Και ανεξάρτητα των όποιων οργανωτικών αδυναμιών που θα μπορούσε κανείς να επισημάνει, της απουσίας της πολιτικής ηγεσίας που διεκδικεί μέσα από τους θολούς προσανατολισμούς μια νέα διακήρυξη αδυναμίας και βλακείας, η ομαδική συνείδηση εμπνεόμενη και κινούμενη, έστω και όψιμα, από τη ψυχολογία μιας ακόμη εν δυνάμει εθνικής απώλειας, ήταν στοιχείο επικρατέστερο της ατομικότητας και της ροπής προς την απομόνωση και την απάθεια.
Για τους κυβερνώντες της εκτρωματικής μειοψηφίας, το άτομο-πολίτης που μέχρι σήμερα εκχωρούσε με επίμεμπτη προθυμία τα δικαιώματα του σε πολιτικές κονιορτοποίησης της αξιοπρέπειάς του, θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ανεγκέφαλοι δεν μπορούν πάντα να αποφασίζουν για την ολότητα. Και ότι αργά ή γρήγορα, η ανάγκη της ελευθερίας θα κατεργαστεί τις συνειδήσεις και η ψυχολογία της μάζας θα βρεθεί στο κλίμα της δυναμικής διεκδίκησης των δικαιωμάτων της.
Από το χθεσινό συλλαλητήριο, όπως πάντα βέβαια, απουσίαζε η πνευματική ηγεσία. Αυτή η όποια ισχνή πνευματική ηγεσία του τόπου, μόνιμα κλεισμένη στον απρόσιτο, στο "βολικό" απομονωτισμό της και στις φοβίες της, αρνούμενη το ρόλο του ηγέτη και του καθοδηγητή του πλήθους.
Και θα θυμηθώ τον Ιψεν: "Ο ποιητής, ο κάθε άνθρωπος του πνεύματος, πρέπει να θεωρεί τον εαυτό του ατομικά υπεύθυνο για τον ξεπεσμό της κοινωνίας του". Η "αριστοκρατική" ουδετερότητα, που διεκδικεί μια δήθεν ελευθερία για την κατόπτευση του κινούμενου κοινωνικού υλικού από υψηλή σκοπιά, δεν είναι τεκμήριο θάρρους.
Είναι σε τελευταία ανάλυση δειλή υπεκφυγή, ευνουχισμός της σκέψης και εθελούσια παράδοση στον καταναγκασμό του "κονφορμισμού" του μοναδικού εκείνου όπλου που διαθέτει ο πνευματικός άνθρωπος ή και ο καλλιτέχνης: της ελευθερίας του στοχασμού, του ελέγχου του και της αντίδρασης.
Και πάντα πάνω σε μια κοινωνική επιφάνεια αρυτίδωτη από πνευματικές και ηθικές αντιδράσεις, με τις εξαιρέσεις να επιβεβαιώνουν το γενικευτικό συμπέρασμα, χαράσσεται η βαθιά τομή της πολιτικής αναλγησίας και του πολιτικού καιροσκοπισμού.
Και οι όποιες κατά καιρούς εμφανίσεις των αυτοπροσδιοριζόμενων εν πολλοίς πνευματικών ανθρώπων, αλλά και κάποιων καλλιτεχνών, σε τούτο τον τόπο, με παχυλά λόγια και με τη μορφή των πεφυσημένων ασκών, από τη σκοπιά της σημερινής κοινωνικής αγωνίας, φαντάζουν μπαλόνια πολύχρωμα για την τέρψη των νηπίων.