του Ίγκορ Ντιμίτριεφ
Πηγή: https://vz.ru/opinions/2018/2/5/906762.html
ΑΠΟΔΟΣΗ: Σωτήρης Δημόπουλος
Στη Συρία, για μια ακόμη φορά, ένα ρωσικό στρατιωτικό αεροσκάφος καταρρίφθηκε, και ο πιλότος του σκοτώθηκε σε μάχη στο έδαφος με τους ισλαμιστές. Πριν από δύο χρόνια, ένα βομβαρδιστικό μας δέχτηκε επίθεση από ένα τουρκικό καταδιωκτικό. Πριν από ένα χρόνο, στον ίδιο τόπο, πάνω από το Ιντλίμπ, κατέπεσε ένα ελικόπτερο κτυπημένο από το έδαφος. Τώρα το αεροπλάνο δέχτηκε επίθεση όχι από τους Τούρκους, αλλά από τους μαχητές που υποστηρίζονται και προμηθεύονται όπλα από την Τουρκία.
Στη Βορειοδυτική Συρία διεξάγονται ταυτόχρονα δύο στρατιωτικές επιχειρήσεις: ο συριακός στρατός, με τη στήριξη της ρωσικής αεροπορίας, εξοντώνει τους ισλαμιστές της επαρχίας Ιντλίμπ, και ο τουρκικός στρατός επιτίθεται στο κουρδικό καντόνι Αφρίν.
Το μικρό ρωσικό απόσπασμα που βρισκόταν στο Αφρίν, ως γνωστόν, αποσύρθηκε. Κατά μια έννοια έγινε μια ανταλλαγή: οι Τούρκοι συμφιλιώθηκαν με την ταχύτατη ήττα των φιλικών τους ισλαμιστικών ομάδων, και σε αντάλλαγμα τους δίδεται η δυνατότητα να διευθετήσουν τους λογαριασμούς τους με τα αποσπάσματα του ΡΚΚ, που έκαναν βάση τους το Αφρίν. Έτσι εμφανίζονται οι εταιρικές σχέσεις της Ρωσίας με την Τουρκία.
Μερικοί συνάδελφοι προέβλεπαν ότι ως αποτέλεσμα αυτού του συνδυασμού θα δούμε μια έμμεση ή και άμεση ένοπλη αντιπαράθεση μεταξύ δύο μελών του ΝΑΤΟ: της Τουρκίας, που εισβάλει στο συριακό Κουρδιστάν, και των ΗΠΑ, που στηρίζουν τους Κούρδους. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, έχουμε δει μόνον τα τραγικά στιγμιότυπα του ηρωικού θανάτου του Ρώσου πιλότου.
Η Τουρκία είναι μια αμφίβολη σύμμαχος. Και για τη Συρία και τη Ρωσία. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι Τούρκοι υποστήριζαν ενεργά την ένοπλη αντιπολίτευση, από την επικράτειά τους γινόταν η προμήθεια των μονάδων του Ισλαμικού Κράτους, και σε αντάλλαγμα λάμβανε πετρέλαιο.
Η Τουρκία αναγκάστηκε να κλείσει τα μάτια στην εξολόθρευση των φιλοτουρκικών μαχητών στο βόρειο τμήμα της Λαττάκειας και στην περιοχή του Χαλεπίου. Οι υπόλοιποι ισλαμιστές μεταφέρθηκαν στη συνοριακή συριακή επαρχία του Ιντλίμπ, ως μια ιδιόμορφη εφεδρεία. Υπήρχε η πιθανότητα η επαρχία αυτή να παραμείνει υπό τουρκικό έλεγχο, αλλά τώρα η Δαμασκός έφτασε μέχρι εκεί. Στην Ιντλίμπ είναι συγκεντρωμένες αρκετές ομάδες με ασαφή αραβικά ονόματα. Κάποιος, που δεν γνωρίζει πολλά για το θέμα, είναι δύσκολο να διακρινει την πληθώρα τους, που στα ονόματά τους περιλαμβάνουν οι λέξεις "Jabhat"(μέτωπο) και "Jaysh"(στρατός).
Στη Δύση, συνηθίζουν να διαιρούν τους μαχητές σε «μετριοπαθείς» (συνδεόμενους σε μεγάλο βαθμό με τον «Ελεύθερο Συριακό Στρατό») και τους «τρομοκράτες» (η μεγαλύτερη οργάνωση απ’ αυτές είναι η Aλ-Nούσρα, που θεωρείται ως παρακλάδι της Αλ Κάιντα). Στην πραγματικότητα, το κίνημα αποτελείται από εκατοντάδες μικρές μονάδες, οι οποίες, εάν είναι απαραίτητο, ενώνονται σε μεγάλες δομές δικτύου κάτω από την μια ή την άλλη ονομασία. Η κύρια λειτουργία αυτών των δομών είναι η προμήθεια και διανομή όπλων και πυρομαχικών στα αποσπάσματα των μαχητών, όπως επίσης και η αναπλήρωση του προσωπικού τους.
Θα ήθελα να τονίσω για μια ακόμη φορά ότι η Ιντλίμπ συνορεύει με την Τουρκία, πράγμα που σημαίνει ότι όλες οι προμήθειες στις ομάδες που λειτουργούν εκεί είναι εξ ολοκλήρου εν γνώσει των Τούρκων. Ως εκ τούτου, και ο φορητός εκτοξευτής πυραύλων, από τον οποίο καταρρίφθηκε το ρωσικό αεροσκάφος, θα μπορούσε να φτάσει στο Ιντλίμπ μόνο από το έδαφος της Τουρκίας. Ο εφοδιασμός γίνεται συστηματικά, καθώς τη δεδομένη στιγμή οι ίδιες ομάδες, σε συντονισμό με τον τουρκικό στρατό επιτίθενται στο κουρδικό Αφρίν.
Οι ομάδες αυτές συμμετείχαν στην τουρκική επιχείρηση «Ασπίδα Ευφράτη», κατέλαβαν τη συριακή πόλη Aλ-Μπαμπ και απέτρεψαν την απόπειρα σύνδεσης των δύο άλλων κουρδικών καντονιών, του Κομπάνι και του Τζαζίρα, με το Αφρίν. Προς το παρόν, η Αλ Μπαμπ παραμένει ουσιαστικά υπό τουρκική διοίκηση, αυτή η τύχη προβλεπόταν για το Ιντλίμπ, και τώρα και το Αφρίν.
Δεν πρόκειται για ευφάνταστες φοβίες: Η Άγκυρα έχει ήδη εμπειρία από προσάρτηση συριακής επικράτειας: στη δεκαετία του 1930 η Τουρκία προσάρτησε τμήμα της βόρειας Συρίας, όπου το ήμισυ του πληθυσμού ήταν τουρκικής καταγωγής. Σήμερα, είναι γνωστή ως η τουρκική διοικητική περιφέρεια Χατάι.
Η Ρωσία και η Τουρκία έχουν επίσης μια μακρά και περίπλοκη ιστορία σχέσεων μεταξύ τους. Και με έναν τέτοιο σύμμαχο θα ήταν χρήσιμο να υπάρχει μια εξασφάλιση. Ο καλύτερος τρόπος για να περιοριστεί η τουρκική πίεση είναι και πάλι οι Κούρδοι.
Αφενός, η τουρκική επιθετικότητα εναντίον των Κούρδων μπορεί να γίνει κατανοητή: το συριακό Κουρδιστάν, «Ροτζάβα», είναι η βάση των μετόπισθεν των ανταρτών του ΡΚΚ, που διεξάγει ένοπλο αγώνα εναντίον της τουρκικής κυβέρνησης και θεωρείται ως τρομοκρατική οργάνωση. Στις ορεινές περιοχές υπάρχει ένα εκτεταμένο δίκτυο αντάρτικών αποσπασμάτων. Μεταξύ των Κούρδων της Συρίας, το ΡΚΚ είναι ιδιαίτερα δημοφιλές. Ο ηγέτης του κόμματος, Αμπντουλάχ Οτσαλάν εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης στις τουρκικές φυλακές, αλλά ο αγώνας του παραμένει ζωντανός - σχεδόν σε κάθε κουρδικό σπίτι, όπου επισκέφθηκα, στον τοίχο κρεμόταν ένα πορτρέτο του. Για δεκαετίες, οι Κούρδοι στη Συρία υπέστησαν διακρίσεις. Οι Σύριοι τους θεωρούν ξένους, απόγονους προσφύγων από άλλες περιοχές, και χρησιμοποιούν γι’ αυτούς πολύ περιφρονητικές ονομασίες. Διαβατήρια δεν έπαιρναν, εκπαίδευση στην κουρδική γλώσσα δεν υπήρχε, λένε ότι ακόμη και βιομηχανικές επιχειρήσεις στα εδάφη που κατοικούσαν γινόταν προσπάθεια να μην κτίζονται.
Στην αρχή του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, στο Αφρίν και στο Καμισλί κατέφθασαν Κούρδοι μαχητές από την Τουρκία, που οργανώθηκαν σε μονάδες αυτοάμυνας, και επέδειξαν μεγάλη αποτελεσματικότητα στις μάχες με τους ισλαμιστές. Επιπλέον, πριν από το τελικό στάδιο του πολέμου, δεν είχαν καμία σοβαρή υποστήριξη από το εξωτερικό. Οι Κούρδοι με τη στάση τους άξιζαν μετά το τέλος του πολέμου μια ιδιαίτερη μεταχείριση. Ειδικά, όσον αφορά την νέα διοικητική δομή της χώρας. Αρχικά, όλα οι Σύριοι Κούρδοι του ΡΚΚ έκλιναν προς την Ρωσία, ταυτίζοντας τη Ρωσία με τη Σοβιετική Ένωση, για την οποία τους αρέσει να λένε ότι το Κουρδιστάν ήταν η δέκατη έκτη δημοκρατία της.
Στην αρχή της ρωσικής επιχείρησης, διεξήχθησαν επιτυχείς κοινές επιχειρήσεις, αλλά στη συνέχεια αυτό δεν συνεχίστηκε. Η ρωσική διοίκηση είτε δεν ήθελε να εκνευρίσει τη Δαμασκό, είτε δεν μπορούσε να καθορίσει τις διαπραγματευτικές της θέσεις.
Στους Κούρδους δεν δόθηκε σαφής εικόνα της μελλοντικής δομής του κράτους, ούτε πολιτιστική αυτονομία ούτε αυτοδιοίκηση. Μόνον, η επιστροφή στη συριακή διοίκηση, με όλους τους αξιωματούχους και τις ειδικές υπηρεσίες της, που και οι ίδιοι οι Άραβες απεχθάνονται.
Ως αποτέλεσμα, οι Κούρδοι συμφώνησαν να ενταχθούν στον συνασπισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τουλάχιστον, ως αφορά την αεροπορική κάλυψη και τον εξοπλισμό. Επιπλέον, φαίνεται ότι τους έδωσαν διαβεβαιώσεις για την υποστήριξη της ανεξαρτησίας τους.
Η αμερικανική υποστήριξη προς την κουρδική αριστερά, που νοσταλγούσε τη Σοβιετική Ένωση, δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν. Κατ’ αρχάς, η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ, και τη Δύση γενικά, εντυπωσιάζεται από τον κουρδικό στρατιωτικό φεμινισμό, το κοσμικό χαρακτήρα και τις αποκεντρωτικές αρχές της οργάνωσης της κοινωνικής ζωής, σε αντίθεση με τον θρησκευτικό φανατισμό και τον αυταρχισμό, που θεωρείται τυπικός στην ανατολή.
Αλλά, φυσικά, δεν πρόκειται μόνο γι’ αυτό. Οι Αμερικανοί προσπαθούν να στηρίξουν εκείνα τα κινήματα που βρίσκονται σε άνοδο. Αποκλειστικά από ιδιοτελή κίνητρα, για να τα χρησιμοποιήσουν για δικούς τους σκοπούς. Είτε είναι ισλαμιστές, είτε Ισλαμικό Κράτος, είτε αριστεροί Κούρδοι, δεν έχει σημασία ότι οι δυνητικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ δεν μπορούν να ανεχθούν ο ένας τον άλλον.
Οι Ρώσοι, λοιπόν, θα έπρεπε να έχουν διδαχθεί από έναν τέτοιο ρεαλισμό. Ένα μεγάλο και ετοιμοπόλεμο Κουρδιστάν θα μπορούσε να αποτελέσει αποτελεσματικό εργαλείο αναχαίτισης του αυξανόμενου βάρους της Τουρκίας.
Θα ήταν καλό να μην αφήσουμε αυτό το εργαλείο, ακόμα και όταν διεξάγονται διαπραγματεύσεις για αγωγούς φυσικού αερίου μέσω του τουρκικού εδάφους και άλλα επιχειρηματικά σχέδια. Οι Τούρκοι, από την μεριά τους, καταφέρνουν, χωρίς να σταματούν τη συνεργασία με τη Μόσχα, να τροφοδοτούν το Ιντλίμπ με φορητούς εκτοξευτές πυραύλων.