Με τις υποψίες να οργιάζουν ότι οι κατ’ όνομα σύμμαχοι μάτωσαν ο ένας τον άλλο στις 3 Φεβρουαρίου, η ΄Αγκυρα μπορεί να επιδιώξει συμβιβασμό με τις ΗΠΑ.
Τα φλεγόμενα συντρίμματα του ρωσικού αεροπλάνου που καταρρίφτηκε κοντά στον Ιντλίμπ, στις 3 Φεβρουαρίου.
[Γλαφυρήν και διεξοδική διάγνωση των εκρήξεων νοσηρότητας στις σχέσεις λυκοφιλίας μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, που ανέδειξαν τα τελευταία σκοτεινά, αιματηρά επεισόδια - εναέρια και χερσαία- στα μέτωπα της Συρίας, προσφέρει το κατωτέρω άρθρο του Ινδού διπλωμάτη και δημοσιολόγου, μελετητή και γνώστη της Τουρκίας και από την εκεί θητεία του. Ειδικότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εμβόλιμη αναφορά της Κύπρου και Ελλάδας μεταξύ των αγκαθιών στις ρωσο-τουρκικές σχέσεις.]
Απόδοση: Μιχαήλ Στυλιανού
Δυο στοιχεία διαφοροποιούν την κατάρριψη του ρωσικού αεροπλάνου Su-25 στην δυτική επαρχία Ιντλίμπ της Συρίας στις 3 Φεβρουαρίου από τις επιθέσεις αεροπλάνων-ρομπότ στην ρωσική βάση Χμεϊμίμ πριν ένα μήνα.
Πρώτον, η Ρωσία μπόρεσε να αποκρούσει την επίθεση του σμήνους UAV στις 5 Ιανουαρίου, αλλά απέτυχε να προβλέψει την χρήση φορητού αντιαεροπορικού πυραύλου από εξτρεμιστές που δρουν στο Ιντλίμπ υπό την εποπτεία της Τουρκίας. Σ’ αυτήν την επίθεση η Ρωσία έχασε έναν Άσο της πολεμικής αεροπορίας της.
Δεύτερον, η Μόσχα αισθάνθηκε το χέρι της Ουάσιγκτον στην επίθεση των ιπταμένων ρομπότ της 5 Ιανουαρίου, αλλά αυτή τη φορά το πρακτορείο Τας αμέσως υπογράμμισε την αμερικανική άρνηση ευθύνης. Επίσης ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκώφ έκρινε σκόπιμο να τονίσει πως πρέπει ν’ αποφεύγονται οι εικασίες «προτού έχουμε σαφείς πληροφορίες για το πώς οι τρομοκράτες στη Συρία εφοδιάστηκαν το συγκεκριμένο φορητό από οπλίτη αντιαεροπορικό σύστημα (MANPADS) και άλλα όπλα που διαθέτουν.»
Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι ένας εξέχων κοινοβουλευτικός, ο Ντμίτρι Σάμπλιν, συντονιστής της κοινοβουλευτικής ομάδας ρωσο-συριακής φιλίας, προχώρησε στη διατύπωση «εικασιών», λέγοντας: «΄Εχουμε πληροφορίες ότι το MANPADS που χρησιμοποιήθηκε για την κατάρριψη του αεροπλάνου μας είχε εισαχθεί στη Συρία μερικές μέρες πριν, από γειτονική χώρα. Χώρες από τις οποίες εισάγονται τέτοια όπλα, τα οποία κατόπιν χρησιμοποιούνται εναντίον Ρώσων οπλιτών, πρέπει να καταλάβουν ότι αυτό δεν θα περάσει ατιμώρητο.»
Η επαρχία του Ιντλίμπ βρίσκεται στα σύνορα με την Τουρκία. Υποτίθεται πως τα σύνορα είναι «σφραγισμένα» και υπό αυστηρή επιτήρηση, από τις τουρκικές υπηρεσίες ασφάλειας. Εάν αυτό που ισχυρίστηκε ο Σάμπλιν βασιζόταν σε πραγματική πληροφορία, οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες θα έχουν μεταδώσει πρόσφατα την μεταφορά από την Τουρκία τέτοιων φερομένων από οπλίτη αντιαεροπορικών συστημάτων .
Περιέργως, την επομένη της δήλωσης του Σάμπλιν, η Τουρκία βγήκε σε αντίλογο με έναν δικό της ισχυρισμό, που απέδωσε σε «πηγές ασφαλείας», ότι το όπλο που χρησιμοποιήθηκε στην επίθεση εναντίον τουρκικού τανκ, στις 3 Φεβρουαρίου, από τους Κούρδους, «μπορεί να ήταν ένα ρωσικής κατασκευής αντιαρματικό Konkurs 9M113» και ότι « η πληροφορία αυτή αξιολογείται». Στην επίθεση εναντίον του τανκ σκοτώθηκαν πέντε Τούρκοι στρατιώτες.
Αρκεί να λεχθεί σχετικά ότι η ατμόσφαιρα είναι βαριά με υπαινιγμούς και σκοτεινές «σπόντες» ότι Ρωσία και Τουρκία μπορεί να αλλήλο-ματώθηκαν στις 3 Φεβρουαρίου, παρά την υποτιθέμενη συμμαχία τους στον υβριδικό πόλεμο της Συρίας
Σε φιλικότερες στιγμές: Πούτιν και Ερντογάν στο Προεδρικό Ανάκτορο της Αγκύρας, τον Σεπτέμβριο του 2017.
Τον Ιανουάριο, ο Τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν προσέτρεξε στον Πρόεδρο Πούτιν για να ξεκαθαρίσει την κατάσταση. Αλλά για το τελευταίο επεισόδιο δεν έγινε τέτοια ανταλλαγή μέχρις στιγμής, παρά το γεγονός ότι ο Ερντογάν έχει την υποχρέωση να πάρει την πρωτοβουλία –σύμφωνα με τα συμφωνηθέντα πέρυσι στις συνομιλίες της Αστάνα, μετά την συριακή ανακωχή. Η Τουρκία είχε εξουσιοδοτηθεί να εγκαταστήσει «παρατηρητήρια» το Ιντλίμπ για να παρακολουθεί και ενημερώνει για τις κινήσεις των εξτρεμιστικών ομάδων.
Στο μεταξύ, στις 5 Φεβρουαρίου, ο Πούτιν έστειλε ένα διαχυτικό μήνυμα στον Νίκο Αναστασιάδη, συγχαίροντάς τον για την επανεκλογή του ως προέδρου της Κύπρου. Το μήνυμα του Πούτιν εξέφραζε εμπιστοσύνη ότι «ο εποικοδομητικός διάλογος» και το «κοινό έργο» των δύο χωρών είναι προς το αμοιβαίο συμφέρον και σε αρμονία με τις προσπάθειες για την βελτίωση της σταθερότητας και της ασφάλειας στην Ευρώπη και στην Ανατολική Μεσόγειο.» Οι σχέσεις της Κύπρου με την Τουρκία είναι κακές, μετά την τουρκική εισβολή και κατοχή του βόρειου τμήματος της χώρας, το 1974.
Για την Τουρκία ο κόμπος είναι τριπλός: Πρώτον, δεν μπορεί να το χωνέψει ότι η Ρωσία (η οποία έχει πολιτισμικούς δεσμούς με την Ελλάδα και την Κύπρο) έχει καταστεί σήμερα η κυριαρχούσα δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο.
Δεύτερον, αποδοκιμάζει τις συνεχιζόμενες επιχειρήσεις του στρατού της Συρίας, με αεροπορική υποστήριξη, για την ανακατάληψη του Ιντλίμπ από αντικυβερνητικές ομάδες που απολάμβαναν τουρκικής υποστήριξης.
Και –προπάντων- τρίτο, το μεγάλο σχέδιο του Ερντογάν να εδραιώσει μια μόνιμη τουρκική παρουσία στην Συρία (άλλοτε υπο την κυριαρχία των Οθωμανών) θα παραμείνει όνειρο ανεκπλήρωτο, όσο η Ρωσία εγγυάται την ενότητα και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας. Η Τουρκία μιας εξ αρχής έβλεπε με καχυποψία τους δεσμούς της Μόσχας με τους Κούρδους στο Αφρίν.
Χαρακτηριστικά, επομένως, ο Ερντογάν θα επιδιώξει τώρα ένα τρόπο συνύπαρξης με τις ΗΠΑ. Φυσικά θα ήταν ονειρική δωρεά για τις ΗΠΑ εάν το ράγισμα του ρώσο-τουρκικού άξονα γίνει ρήγμα στις προσεχείς εβδομάδες. Στην αντίθεσή τους στην εδραίωση ρωσικών βάσεων στη Συρία, ΗΠΑ και Τουρκία είναι σε πλήρη σύμπνοια.
Από την άλλη πλευρά, το Πεντάγωνο θα περιμένει από τον Ερντογάν να εγκαταλείψει τα σχέδια του για την εξαπόλυση επίθεσης εναντίον των Κούρδων στο Μανπίτζ. Οι ΗΠΑ απλά δεν μπορούν να συμμορφωθούν με την αξίωση τη Τουρκίας να σπάσουν την συμμαχία τους με τους Κούρδους της Συρίας. Ο Αμερικανός υπουργός Αμύνης Τζέϊμς Μάτις υπαινίχθηκε το προ-περασμένο Σάββατο ότι γίνονται διαπραγματεύσεις για να πειστεί ο Ερντογάν να μην διατάξει την επιχείρηση στο Μανπίτζ.
Από της πλευράς του ο Ερντογάν θα επιδιώξει, ως αντάλλαγμα από την κυβέρνηση Τραμπ, την δημιουργία των προϋποθέσεων για μιαν ευρύτερη προσέγγιση με τις ΗΠΑ. Ο Ερντογάν ξέρει πολύ καλά ότι οι ΗΠΑ θα δουν πως η διαμορφούμενη κατάσταση, ευνοεί την προώθηση της «στρατηγικής περιορισμού» που εφαρμόζουν εναντίον του Ιράν στη Συρία πολύ αποτελεσματικότερα, και για την απομόνωση του καθεστώτος ΄Ασαντ. Πράγματι μια ρήξη του ρωσο-τουρκικού άξονα στη Συρία ανοίγει ένα τελείως νέο παιχνίδι στη χώρα, το οποίο επιτρέπει στις ΗΠΑ να δημιουργήσουν νέα δεδομένα στο πεδίο της αναμέτρησης και να διαπραγματευτούν σκληρότερα τους όρους ενός Συριακού διακανονισμού. Το Ισραήλ είναι επίσης μέτοχος εκεί.
Ο Ερντογάν εξ αρχής διεκδικούσε έναν ενισχυμένο ρόλο για την Τουρκία ως σημαιοφόρου της Δυτικής στρατηγικής στη Συρία, φανταζόμενος τον εαυτό του σε ρόλο προτύπου για την Μέση Ανατολή. Αλλά ο πρόεδρος Ομπάμα αδιαφορούσε για τέτοιες τρυφερότητες με τον υδραργυρικό Σουλτάνο της Αγκύρας.
Πάντως τα πράγματα είναι σε κατάσταση ρευστότητας. Ο Ερντογάν συνάντησε τον Πάπα Φραγκίσκο την Δευτέρα. ΄Ηταν η πρώτη φορά σε 59 χρόνια που Τούρκος Πρόεδρος επισκέφτηκε το Βατικανό.