αποικίες και κτήσεις της. Τώρα είναι των ΗΠΑ η σειρά.
Λέγεται πως καθώς φεύγουν οι ΗΠΑ, έρχεται η Ρωσία στην Μέση Ανατολή. Δεν είναι ακριβώς έτσι: Οι Ρώσοι δεν μπορούν και ούτε το θέλουν να αναλάβουν τις αυτοκρατορικές ευθύνες σ’ αυτή την περιοχή ή οπουδήποτε αλλού. Οι Ρώσοι πιστεύουν ότι η ιδέα του ενός κράτους που διαφεντεύει όλα τα άλλα έχει ξεπεράσει τον κύκλο της πρακτικότητας της και είναι νεκρή για πάντα.
Γυρίσαμε πίσω στον πολυκεντρικό κόσμο του 19ου Αιώνα και των αρχών του 20ού, με διάφορους δρώντες, αλλά με το ίδιο πρότυπο. Και αυτό κάνει τους Ρώσους να αγωνίζονται να σταθεροποιήσουν την περιοχή, χωρίς να γίνουν ο Σερίφης υπηρεσίας.
Πέτυχαν το προαιώνιο όνειρό τους, βάζοντας πόδι στη Μεσόγειο, στην άλλη πλευρά του Βοσπόρου. Αυτό το όνειρο είχε οδηγήσει τη Ρωσία στον 1ον Παγκόσμιο Πόλεμο και τώρα πραγματοποιήθηκε χωρίς βαριές θυσίες. Αυτό που επιδιώκουν είναι σταθερότητα και να συνηθίσουν οι γείτονες της Συρίας την νέα παρουσία των Ρώσων.
Οι κυβερνώντες στη Μέση Ανατολή, που νοιώθουν τις ΗΠΑ φευγάτες, συνωθούνται στη Μόσχα, ενώ οι απεσταλμένοι του Κρεμλίνου πετούν στην Μέση Ανατολή. ΄Εχουν να ξεδιαλύνουν και να αποκαταστήσουν κάποια περιφερειακή τάξη μετά τον συριακό πόλεμο. Υπάρχουν μερικές χωριστές αλλά αλληλένδετες διαμάχες: Συρία, Παλαιστίνη, Ιράκ, Υεμένη. Και οι μείζονες παίκτες είναι η Ρωσία, οι ΗΠΑ, το Ισραήλ, η Τουρκία, το Ιράν και οι Σαουδάραβες.
Το Ισραήλ παίζει ένα παιχνίδι επικίνδυνο: Βομβαρδίζει τον συριακό στρατό σχεδόν καθημερινά. Παρά τη διάσημη αντιπυραυλική ασπίδα τους των S-400, οι Ρώσοι δεν προστατεύουν τους συριακούς στόχους, μόνο τις ρωσικές βάσεις. Τα ισραηλινά αεροπλάνα αποφάσισαν ότι μπορούν να πετούν ατιμωρητί πάνω από τον Λίβανο. Κάποτε οι πτήσεις είναι αναγνωριστικές, κάποτε επιχειρήσεις βομβαρδισμού. Κατά την πρόσφατη αναγνωριστική πτήση τους, τα ισραηλινά αεριωθούμενα συναντήθηκαν με συριακούς αντιαεροπορικούς πυραύλους παλαιότερων γενεών και φαίνεται να διέφυγαν άθικτα. (Οι Σύροι υποστηρίζουν πως ένα χτυπήθηκε, αλλά δεν επιβεβαιώνονται από ανεξάρτητες πηγές.) Δυο ώρες αργότερα, τα ισραηλινά αεριωθούμενα επέστρεψαν και κατέστρεψαν τη συριακή συστοιχία πυραύλων. Οι Ρώσοι απλώς κάθονταν και δεν έκαναν τίποτα. Η ρωσική σιωπή έχει μιαν ενδιαφέρουσα ιστορία και μια σημαντική συνέχεια.
Στην τελευταία επίσκεψή του στη Ρωσία, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου προειδοποίησε τον Πούτιν ότι το Ισραήλ δεν θα παρακολουθούσε άπραγο το Ιράν και τους Εσμπολά να βελτιώνουν τις θέσεις τους στη Συρία απέναντι του Ισραήλ και ζήτησε να διώξουν οι Ρώσοι τους Ιρανούς. Ο Πούτιν αρνήθηκε, αλλά εξέφρασε την κατανόησή του. Υποσχέθηκε να προσπαθήσει να κρατήσει τους Ιρανούς σε απόσταση πέντε μιλίων από τα σύνορα του Ισραήλ. Δεν μπορούσε να κάνει πολλά περισσότερα, ακόμη κι’ αν ήθελε.
Το Ιράν είναι σύμμαχος της Ρωσίας στη Συρία και επέκεινα. Συμμετέχει (μαζί με τη Ρωσία και την Τουρκία) στην ειρηνευτική συμφωνία της Αστάνα. Το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν και η Ρωσία συναποτελούν μιαν σημαντική οδό Νότου-Βορά για την διακίνηση πετρελαίου και εμπορευμάτων. Το Ιράν, η Τουρκία και η Ρωσία σχεδιάζουν ένα κοινό πρόγραμμα εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο. Οι Ιρανοί βοήθησαν τους Ρώσους στο αγώνα τους εναντίον των Τσετσένων εξτρεμιστών, που είχαν την υποστήριξη της Ουάσιγκτον - όπως περιέγραψε ο Πούτιν διά μακρών στην συνέντευξή του στον ΄Ολιβερ Στόουν. Οι σχέσεις Ιράν-Ρωσίας δεν είναι σχέσεις ερωτικού πάθους, αλλά καλής συνεργασίας και συντονισμού.
Οι Ιρανοί στη Συρία πολεμούν πολύ και σκληρά. Χωρίς αυτούς η Ρωσία θα ήταν αναγκασμένη να στείλει χερσαίες δυνάμεις, κάτι που ο Πούτιν δεν θέλει να κάνει χωρίς πολύ καλό λόγο. (Η αντιπάθεια στο Ισραήλ δεν αρκεί.)
(Παρένθεση: Υπάρχουν κάποιες ρωσικές δυνάμεις στη Συρία και υπάρχει μια ιδιωτική εταιρία στρατιωτικής εργολαβίας, που συνήθως τους αποκαλούν Βάγκνερ, όπως ο συνθέτης της Επέλασης των Βαλκυριών). Υπήρξαν δημοσιεύματα σε ρωσικά ΜΜΕ, ιδιοκτησίας Σόρος, που έγραψαν για μεγάλες απώλειες στις τάξεις τους, Ωστόσο συνάντησα ένα πρόσωπο με πικρή πείρα από πρώτο χέρι από την Ομάδα Βάγκνερ και μου είπε πως η δράση τους ήταν πολύ περιορισμένη. Δεν πληρώνονται πλέον και δεν εξοπλίζονται από το ρωσικό υπουργείο Αμύνης, όπως ίσχυε για μια περίοδο. Ο Ρώσος υπουργός Αμύνης, Σεργκέι Σοϊγκού, μογγολικής ρίζας, δεν θέλει να έχει ανεξάρτητες δυνάμεις στο πεδίο.
Τώρα τους χρησιμοποιεί μια συριακή ιδιωτική εταιρεία ως φρουρούς ασφαλείας πετρελαιοπηγών. Λένε πως δεν είναι τόσο καλά οπλισμένοι και πληρωμένοι όσο πριν, αλλά παραμένουν. Οι απώλειές τους ήταν υποφερτές και οι ρωσικές δυνάμεις είχαν πολύ μικρές απώλειες, παρά τις σκοτεινές προφητείες του 2015.
Ένα από τα βιβλία του Ισραήλ Σαμίρ
Ο Άραβας φίλος μου επισκέφτηκε την γενέτειρά του Δαμασκό και παρατήρησε πως οι Σύροι προτιμούν πολύ περισσότερο τους Ρώσους από τους Πέρσες, επειδή οι Πέρσες επεμβαίνουν και κάνουν προσηλυτισμό. Σε αντίθεση με τους Ρώσους, οι Επαναστατική Φρουρά του Ιράν, μια μεγάλη πολεμική δύναμη, προσπαθεί να κάνει τους Αλαουίτες και άλλες θρησκευτικές κοινότητες καλούς Σιίτες του Ιρανικού προτύπου. Αλλά αυτές οι πολλές Συριακές αιρέσεις Σιϊτικής καταγωγής διαμορφώθηκαν πριν από αιώνες και δεν επιθυμούν να ενταχθούν στην περσική ορθοδοξία. Φανταστείτε τους Καθολικούς να προσπαθούν να πείσουν τους Προτεστάντες να επιστρέψουν στους κόλπους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Επιπλέον οι Σύροι Αλαουίτες αισθάνονται πως οι Ιρανοί μπορεί να έρθουν σε ανταγωνισμό με την Σουνιτική πλειοψηφία στη χώρα.
Ωστόσο, παρά αυτά τα αρνητικά, οι Ιρανοί είναι καλοί πολεμιστές και η συριακή κυβέρνηση τούς έχει ανάγκη για να κερδίσει την μάχη της. Απέδειξαν την αξία τους την περασμένη εβδομάδα όταν οι σιϊτικές δυνάμεις του Ιράκ (εκπαιδευμένες από τους Φρουρούς της Επανάστασης) κατέλαβαν το Κιρκούκ μαζί με τον ιρακινό στρατό, εξοφλώντας με το ελαφρόμυαλο σχέδιο του ανεξάρτητου Κουρδιστάν.
Το Κουρδιστάν Μπαρζανί
Το Κουρδιστάν είχε προαναγγελθεί ως «ένα δεύτερο Ισραήλ», ένα κοσμικό, μη αραβικό κράτος, φιλικό προς το Τελ Αβίβ. Το να είσαι «ένα δεύτερο Ισραήλ» δεν είναι καλή σύσταση σε μια περιοχή που ακόμη υποφέρει από το πρώτο.
Το Κουρδιστάν αντέγραψε μια σελίδα από το βιβλίο του Ισραήλ και έκανε εθνοκάθαρση των Αράβων και των τουρκμενικών φυλών από την περιοχή του και από τις παρακείμενες περιοχές του Κιρκούκ και της Μοσούλης. Η περιοχή του Κιρκούκ, με τις πετρελαιοπηγές της, είναι ιδιαίτερης σπουδαιότητας και αξίας. Καταλήφθηκε από τους Κούρδους όταν η Νταές (το «Ισλαμικό Κράτος») εκδίωξε τον ιρακινό στρατό. Η Νταές δεν πολέμησε τους Κούρδους, που λέγεται πως βοήθησαν τους Ισλαμιστές να καταλάβουν την Μοσούλη.
Εκτός από «Δεύτερο Ισραήλ», οι Κούρδοι θεωρούνταν από τους ντόπιους και ως «δεύτερο Νταές», άλλο ένα ισραελο-αμερικανικό όργανο για τον θρυμματισμό της εύθραυστης αραβικής ενότητας.
Αντίθετα με το Ισραήλ, το Κουρδιστάν δεν χειρίστηκε καλά τα πράγματα. Ο Λόρδος του Ερμπίλ, Μασούντ Μπαρζανί, αυτό-αναγορεύτηκε σε Πρόεδρο του Κουρδιστάν, αν και δεν αναγνωρίσθηκε ως τέτοιος από τους Κούρδους της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης Σουλεμανίγια και όρισε με διάταγμα για τον εαυτό του έναν πελώριο μισθό. Μολονότι εισέπραττε τον μήνα περισσότερα από όσα πληρωνόταν ο Πρόεδρος Ομπάμα ολόκληρο τον χρόνο, δεν του ήταν αρκετά και ο άνθρωπος ιδιωτικοποίησε τα κέρδη του πετρελαίου και έγινε πολύ-δισεκατομμυριούχος.
Και το χειρότερο: ήταν κακός διαχειριστής. Όσο το πετρέλαιο ήταν ακριβό το Κουρδιστάν σταμάτησε να παράγει οτιδήποτε εκτός από πετρέλαιο. Ο υπόλοιπος πληθυσμός αποζούσε με τα φιλοδωρήματα για νομιμοφροσύνη. Όταν το πετρέλαιο έγινε φτηνό, η οικονομία του Κουρδιστάν κατέρρευσε και με 20 δισεκατομμύρια εθνικό χρέος ο Μπαρζανί αποφάσισε να διπλασιάσει τη μίζα και κήρυξε την ανεξαρτησία τη αυτόνομης περιοχής, περιλαμβάνοντας σ’ αυτήν το Κιρκούκ. Ήλπιζε πως το Ισραήλ και οι ΗΠΑ δεν θα άφηναν τους Ιρακινούς να ξεσκεπάσουν την μπλόφα του, επειδή είχε Αμερικανούς στρατιωτικούς εκπαιδευτές και Ισραηλινούς συμβούλους. Και επιπλέον πίστευε στην στρατιωτική αλκή των Κούρδων μαχητών και των Αμαζόνων.
Αλλά αποδείχτηκε πως οι Κούρδοι στρατιώτες δεν ήθελαν να πεθάνουν για τον Μπαρζανί, επειδή ήξεραν πως το Κιρκούκ ποτέ δεν ανήκε στους Κούρδους. Αποσύρθηκαν μετά από αψιμαχίες και η πολιτοφυλακή των Ιρακινών Σιϊτών, εκπαιδευμένη από το Ιράν, κατέλαβε το Κιρκούκ για το ιρακινό κράτος. Οι Ισραηλινοί ταράχτηκαν. Ο Τραμπ πρόδωσε έναν σύμμαχο -έγραψε η Χααρέτζ- και επέτρεψε στο Ιράν να πάρει το πάνω χέρι. Για όλους τους άλλους ήταν μεγάλη ανακούφιση: Για τους ΄Αραβες και τους Τουρκομάνους, που είχαν υποστεί εθνοκάθαρση, επειδή μπορούσαν να γυρίσουν στα σπίτια τους. Για το Ιράκ, την Τουρκία, το Ιράν και τη Συρία επειδή ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν θα ενθάρρυνε το χωριστικό κίνημα στις χώρες τους. ΄Ετσι οι Ιρανοί έσωσαν την κυβέρνηση της Συρίας από τον πραγματικό κίνδυνο της κουρδικής απόσχισης.
Και η πλευρά του Ισραήλ
Και τώρα ερχόμαστε στην πλευρά του Ισραήλ. H καταστροφή της συριακής συστοιχίας πυραύλων στην οποία αναφέρθηκα είχε σαν αποτέλεσμα μια περιπλοκή. Αυτή συνέβη την ημέρα που ο Ρώσος υπουργός Αμύνης, Σεργκέι Σοϊγκού επισκεπτόταν το Ισραήλ. Μολονότι οι Ισραηλινοί υποστήριζαν ότι είχαν προειδοποιήσει τους Ρώσους για τον βομβαρδισμό, στην πραγματικότητα τους ειδοποίησαν . .. εκ των υστέρων και ο Σοϊγκού ενημερώθηκε από το επιτελείο του στο αεροδρόμιο, πριν να μπει στο αεροπλάνο για το Τελ Αβίβ.
Ο Σοϊγκού ενοχλήθηκε πάρα πολύ από αυτό το δώρο υποδοχής και εξέφρασε την δυσαρέσκειά του στους Ισραηλινούς οικοδεσπότες . Αυτοί απάντησαν ψυχρά ότι ενώ γνωρίζουν τα ρωσικά συμφέροντα στη Συρία, δεν χρειάζονται κανενός τις συμβουλές όταν διακυβεύεται η ασφάλεια της χώρας τους.
Αυτό ήταν πιθανώς ένα λάθος, αλλά συνηθισμένο στους Ισραηλινούς. Πάντα τραβούν το σκοινί και κλιμακώνουν την αντίθεση, με την πεποίθηση πως έτσι θα αποσπάσουν μεγάλο κέρδος. Τα αποτελέσματα συχνά είναι θλιβερά.
( Παρένθεση: Θυμάμαι ως νέος στρατιώτης που υπηρετούσε στη διώρυγα του Σουέζ κατά τον Πόλεμο Φθοράς, οι Ισραηλινοί συνεχώς κλιμάκωναν την σύγκρουση, βομβαρδίζοντας αιγυπτιακές πόλεις και απορρίπτοντας τις διαπραγματεύσεις. Μέχρι που οι Σοβιετικοί μετέφεραν τα αντιαεροπορικά τους συστήματα στην διώρυγα. Αυτό ήταν. Οι Ισραηλινοί έχασαν την υπεροχή στον αέρα και ήσυχα ζήτησαν εκεχειρία. Ένα άλλο παράδειγμα: Οι Ισραηλινοί σκότωσαν τον αρχηγό των Εσμπολά και σαν αποτέλεσμα ο Σεγίντ Νασρ Αλάχ έγινε αρχηγός και πάρα πολύ αποτελεσματικότερος.)
Και αυτή τη φορά επίσης η επιθετική στάση τους έφερε το αντίθετο αποτέλεσμα. Το υπουργείο Αμύνης του Ιράν επωφελήθηκε του κενού και προσφέρθηκε να βοηθήσει την Συρία να εξασφαλίσει την αεράμυνά της. Αυτή η προσφορά μπορεί να έχει δύο πιθανές συνέπειες. Πρώτη, οι Ρώσοι μπορεί να ζηλέψουν και να κλειδώσουν τον ουρανό της Συρίας και του Λιβάνου στην αεροπορία του Ισραήλ. Δεύτερη, οι Ρώσοι μπορεί να κάνουν στην άκρη και να αφήσουν ( ίσως και να βοηθήσουν) τους Ιρανούς να κάνουν τη δουλειά. Και στις δυο περιπτώσεις οι θέσεις του Ιράν στη Συρία θα ενισχυθούν και οι Ισραηλινοί θα χάσουν το ελευθέρας να επιχειρούν πάνω από τον Λίβανο και τη Συρία.
Η ισραηλινή αδιαλλαξία είναι απίθανο να αποδώσει καρπούς και στο θέμα της παλαιστινιακής συμφιλίωσης. Τα δυο κύρια κόμματα, το PLO (κυρίως η FATAH), που κυβερνά την Δυτική Όχθη (του Ιορδάνη) και η HAMAS συνεργάζονται πλήρως σε μία κυβέρνηση, υπό τις εξουσίες της Παλαιστινιακής Αρχής. Οι Ισραηλινοί έγιναν έξαλλοι. Πάντοτε απολάμβαναν τον ψυχρό εμφύλιο πόλεμο των Παλαιστινίων, που τους επέτρεπε να λένε πως δεν μπορούν να διαπραγματευτούν με τον Μαχμούτ Αμπάς, αφού αυτός αντιπροσωπεύει μόνο την Δυτική ΄Οχθη. Τώρα λένε πως δεν μπορούν να διαπραγματευτούν, επειδή η Χαμάς είναι τρομοκράτες.
΄Εθεσαν στην Χαμάς τρεις όρους σαν προϋπόθεση: (1) Να αναγνωρίσει το Ισραήλ, (2) Να αφοπλιστεί, (3) Να σταματήσει την προπαγάνδα κατά του Ισραήλ. Η Χαμάς απάντησε: Όταν παγώσει η Κόλαση.
Οι ΗΠΑ υποστήριξαν την άρνηση του Ισραήλ να διαπραγματευτεί και δήλωσαν πως θα διακόψουν την οικονομική ενίσχυση στην Παλαιστινιακή Αρχή, εάν η Φατάχ και η Χαμάς συνασπιστούν σε μία κυβέρνηση. Την πρωτοβουλία των διαπραγματεύσεων ειρήνευσης πήρε στα χέρια της η Ρωσία. Οι ηγέτες της Χαμάς πήγαν στην Μόσχα, όπου έτυχαν καλής υποδοχής. ΄Ημουν παρών στην συνέντευξη Τύπου που έδωσαν και άκουσα τις αισιόδοξες προβλέψεις τους. Αμέσως μετά πήγαν στη Μόσχα οι άνθρωποι της Φατάχ και έτυχαν καλής υποδοχής. Η Μόσχα θέλει να τους συμφιλιώσει. Και πιθανώς θα το πετύχει. Αλλά τι γίνεται με τις απειλές του Ισραήλ;
Μετά οι ηγέτες της Χαμάς επήγαν στο Ιράν για να ζητήσουν την υποστήριξή του. Ο Ιρανοί την υποσχέθηκαν. ΄Ετσι, η περιττή Ισραηλινή αδιαλλαξία επέτρεψε στο Ιράν να μπει στην Γάζα σε πολύ ισχυρότερη βάση. Μπορεί να πείτε πως Ρωσία και Ιράν παίζουν το παιχνίδι καλός «μπάτσος»/κακός «μπάτσος» . Η Ρωσία διατυπώνει προτάσεις ειρήνευσης και όταν απορρίπτονται έρχεται το Ιράν με την στρατιωτική εναλλακτική λύση. (΄Ετσι έγινε και στην περίπτωση του Κουρδιστάν: Οι Ρώσοι παρακαλούσαν τον Μπαρζανί να αναβάλει για μερικά χρόνια το διάβημά του για ανεξαρτησία, αυτός δεν άκουγε και τότε μπήκε το Ιράν και κατέλαβε το Κιρκούκ.)
Ο υπουργός Αμύνης του Ισραήλ κ. Λίμπερμαν δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι στο προσεχές μέλλον το Ισραήλ θα διεξαγάγει ταυτόχρονα ένα τριμέτωπο πόλεμο: Στον Λίβανο, στη Συρία και στην Γάζα. Σε όλα αυτά τα μέτωπα οι Ισραηλινοί θα βρουν τους Ιρανούς να τους περιμένουν. Εκτός βέβαια εάν οι Ισραηλινοί συμφωνήσουν με τις ρωσικές ιδέες.
Και οι Αμερικανοί; Ο Τραμπ έχει πάντοτε την επιλογή του πολέμου με το Ιράν -και δεν αποκλείεται να συμβεί. Τότε η Μέση Ανατολή μάλλον θα γίνει μη κατοικήσιμη. Εάν οι ΗΠΑ μείνουν απέξω, κάποια ειρηνική διευθέτηση είναι δυνατή.
Μια άλλη οπτική γωνία του νέου τοπίου προσέφερε η Τουρκία, όπου ο πρόεδρος Ερντογάν ουσιαστικά τα έσπασε με τις ΗΠΑ και πολύ επιδεικτικά. Η τουρκική αστυνομία συνέλαβε έναν Τούρκο υπάλληλο του αμερικανικού προξενείου στην Τουρκία. Οι Αμερικανοί απάντησαν βάναυσα, σταματώντας να δίνουν βίζες σε Τούρκους. Οι Τούρκοι σταμάτησαν να εκδίδουν βίζες σε Αμερικανούς. Αυτό το πινγκ-πονγκ ακολούθησε αμέσως μετά την απόφαση της Τουρκίας να αγοράσει το ρωσικό αμυντικό πυραυλικό σύστημα S-400, που ερέθισε τρομερά τους Αμερικανούς. Η απομάκρυνση των γερμανικών (Νατοϊκών) δυνάμεων από την σημαντικότερη αεροπορική βάση στην Τουρκία έβγαλε στην πράξη την Τουρκία από το ΝΑΤΟ. Οι Τούρκοι βοήθησαν επίσης την Ρωσία και το Ιράν να υπονομεύσουν την βραχύβια ανεξαρτησία του Κουρδιστάν, έκλεισε τα σύνορα στις εξαγωγές πετρελαίου του Κουρδιστάν και η περίκλειστη οικονομία του μικρού κράτους κατέρρευσε.
Οι Σαουδάραβες, οι αξιόπιστοι και χαϊδεμένοι φίλοι των ΗΠΑ, άρχισαν να αισθάνονται την άνοδο της θερμοκρασίας. Πρόσφατα ο γέροντας βασιλιάς Σαλμάν πήγε σε μεγαλοπρεπή επίσκεψη στη Μόσχα. Υποσχέθηκε να αγοράσει τους ρωσικούς πυραύλους της μόδας S-400 και παραπονέθηκε πως οι Ιρανοί είναι πάρα πολύ ισχυροί και πολυπράγμονες στην περιοχή.
Ακόμη σημαντικότερο για τους Ρώσους, οι Σαουδάραβες συμφώνησαν να περικόψουν την παραγωγή πετρελαίου για να κρατηθεί η τιμή του ψηλά. Οι Ρώσοι εξακολουθούν να έχουν εφιάλτες από τα τέλη της δεκαετίας του ’80, όταν, με αμερικανική παρότρυνση, οι Σαουδάραβες έριξαν την τιμή του πετρελαίου στα 5 δολάρια το βαρέλι και υπονόμευσαν την Σοβιετική ΄Ενωση. Τώρα φαίνεται πως Σαουδάραβες και Ρώσοι κάνουν μαζί δουλειές σιωπηλά.
Από την Σαουδική βασιλική επίσκεψη δεν υπήρχαν μεγάλες προσδοκίες. Στους Σαουδάραβες απομένουν πια λίγα λεφτά και οι υποσχέσεις τους συχνά μένουν έτσι, υποσχέσεις. Οι υποσχέσεις γάμου δεν είναι κα γάμος, λέει ο κόσμος. Ωστόσο η επίσκεψη επιβεβαιώνει ότι οι χώρες της Μέσης Ανατολής έχουν αποδεχτεί τη Ρωσία σαν μια από τις χώρες-κλειδιά στην περιοχή και αυτό βαραίνει.
Αυτά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά τού υπό διαμόρφωση μεσανατολικού ανακαθορισμού σχέσεων. Εξελίσσεται τώρα μπροστά στα μάτια μας και φαίνεται πως οι ΗΠΑ θα μπορέσουν να εγκαταλείψουν την ευμετάβλητη περιοχή εν σχετική ειρήνη.