Ο ψυχρός ορθολογισμός οδηγεί στην ηθική απόγνωση του ατόμου. Οδηγεί στην αδράνεια και τη νωθρότητα του ατόμου να αντισταθεί στην πίεση των παραγόντων που διαμορφώνουν τη ζωή του. Και η πίεση τούτη, συνήθως πολιτικής καθεστωτικής νοοτροπίας, όταν ασκείται με προγραμματισμένο σχέδιο, με εκβιαστικά διλήμματα και με δυναμική επιβολή, νεκρώνει και τα αδύναμα εκείνα μόρια των κοινωνιών που θα ήσαν διατεθειμένα να αντενεργήσουν.
Και το χειρότερο, τα προσανατολίζει στη θεωρία του αποπνιγμού της ελευθερίας, στην έννοιά της την πιο πλατιά και καθολική, και τα μεταβάλλει σε απλά ενεργούμενα των σκοπών της πολιτικής που τα δουλώνει και εγκαθιστά τη θρησκεία της δύναμης και του καιροσκοπισμού.
Η ελληνική κοινωνία βιώνει τα τελευταία χρόνια αυτή την πολιτική πρακτική. Πρακτικές που στηρίζονται στη μάζα των ατόμων, κι έτσι το άτομο παύει να αποτελεί δυναμικόν και αυθύπαρκτον πυρήνα και η υποταγή ή το ξέσπασμα, η ανοχή ή η απάθεια είναι κατά κανόνα φαινόμενο ομαδικό.
Οι ατομικές περιπτώσεις αντίδρασης είναι εξαιρέσεις ή είναι η λογική συνέπεια ενός περήφανου ατομισμού που αρνιέται να παραδώσει τα οχυρά του απομονωτισμού του στον οποιοδήποτε. Είναι από τις μοναδικές περιπτώσεις που ο ατομισμός γίνεται προωθητικό στοιχείο του υπνωμένου μαζικού δυναμισμού.
Την ελληνική κοινωνία χαρακτηρίζει το δράμα της ασυμφωνίας που οδήγησε στην απάθεια και στην ομαδική υποταγή. Ο συνεκτικός πηλός της συμφωνίας γύρω από ένα ελάχιστο κοινό ιδεώδες έλειψε. Και το ελάχιστο αυτό ιδεώδες είναι η επίγνωση για την ανάγκη πρώτιστα της κοινωνικής κι ύστερα της ατομικής ελευθερίας. Στην κοινωνική ελευθερία περιέχεται και η κοινωνική.
Η ατομική ελευθερία προυποθέτει, δεν δημιουργεί την κοινωνική ελευθερία. Σε εποχές ταραγμένες η ατομική ελευθερία, χωρίς την κοινωνική για στέρεο υπόστρωμα της, γίνεται ο τάφος των υποτυπωδών εκείνων ομαδικών δικαιωμάτων και ελευθεριών που βοήθησαν τη δημοκρατία να σταδιοδρομήσει στις πρώτες δεκάδες του περασμένου αιώνα μας.