Στις 16 Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα του Καρκίνου του Παγκρέατος, άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ενώνονται γύρω από τη συζήτηση για την καταπολέμηση του σκληρότερου καρκίνου στον κόσμο. Σήμερα στην Ευρώπη, ο παγκρεατικός είναι το τέταρτο αίτιο θανάτου από καρκίνο, και αν οι τάσεις που υπάρχουν σήμερα συνεχιστούν, το 2020 θα είναι η δεύτερη αιτία θανάτου. Γι' αυτό, η διεθνής κοινότητα δίνει μεγάλη σημασία στην ευαισθητοποίηση των πολιτών και γιατρών, με στόχο την πρώιμη διάγνωση και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή του. Στην προσπάθεια αυτή συμμετέχουν 60 οργανώσεις που δρουν στο πεδίο αυτό από 27 χώρες.
O κ. Χρήστος Δερβένης, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Χειρουργικής Ήπατος-Χοληφόρων-Παγκρέατος και Διευθυντής Κλινικής Χειρουργικής Ογκολογίας - Χειρουργικής Ήπατος - Χοληφόρων - Παγκρέατος του Metropolitan Hospital εξηγεί για το καρκίνο του παγκρέατος και το πώς αντιμετωπίζεται.
Τι είναι το πάγκρεας;
Το πάγκρεας είναι ένα σημαντικό όργανο του ανθρώπινου σώματος, που βρίσκεται πίσω από το στομάχι και μπροστά στη σπονδυλική στήλη. Βοηθάει τον οργανισμό να χρησιμοποιεί και να αποθηκεύει την ενέργεια της τροφής, παράγοντας ορμόνες που ελέγχουν το επίπεδο σακχάρου και ένζυμα για τη διάσπαση της τροφής και την πέψη.
Τι είναι ο καρκίνος του παγκρέατος;
Ο παγκρεατικός καρκίνος εμφανίζεται όταν τα κύτταρα στο πάγκρεας αυξάνονται και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, δημιουργώντας μία μάζα που ονομάζεται όγκος.
Τι προκαλεί τον παγκρεατικό καρκίνο;
Η αιτία εμφάνισης των περισσότερων περιπτώσεων παγκρεατικού καρκίνου είναι άγνωστη. Υπάρχουν κάποιοι αναγνωρισμένοι παράγοντες κινδύνου, όμως απαιτείται περισσότερη έρευνα για να γίνει κατανοητή η άμεση συσχέτισή τους με τη νόσο.
Οι παράγοντες αυτοί είναι: η ηλικία καθώς σε ποσοστό 90%, ο παγκρεατικός καρκίνος εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας 55 ετών και άνω, το οικογενειακό ιστορικό, το κάπνισμα, το αλκοόλ, η παχυσαρκία, η αυξημένη πρόσληψη λιπαρών, η ύπαρξη διαβήτη ή χρόνιας παγκρεατίτιδας. Ο παγκρεατικός καρκίνος προσβάλλει εξίσου τους άνδρες και τις γυναίκες.
Πόσα άτομα πάσχουν από παγκρεατικό καρκίνο;
Ο παγκρεατικός καρκίνος είναι ο 12ος συνηθέστερος καρκίνος παγκοσμίως. Στην Ευρώπη, ο παγκρεατικός καρκίνος είναι ο έβδομος πιο συχνός καρκίνος και το 4ο αίτιο θανάτου από καρκίνο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ετησίως, περίπου 12 άνδρες και 8 γυναίκες στους 100.000 διαγιγνώσκονται με παγκρεατικό καρκίνο κάθε χρόνο. Το 2016, διαγνώσθηκαν στην Ευρώπη 62.101 νέες περιπτώσεις, ενώ ο εκτιμώμενος αριθμός των ασθενών που έχασαν ή θα χάσουν τη μάχη με τη νόσο ανέρχεται σε 87.400 για το 2017.
Ξέρουμε ότι αυτός ο καρκίνος, ειδικότερα το αδενοκαρκίνωμα των πόρων του παγκρέατος, είναι μια νόσος της μέσης και μεγάλης ηλικίας, παρ΄ όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια όλο και νεότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουν αυτή την ασθένεια και αναζητούν θεραπεία.
Πόσο σοβαρή είναι η νόσος;
Μόνον το 15 - 20% όλων των περιπτώσεων παγκρεατικού καρκίνου είναι εγχειρήσιμο τη στιγμή της διάγνωσης. Η καθυστερημένη διάγνωση αποτελεί την κύρια αιτία της αδυναμίας ίασης των ασθενών. Έχει το χαμηλότερο ποσοστό επιβίωσης από όλους τους καρκίνους. Μόλις το 2-10% όσων διαγιγνώσκονται επιβιώνουν 5 χρόνια μετά τη διάγνωση. Οι ασθενείς που προσβάλλονται από παγκρεατικό καρκίνο χάνουν το 98% του προσδόκιμου υγιούς ζωής τους τη στιγμή της διάγνωσης. Λόγω επίσης του σοβαρού προβλήματος καθυστερημένης διάγνωσης, η συνολική μέση επιβίωση ενός ατόμου που έχει διαγνωστεί με μεταστατικό παγκρεατικό καρκίνο είναι 4 με 6 μήνες.
Σήμερα, η διάγνωση του παγκρεατικού καρκίνου, σε γενικές γραμμές, ισοδυναμεί με πολύ κακή πρόγνωση και λίγοι ασθενείς παραμένουν εν ζωή έναν χρόνο μετά τη διάγνωση. Η πιο πρώιμη διάγνωση θα μπορούσε να μειώσει τη θνησιμότητα της νόσου, ενώ εάν δεν ληφθούν μέτρα, έχει υπολογισθεί ότι ο παγκρεατικός καρκίνος θα είναι το 2ο αίτιο θανάτου από καρκίνο έως το 2020.
Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι με την έγκαιρη διάγνωση αλλά και με τη δυνατότητα προσφοράς ολοκληρωμένης φροντίδας και θεραπευτικών μεθόδων σε κέντρα εξειδικευμένα στην αντιμετώπιση αυτής της ασθένειας η συνολική επιβίωση των ασθενών και η ποιότητα της ζωής τους αλλάζει ραγδαία προς το καλύτερο.
Ποια είναι τα συνήθη συμπτώματα του παγκρεατικού καρκίνου;
Στα πρώιμα στάδια, ο παγκρεατικός καρκίνος μπορεί να είναι δύσκολο να ανιχνευθεί, καθώς δεν παρουσιάζει συνήθως συγκεκριμένα συμπτώματα, γεγονός που δυσχεραίνει την πρώιμη διάγνωση. Ωστόσο, καθώς ο καρκίνος αναπτύσσεται, τα συμπτώματα πιθανότατα αυξάνουν. Το ποια ακριβώς συμπτώματα εμφανίζονται εξαρτάται από πολλές παραμέτρους που συμπεριλαμβάνουν τον τύπο του παγκρεατικού καρκίνου, το πού εντοπίζεται ο καρκίνος στο πάγκρεας και τις επιπτώσεις που έχει στον οργανισμό.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα του παγκρεατικού καρκίνου είναι: ναυτία, σημεία/εμφάνιση ίκτερου, κατάθλιψη, πόνοι στην κοιλιακή χώρα και στη μέση της πλάτης, έναρξη διαβήτη μη σχετιζόμενου με αύξηση βάρους, εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, αλλαγές στις εντερικές συνήθειες: διάρροια/ στεατόρροια, ανεξήγητη απώλεια βάρους.
Πώς γίνεται η διάγνωση του παγκρεατικού καρκίνου;
Δυστυχώς, δεν υπάρχει μέθοδος έγκαιρης ανίχνευσης σε πρώιμο στάδιο. Δεν υπάρχει εξέταση για τον παγκρεατικό καρκίνο όπως η μαστογραφία ή η κολονοσκόπηση. Η πρώιμη διάγνωση είναι καταλυτική για την εξέλιξη της νόσου: οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται σε πρώιμο στάδιο και μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική αφαίρεση έχουν πολύ υψηλότερες πιθανότητες να επιβιώσουν 5 χρόνια και περισσότερα.
Για τη διάγνωση χρησιμοποιούνται: απεικονιστικές εξετάσεις (δηλαδή αξονική τομογραφία CT και μαγνητική τομογραφία MRI), ενδοσκοπικός υπερηχογραφικός έλεγχος (EUS), λαπαροσκόπηση και βιοψία.
Ποιες είναι οι διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές;
Οι θεραπείες εξαρτώνται από το στάδιο του καρκίνου και το σημείο που εντοπίζεται ο όγκος. Εάν ο όγκος είναι αρκετά μικρός, ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί και ο ασθενής είναι σε καλή φυσική κατάσταση και αρκετά υγιής, τότε προτείνεται χειρουργική επέμβαση και ολοκληρωτική αφαίρεση του όγκου. Εάν ο όγκος είναι μη αφαιρέσιμος, δηλ. ο καρκίνος είναι είτε πολύ προχωρημένος εντός και πέριξ του παγκρέατος είτε έχει εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος, ο σκοπός της θεραπείας είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων και η καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής.
Η χημειοθεραπεία και συμπληρωματικά η ακτινοθεραπεία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να συρρικνωθεί ο όγκος και να επιβραδυνθεί η ανάπτυξή του, αλλά καμία από τις επιλογές δεν θα επιφέρει ίαση του καρκίνου. Υπάρχουν κάποιες νεότερες στοχευμένες θεραπείες που στοχεύουν μόνον κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων τα οποία αφορούν μόλις το 0,8% του συνόλου των παγκρεατικών καρκίνων (MSI High).
Η έρευνα τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στο συνδυασμό χημειοθεραπείας και νέων στοχευμένων θεραπειών όπως οι ανοσοθεραπείες, οι οποίες χρησιμοποιούνται με επιτυχία σε άλλους τύπους καρκίνου. Έτσι, η χημειοθεραπεία παραμένει η κύρια θεραπευτική επιλογή για το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών.
Σε ποια κέντρα πρέπει να αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του παγκρέατος;
Η χειρουργική επέμβαση για τον καρκίνο του παγκρέατος πρέπει να γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα από εξειδικευμένη ομάδα γιατρών. Έχει αποδειχθεί διεθνώς ότι όταν η αντιμετώπιση γίνεται στα εξειδικευμένα αυτά κέντρα, τότε οι επιπλοκές και οι θάνατοι από μια τόσο δύσκολη επέμβαση είναι μικρότερη, αλλά και η επιβίωση των αρρώστων μετά τη θεραπεία είναι σημαντικά καλύτερη.
Στις αναπτυγμένες χώρες μόνο σε κέντρα εξειδίκευσης μπορούν να πραγματοποιούνται τέτοιες επεμβάσεις. Στην Ελλάδα υπάρχουν τέτοιες ομάδες που ασχολούνται με τη νόσο, οι οποίες οφείλουν να μετατραπούν σε κέντρα αριστείας και να είναι τα μόνα που θα αντιμετωπίζουν τη νόσο.
Στο δικό σας Θεραπευτήριο υπάρχει τέτοια δυνατότητα;
Σήμερα στο Μetropolitan Hospital η εξειδικευμένη ομάδα ιατρικού (χειρουργών, ογκολόγων, γαστρεντερολόγων/ενδοσκόπων, επεμβατικών ακτινολόγων, αναισθησιολόγων), νοσηλευτικού και παραϊατρικού προσωπικού είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει με ολοκληρωμένη φροντίδα τους ασθενείς με καρκίνο παγκρέατος, όλων των τύπων και σε όλα τα στάδια αυτής της σοβαρής ασθένειας.
Επίσης η κλινική μας προσφέρει εναλλακτικές λύσεις σε ασθενείς όπου λόγω της έκτασης της νόσου τους δε μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική εξαίρεση του όγκου τους. Έτσι με νέες πρωτοποριακές μεθόδους τοπικής καταστροφής του νεοπλάσματος (RFA και IRE) σε συνεργασία με τους επεμβατικούς ακτινολόγους, μπορούμε να καταστρέψουμε τοπικά τον όγκο, δίνοντας μεγαλύτερες δυνατότητες επιβίωσης και ποιότητας ζωής, σε αρρώστους που παλαιότερα ήταν καταδικασμένοι.
Τι πρέπει να κάνετε αν κάτι σας απασχολεί
Όλα τα παραπάνω συμπτώματα και οι παράγοντες κινδύνου που μπορεί να έχουν πολλές αιτίες και τα συμπτώματα που αντιμετωπίζετε μπορεί να αποτελούν ένδειξη για κάτι άλλο. Αν όμως, έχετε τακτικά ένα ή περισσότερα από τα συμπτώματα που αναφέρονται, τα οποία είναι επίμονα, επιδεινώνονται και δεν είναι φυσιολογικά για εσάς, μην τα αγνοείτε, μιλήστε με τον γιατρό σας το συντομότερο δυνατόν. Εάν ένας φίλος ή μέλος της οικογένειάς σας έχει κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, πείτε τους να κάνουν το ίδιο Η ευαισθητοποίηση όλων μας απέναντι στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος φέρνει και τα πιο καλά θεραπευτικά αποτελέσματα, οπότε η επίσκεψη στο γιατρό μπορεί να σας σώσει τη ζωή!