Ο αυχένας (κοινώς σβέρκος) είναι το πρώτο κομμάτι της σπονδυλικής μας στήλης.
Ο πόνος στον αυχένα ή αυχεναλγία είναι το αίσθημα πόνου που εντοπίζεται στην συγκεκριμένη περιοχή.
Ανάλογα με την αιτία που τον προκαλεί, ο πόνος μπορεί να αντανακλά και σε άλλες περιοχές (όπως, για παράδειγμα, να συνυπάρχουν κεφαλαλγία και πονοκέφαλος) ή να συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, όπως πυρετός, ίλιγγος, τάση για έμετο κ.ά.
Αιτίες
Διάφορες καταστάσεις μπορούν να εκδηλωθούν με αυχεναλγία, οι πιο συνηθισμένες από τις οποίες είναι:
Αρθρίτιδα
Η αρθρίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή των αρθρώσεων, μπορεί να είναι γενικευμένη και να αφορά πολλές αρθρώσεις του σώματος, ή να είναι εντοπισμένη στην περιοχή του αυχένα. Όταν η φλεγμονή είναι αποτέλεσμα της καταστροφής των αρθρώσεων από μηχανικά αίτια (π.χ., λόγω τριβής των αρθρικών επιφανειών όπως συμβαίνει στην εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα) διαταράσσεται η φυσιολογική ανάπτυξη του οστού, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται ανώμαλες οστικές προεκβολές, οι οποίες ονομάζονται οστεόφυτα, αυτό που συνηθίζουμε να αποκαλούμε «άλατα» στον αυχένα. Ο πόνος στην περίπτωση των αρθρίτιδων οφείλεται είτε σε αυτήν καθαυτή τη φλεγμονή είτε σε πίεση των νεύρων της περιοχής από τα οστεόφυτα.
Δισκοπάθειες
Ανάμεσα στους αυχενικούς σπονδύλους βρίσκονται μαλακά «μαξιλαράκια» που σκοπό έχουν να απορροφούν τους έντονους κραδασμούς, αποτρέποντας την τριβή των οστών. Αυτό το «μαξιλαράκι» μπορεί να μετακινηθεί για πολλούς λόγους, π.χ. μετά από ένα δυνατό χτύπημα ή εξαιτίας εκφύλισης των οστών. Τότε, ο μεσοσπονδύλιος δίσκος πιέζει είτε τα νεύρα που διέρχονται ανάμεσα από τους αυχενικούς σπονδύλους είτε το νωτιαίο μυελό με αποτέλσμα να προκαλείται πόνος αλλά και νευρολογικές ανωμαλίες που μπορεί να προκαλέσουν έως και αναπηρία των άνω άκρων.
Μυϊκοί σπασμοί
Οι μύες του αυχένα είναι επιφορτισμένοι με πολλά καθήκοντα, όπως η στήριξη του κεφαλιού. Όταν ένας μυς τραυματιστεί ή διαταθεί απότομα (π.χ., έπειτα από δυνατό τράνταγμα σε τροχαίο, στη διάρκεια κάποιου αθλήματος ή ακόμα και από κακή θέση κατά τη διάρκεια του ύπνου) εμφανίζει φλεγμονή και μια αντιδραστική σύσπαση που συνοδεύονται από έντονο πόνο στον αυχένα. Γενικά, η μακροχόνια κακή στάση του σώματος μπορεί να οδηγήσει σε θλάση των μυών και αυχεναλγία.
Τραυματισμός
Ο αυχένας είναι πολύ ευπαθής σε τραυματισμούς. Ακόμη και ένας απλός τραυματισμός οδηγεί σε βλάβες των μαλακών μορίων της περιοχής (μύες, σύνδεσμοι κ.λπ.) και συχνά εκδηλώνεται με αυχεναλγία. Οι σοβαροί τραυματισμοί, που μπορεί να αφορούν και στα οστά της σπονδυλικής στήλης ή στο νωτιαίο μυελό, είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι για την ίδια τη ζωή.
Πιο σπάνιες καταστάσεις που ενδέχεται να σχετίζονται με αυχεναλγία είναι φλεγμονές του θυρεοειδούς αδένα, των λεμφαδένων της περιοχής, καθώς και άλλων οργάνων που γειτνιάζουν με τη συγκεκριμένη περιοχή (όπως αυτές των πνευμόνων ή της κάτω γνάθου). Άλλοτε, είναι δυνατόν να υποκρύπτεται κάποια σοβαρή κατάσταση, όπως, για παράδειγμα, νεοπλασματική εξεργασία ή μηνιγγίτιδα.
Πότε πρέπει να συμβουλευτείτε γιατρό
Μια επίμονη αυχεναλγία είναι τόσο ενοχλητική που, αργά ή γρήγορα, οδηγεί τον ασθενή στο γιατρό.
Ακόμη όμως και χωρίς έντονες εκδηλώσεις, πρέπει να συμβουλευτείτε γιατρό στις εξής περιπτώσεις:
- Ύστερα από ένα έντονο χτύπημα, έστω και για προληπτικούς λόγους, πρέπει να σας εξετάσει γιατρός. Ακόμα και εάν υπάρχει κάκωση της αυχενικής μοίρας, η έγκαιρη αντιμετώπισή της θα αποτρέψει τις σημαντικές εκδηλώσεις.
- Αυχεναλγία σε συνδυασμό με δυσκαμψία και υψηλό πυρετό θα πρέπει να σας οδηγεί στο γιατρό για τον αποκλεισμό της πιθανότητας μηνιγγίτιδας.
- Όταν η αυχεναλγία συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, όπως νευρολογικές διαταραχές (ζάλη, ίλιγγος, μούδιασμα των άνω άκρων ή ακόμα και διαταραχές της κινητικότητας των άνω άκρων), σημαντική γενικευμένη αδυναμία και απώλεια βάρους ή εμφάνιση διόγκωσης της περιοχής (που μπορεί να υποκρύπτουν κάποιο κακόηθες νόσημα).