Του Στέλιου Συρμόγλου
Η δύναμη και η κίνηση είναι δύο έννοιες που ισχύουν με την ίδια βαρύτητα και στο πεδίο της ανθρώπινης υπόστασης.
Η έννοιά της αποτελείται από μικρές μονάδες, που η παρουσία τους και η θέση τους - που την εκπροσωπεί η έννοια της κινήσεως - κάνουν μετά την εμφάνισή τους αυτό ακριβώς, όπως και στα ποίμνια που δεν τα δίδαξε κανείς να συσσωματώνονται σε αγέλες, σε ομάδες.
Στην Αγία Γραφή ανακινείται το πρόβλημα της αύξησης του πληθυσμού "Αυξάνεστε και πληθύνεστε και πληρώσατε την γην και κατακυριεύσατε αυτής". Στη φιλοσοφία η ίδια η έννοια προβάλλεται με τη γνώση του Bacon "Knowledge is power", αλλά ακόμη και σ' άλλα είδη φιλοσοφικών αντιλήψεων, όπως του Νίτσε.
Η επιστήμη και προπαντός η σύγχρονη τεχνική υπηρετούν αυτό το ιδεώδες του τωρινού πολιτισμού, που η δύναμη είναι βίωμα του και μοναδική σχεδόν επιδίωξη. Η προπαρασκευή της στροφής προς αυτό το ιδεώδες που ωθεί τον άνθρωπο από την εποχή που έχει εμφανιστεί, οφείλεται στο Εγελειανό σχήμα της διαδοχής των αντιθέτων, ύστερα από κάθε σύγκρουση και στην προκύπτουσα σύνθεση που δίδει το χαρακτήρα της πορείας στις διάφορες εποχές.
Αυτό το σχήμα που περιγράφει την κίνηση της σκέψης, άλλοτε γίνεται συνείδηση και άλλοτε διαφεύγει την προσοχή ακόμη και των αιώνων. Είναι δε τότε υπεύθυνο για τη δραματική μοίρα των ανθρώπων. Η πρόοδος σ' αυτή τη θέση που αναφερόμαστε τώρα είναι να αποκτά συνείδηση ο άνθρωπος της πορείας του και να αποφεύγει τους μεσαίωνες.
Η ίδια θέση μας οδηγεί στη διατύπωση μιας καινούργιας αντίληψης, ότι τα ψυχικά γεγονότα - ηθικά και πνευματικά - και η έκφραση των σκέψεων, των δράσεων και οιωνδήποτε ψυχικών καταστάσεων, υπακούουν σε νόμους όπως και τα φυσικά γεγονότα. Και παραμελώντας να τα παρακολουθούμε και να τα επισημαίνουμε εκθέτουμε σε κίνδυνο την πρόοδο και την τύχη του ανθρώπινου γένους.
Η Εγελειανή διαλεκτική είναι το αποτελεσματικό μέσο για την παρακολούθηση αυτών των πορειών και διακυμάνσεων, που θα μπορούσε σαν τους δείκτες της οικονομίας να μας διαφωτίσει ακόμη και με ποσοτικούς κανόνες σε ποιο στάδιο βρίσκεται μια κοινωνία και προς τα που κατευθύνεται.
Μπορούμε να παρομοιάσουμε αυτό το μέσο με την οικονομική έρευνα των προοπτικών και της πορείας των οικονομικών φαινομένων, που αχειραγώγητα στο παρελθόν κατέληγαν σε καταστροφές και αναστατώσεις, ενώ τώρα με την παρακολούθηση λαμβάνονται μέτρα και αποφεύγονται οι καταστροφές.
Η κοινωνική πορεία μοιάζει τώρα με την πορεία των οικονομικών πραγμάτων που συνέβαινε παλιότερα, που δεν είχαν οι άνθρωποι χαράξει κανόνες και αγνοούσαν να χειριστούν μια κατάσταση, που ξεφεύγοντας από τον έλεγχο, δημιουργούσε δυσαρμονίες, συγκρούσεις και καταστροφές.
Η χειροπιαστή κατάσταση είναι το παρελθόν. Από την παρατήρηση της πορείας του ανθρώπου βγαίνει ότι η πιο μεγάλη δύναμη που δημιουργεί την κίνηση προέρχεται από τη δράση του ψυχικού στρώματος, της αυτόματης πηγής που παρόμοια με την κοσμική κίνηση, τελικά παρουσιάζει όπως και το Σύμπαν, χωρίς βέβαια να ελέγχεται τάξη, ρυθμός και οικονομία.