Τι μπορούμε να κάνουμε έναντι της «επιθετικής» και «ανεξέλεγκτης» Τουρκίας; Καιρός να αρχίσουμε να απαντάμε σε αυτό το ερώτημα… Που έχει γίνει πια, αληθινά «υπαρξιακό» για την Ελλάδα…
Πρώτα-πρώτα, το ερώτημα αυτό ΔΕΝ μπορεί να απαντηθεί πλήρως και αναλυτικά σε δημόσιο διάλογο. Να εξηγούμαστε…
Και για λόγους που όλοι (θα έπρεπε να) καταλαβαίνουμε!
Μπορούμε όμως να δώσουμε μια «κεντρική ιδέα», απαραίτητη για να καταλάβουμε, πως απέναντι στην Τουρκία δεν είμαστε ούτε «από χέρι χαμένοι» ούτε «από πριν καταδικασμένοι», όπως προσπαθούν να μας πείσουν κάποιοι…
Η «κεντρική ιδέα» λοιπόν συνοψίζεται σε μια λέξη: Αποτροπή! (Deterrence το λένε οι αγγλοσάξονες…)
Το βασικό που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι η «Αποτροπή», ως έννοια, είναι αυτό – το «σωτήριο» - που υπάρχει ανάμεσα στην άνευ όρων υποταγή αφενός την πλήρη συντριβή αφεταίρου.
Όποιος δηλαδή αντιμετωπίζει ένα συντριπτικά ισχυρότερο επίβουλο γείτονα και δεν θέλει να υποταχθεί, αλλά ούτε να πάει και ως «πρόβατο επί σφαγήν», έχει τρίτη διέξοδο: την Αποτροπή!
Τι σημαίνει «Αποτροπή»;
Ότι ίσως να μη μπορώ να σε νικήσω κατά κράτος, αλλά, αν μου επιτεθείς, μπορώ να σου επιβάλλω δυσανάλογα μεγαλύτερο κόστος, ώστε να «μην αξίζει» τον κόπο να μου επιτεθείς.
Κι αν με νικήσεις ακόμα, να είναι «Πύρρεια νίκη» για σένα…
Και το «τίμημα» της νίκης σου, να μη το αντέχεις…
Από τους πρώτους που κατά κάποιον τρόπο «συνειδητά» έκαναν «αποτρεπτική πολιτική» ήταν οι Ρωμαίοι το έτος 280-279 π.Χ. όταν αντιμετώπισαν την εισβολή του Πύρρου, Έλληνα Βασιλιά των Μολοσσών της Ηπείρου (μικρο-ανιψιού του Μεγάλου Αλεξάνδρου).
Δεν μπόρεσαν οι Ρωμαίοι να νικήσουν τότε τη Μακεδονική φάλαγγα και τους ελέφαντες του Πύρρου. Για την ακρίβεια υπέστησαν συντριπτικές ήττες οι ρωμαϊκές λεγεώνες σε δύο φονικές μάχες. Αλλά προξένησαν στον Πύρρο τέτοιες απώλειες, ώστε τον ανάγκασαν τελικά να αποσυρθεί…
Η «φιλοσοφία» λοιπόν της «Αποτροπής» είναι αυτή ακριβώς. Να δημιουργηθεί στον ισχυρότερο αντίπαλο η προσδοκία μιας «Πύρρειας νίκης» (δηλαδή ανώφελης και επιζήμιας για τον «νικητή»…).
Σε όλους τους αιώνες έχουμε πολλές περιπτώσεις από σχετικά λιγότερο ισχυρές χώρες να επιβιώνουν επί μακρόν δίπλα σε πολύ ισχυρότερους και επίβουλους γείτονες…
Πως τα καταφέρνουν; Γιατί υιοθετούν κάποιου είδους «αποτρεπτική στρατηγική». Πείθοντας τους ισχυρούς εχθρούς τους, πώς αν τους επιτεθούν, ίσως θα τους νικήσουν, αλλά σίγουρα θα το πληρώσουν πανάκριβα…
Κι έτσι ΔΕΝ ξεσπά Πόλεμος αυτόματα κάθε φορά που υπάρχει «διαφορά δυναμικού» (ισχύος) ανάμεσα σε δύο γειτονικές χώρες.
Η Αποτροπή είναι εγγύηση Ειρήνης και (σχετικής τουλάχιστον) σταθερότητας διεθνώς.
Σε πιο σύγχρονες εποχές, η «Πυρηνική» Αποτροπή στηρίχθηκε στο δόγμα πως οι δύο υπερδυνάμεις ΗΠΑ-ΕΣΣΔ, που είχαν, αμφότερες, μεγάλο απόθεμα πυρηνικών όπλων, έπεισαν η μια την άλλη, πως αν ξεσπούσε πυρηνικός πόλεμος θα καταστρέφονταν σίγουρα και οι δύο! Και μαζί τους ο κόσμος ολόκληρος.
Ήταν το δόγμα της… «τρέλλας» από τα αρχικά MAD (Mutual Assured Distruction – Βέβαια Αμοιβαία Καταστροφή!)
Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Αποτροπή ξαναγύρισε σε πιο «συμβατικά» (μη πυρηνικά, πλέον) επίπεδα. Ως στρατηγική επιβολής δυσανάλογου κόστους σε πανίσχυρο γείτονα - που θα το σκεφτόταν δύο και τρείς φορές πριν να επιτεθεί…
Και είναι πια ακριβώς το είδος της στρατηγικής που έχει ανάγκη η Ελλάδα έναντι της Τουρκίας στη σύγχρονη εποχή…
Δύο ακόμα παρατηρήσεις:
--Πρώτον, ακούμε συχνά διάφορους «ειδήμονες» να απαριθμούν τα «πλεονεκτήματα» (ποιοτικά και ποσοτικά) που διαθέτει η Τουρκία απέναντί μας. Και οι αριθμοί έτσι είναι (σε βάρος μας). Δεν λένε ψέματα…
Εκείνο που δεν μας λένε, ωστόσο, είναι πως υπάρχουν σύγχρονες περιπτώσεις, όπου ένα κράτος πολύ πιο «αδύναμο» (από πλευράς αριθμητικών και ποιοτικών «συντελεστών ισχύος») κατάφερε όχι απλώς να επιβιώσει αλλά και να συντρίψει αντιπάλους πολύ μεγαλύτερους και ισχυρότερους.
Κλασική περίπτωση – αν και όχι μοναδική – το Ισραήλ! Που αντιμετώπιζε πολύ πιο… καταθληπτική υπεροπλία των συνασπισμένων Αράβων εναντίον του (απ’ ό,τι εμείς εναντίον της Τουρκίας) - κι όμως το Ισραήλ τους κατατρόπωσε και το 1948 και το 1967!
Και τότε το Ισραήλ δεν ήταν αυτό που είναι σήμερα! Ήταν μια χώρα «στα σπάργανα», μια κοινωνία με υποτυπώδη οικονομία και ανύπαρκτους συμμάχους, που υστερούσε σε εξοπλισμούς - σε πολλούς τομείς…
Πέρα λοιπόν από την «Αποτροπή» (πώς να επιβάλεις σε ισχυρό αντίπαλο απροθυμία να σε χτυπήσει, από το φόβο «δυσανάλογου κόστους»), υπάρχει πάντα και η περίπτωση της πλήρους Ανατροπής: Δηλαδή αν χρησιμοποιήσεις σωστά αυτά που έχεις ή που μπορείς εύκολα να προμηθευτείς για να τον νικήσεις τελικά, παρά την αριθμητική υπεροχή του!
Αλλά ας αφήσουμε για την ώρα την «Ανατροπή» κι ας μείνουμε στην «Αποτροπή»…
--Δεύτερη παρατήρηση: «Αποτροπή» μεταξύ άλλων σημαίνει: «Αξιόπιστη Απειλή» από την πλευρά του αμυνομένου.
Να ξέρει δηλαδή ο «ισχυρός αντίπαλος», πως αν επιχειρήσει να δοκιμάσει τα ανακλαστικά του αμυνομένου, θα υποστεί ανταπόδοση. Θα πληρώσει κόστος.
Πως το είχε πει κάποτε ο Γεώργιος Παπανδρέου (το 1964);
--«Μια ενδεχόμενη σύγκρουση Ελλάδος Τουρκίας θα ήταν σκέτη τρέλα!
Αλλά αν η Τουρκία ανοίξει την πόρτα του φρενοκομείου, εμείς ευχαρίστως θα περάσουμε το κατώφλι και θα μπούμε μέσα…»
Αυτό είναι ΑΠΟΤΡΟΠΗ!
Ήρεμα λόγια, καθαρά, με σαφές «υπονοούμενο».
Όχι… θα σας «σκίσουμε» και θα σας… «απαυτώσουμε» και είστε «μπήξοι» και «δείξοι»! Όχι τέτοιες μαλακίες…
Απλά πράγματα: Δεν το θέλουμε, δεν το επιδιώκουμε, αλλά εδώ είμαστε και σας περιμένουμε. Και «τόχουμε»…
Κυρίως το τελευταίο…
Κι ακόμα, η Αποτρεπτική στρατηγική πρέπει να πείθει ότι το αρχικό ανταποδοτικό κόστος (ή απάντηση στο πρώτο πλήγμα του εχθρού) θα είναι τέτοιο, ώστε να μπορέσει να υπάρξει κλιμάκωση, αν ακολουθήσει και δεύτερο πλήγμα μετά το πρώτο…
Η Αποτροπή λοιπόν, γίνεται τόσο περισσότερο αξιόπιστη, όσο γνωρίζει ο αντίπαλος ότι θα υπάρξουν πολλαπλά ενδιάμεσα βήματα κλιμάκωσης, πριν τη «συνολική» σύγκρουση.
Κι έτσι δεν ελπίζει να «παραλύσει» τον αδύναμο αντίπαλό του με ένα και μόνο «χτύπημα»…
Όσα περισσότερα «ενδιάμεσα» βήματα κλιμάκωσης μπορούν να υπάρξουν πριν την συνολική ρήξη, τόσο πιο αποτρεπτικά λειτουργεί η στρατηγική του αμυνόμενου.
Γιατί στο σύγχρονο κόσμο, συνολική σύγκρουση διαρκείας μεταξύ χωρών όπως η Ελλάδα και η Τουρκία είναι ουσιαστικά αδιανόητη.
Πολύ σύντομα θα παρέμβουν «τρίτοι» και θα υποχρεώσουν τους «εμπολέμους» να σταματήσουν!
Άρα θα προλάβουν να υπάρξουν κάποιο ή κάποια θερμά επεισόδια.
Περί αυτού μιλάμε…
Και «κερδισμένος» συνολικά θα βγει όποιος καταφέρει να κερδίσει το τελευταίο (έστω και «στα σημεία»). Πριν υπάρξει έξωθεν παρέμβαση και αναγκαστική «παύση πυρός»…
Οπότε όλα αυτά που μαθαίνουμε για τους συνολικούς συσχετισμούς Ελλάδας-Τουρκίας είναι, ουσιαστικά… «εκτός θέματος»!
Καμία από τις δύο πλευρές δεν θα προλάβει να χρησιμοποιήσει το σύνολο των μέσων που διαθέτει.
Ενώ καθεμία από τις δύο, διαθέτει μέσα για να κερδίσει ένα ή δύο ή έστω το τελευταίο από μεμονωμένα επεισόδιο, πριν υποχρεωθούν αμφότερες να σταματήσουν. Ανάλογα με το ποιος θα αιφνιδιάσει τον άλλο.
Οπότε μεγάλη σημασία και για την τελικά έκβαση και για την πειστικότητα της Αποτροπής δεν έχει τόσο «πόσα έχεις» συνολικά, αλλά πως τα έχεις «διατάξει» και πως διατίθεσαι να τα χρησιμοποιήσεις «επί τόπου», αν χρειαστεί…
Εδώ λοιπόν, είναι το πρόβλημά μας. Η βασική «αδυναμία» μας! Ή το έγκλημα που κάνουμε ή αφήνουμε να γίνεται, από μας τους ίδιους και σε βάρος μας. Προς μεγάλην «ικανοποίηση» της Τουρκίας:
Ότι ενώ η «Αποτροπή» θα έπρεπε να είναι η ενδεδειγμένη στρατηγική για να αποθαρρύνουμε την Τουρκική επιθετικότητα – κι ενώ διακηρυκτικά αυτό ακριβώς λέμε – στην πράξη εμείς οι ίδιοι υπονομεύουμε την Αποτροπή μας και ακυρώνουμε την «αξιοπιστία» της!
Εμείς οι ίδιοι. Μόνοι μας…
--Όταν κάθε φορά που μας προκαλούν ανοικτά – και, κυρίως, έμπρακτα - εμείς επικαλούμαστε τη … «σωφροσύνη» και την «ψυχραιμία», τους στέλνουμε το μήνυμα πως ΔΕΝ έχουμε διάθεση να αντιδράσουμε! Και τους ενθαρρύνουμε να «γκριζάρουν» ένα μέρος της περιοχής μας και να προετοιμάσουν το επόμενο βήμα τους. (Αντίθετα: το… «τρελοκομείο» του Γέρου της Δημοκρατίας θα έπρεπε να επικαλούμαστε!)
--Όταν κάθε φορά που εμπράκτως μας προκαλούν εμείς τους κάνουμε «μαθήματα… Διεθνούς Δικαίου», ουσιαστικά τους λέμε ότι ΔΕΝ διαθέτουμε «αποτρεπτική» πολιτική, δηλαδή διάθεση να τους επιβάλουμε «κόστος» για την προκλητικότητά τους. Και τους ενθαρρύνουμε να κάνουν το επόμενο βήμα…
--Όταν κάθε φορά που εκείνοι αμφισβητούν την κυριαρχία μας επί Ελληνικού εδάφους εμείς… «κυνηγάμε» όσους δικούς μας πάνε και βάζουν ελληνικές σημαίες πάνω σε ελληνικό έδαφος, στέλνουμε το μήνυμα στην Τουρκία, ότι η «Αποτροπή» μας πήγε περίπατο.
Βεβαίως, το πού και πότε θα βάλουμε εθνικά σύμβολα πάνω στη συνοριογραμμή πρέπει να το συντονίζει η ο στρατός και να το ελέγχει η Πολιτεία. Εντάξει, το ’παμε, το συμφωνήσαμε, το εμπεδώσαμε…
Αλλά όταν οι Τούρκοι αξιώνουν να κατέβουν τα εθνικά σύμβολα (ή τα κατεβάζουν μόνοι τους) από νησίδες πολύ μέσα στην Ελληνική επικράτεια και πολύ μακριά από τη θαλάσσια συνοριογραμμή, έχουμε εντελώς άλλη κατάσταση:
Δεν είναι «τα παιδιά που γκριζάρουν το Αιγαίο»...
Είναι η Τουρκία που το γκριζάρει!
Κι όταν βγαίνει ένας ηλίθιος κυβερνητικός και, αφρίζοντας, λέει στην ελληνική τηλεόραση «τρία παιδιά γκρίζαραν το Αιγαίο»! - αυτός ο μαλάκας καταστρέφει την Ελληνική Αποτροπή!
Όχι μόνο δείχνει τον πανικό του στην άλλη πλευρά. Αλλά προσφέρει και άλλοθι στον Ερντογάν: Δεν φταίει η Τουρκία, φταίνε τα δικά μας τα κωλόπαιδα! Αυτό λέει…
Τόσο μαλάκας (με το συμπάθιο)…
Δεν καταλαβαίνει πως είναι σχέδιο της Τουρκίας να γκριζάρει το Αιγαίο εδώ και πάνω από 20 χρόνια - όταν τα παιδιά αυτά ήταν αγέννητα ακόμα…
Κι αν δικοί μας λένε δημόσια τέτοιες αχαρακτήριστα, το «μήνυμα» που πάει απέναντι είναι ότι έχουμε… χεστεί απάνω μας, οπότε πια… «αξιόπιστη απειλή» και ποια «Αποτροπή»;
Άλλα λόγια να αγαπιόμαστε…
Δεν είναι το πρόβλημα μου τα παιδιά - και δεν είναι το πρόβλημά μας τα παιδιά. Είναι τέτοιοι «πολιτικοί» που δίνουν «συγχωροχάρτι» στην τουρκική προκλητικότητα και στέλνουν μηνύματα πανικού, αντί για μηνύματα αποτρεπτικής ετοιμότητας.
Μόνοι τους προκαλούν τους Τούρκους να κάνουνε σε βάρος μας περισσότερα και χειρότερα.
Το καλύτερο που έχουν να κάνουν τέτοιοι άνθρωποι είναι να φύγουν από την εξουσία! Τώρα…
Δεν έκαναν μόνο ζημιά μέχρι σήμερα…
Συνεχίζουν να κάνουν κολοσσιαία ζημιά κάθε μέρα που μένουν.
Την Ελληνική Αποτροπή καταστρέφουν!
Την ώρα που την έχουμε περισσότερο ανάγκη…