Καθώς διατρέχουμε τη Μεγάλη Εβδομάδα, ημέρες που αιωνίζουν το πνεύμα της παιδικότητας και μας μυούν στα μυστικά των θρησκευτικών αποκαλύψεων υπό το φως της πάλλουσας φύσης, δεν είναι μόνο ο πόνος και η σιωπή των αμνών που οδηγούνται στη βάναυση σφαγή του Πάσχα, που ίσως πρέπει να μας προβληματίσει.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Τούτες τις μέρες των Παθών, όπου η θρησκευτική συνείδηση του καθενός ενωτίζεται το μυστήριο της Παρουσίας του Θείου και του Απεριχώρητου, υπάρχουν συνάνθρωποι μας που έχουν κάνει τη σιωπή τους δύναμη και ταυτόχρονα αδυναμία. Εχουν κάνει τη σιωπή τους "ποίηση" και την ποίηση την έχουν αναγάγει στον απέραντο χρόνο.
Αλλοι είναι ταλαιπωρημένοι, θύματα της βαρβαρότητας των καιρών. Αλλοι απ' αυτούς συμμάζεψαν την πνευματική τους πραμάτεια, τη βιωματική τους απόσταση από τα δρώμενα της καθημερινότητας, την όποια πίστη του και επιχείρησαν το μεγάλο ταξίδι.
Είναι τα απογοητευμένα όντα που η σιωπή τους ανατέμνει την κοινωνική πραγματικότητα. Εχουν νιώσει την κτηνωδία στο πετσί τους. Το βλέμμα της σιωπής τους φραγγέλιο που έχει στις άκρες άγκιστρα, που "δάκνουν" και αποσπούν σάρκα, που αφήνουν τραύματα ανεπούλωτα, καυτά για κάθε συνείδηση, που δεν έχει αποχαυνωθεί.
Θέση και άρνηση. Επικοινωνία και αδιαφορία. Ευλογία και κατάρα. Γνήσια αποτύπωση κάποιου κοσμογονικού και τελειότερη πρόταση του ανθρώπινου γίγνεσθαι, η σιωπή καθιερώνεται στο διηνεκές σαν δηλωτικό ζωής, μοίρας και τέχνης. Ανάδοχοι όμως παραμένουν τα καθοριστικά του μέγιστου και του ελάχιστου. Στη ζωή εκφράζει τη συνέχεια, σαν μοίρα τη συντέλεια και σαν τέχνη την απελπισία.
Η σιωπή, ενώ δεν προσφέρεται σαν γενικότητα επεξηγηματικής συλλογιστικής, εντούτοις δημιουργεί μυστηριακά και κατασκευάζει ανθρώπινα τη διαλεκτική του κωμικού, του τραγικού, του γελοίου και του σαρκαστικού. Η σιωπή δηλώνει τη σιγή της ματαιότητας και το δέος του απρόσμενου.
Ετσι, αντί να γίνεται πεπραγμένο τυποποίησης, διαφοροποιείται ενανθρωπισμένα σε πρόκληση συμμετοχής. Πλημμυρισμένη από τη σοφία του υπερθετικού, η σιωπή συνθέτει το μόνιμο και το μηνυματικό του πεπερασμένου. Ακόμη η σιωπή, ενώ διερευνά με το δικό της ρυθμό την εσώτατη σχέση υποκειμένου και αντικειμένου, ποτέ δεν παρουσιάζεται σαν απλή διαδικασία διασυνδετικής ερμηνείας.
Εκφράζει το μέγα, ενώ τροφοδοτείται και συντηρείται από το ελάχιστο. Είναι σταθμός, αλλά και αφετηρία. Τα μεγέθη της σιωπής είναι γεωμετρικά σχήματα που δεν πανικοβάλλουν με την απεριόριστη αυξομείωση των διαστάσεων, παρόλον ότι διαπερνούν σκληρότατα την αιωνιότητα. Είναι οι τάφοι μέσα και χάρις στη σιωπή δεν είναι κενοί.
Η σιωπή είναι ένας τρόπος χρονομέτρησης της κάθε είδους αλλαγής και προσφέρει τη συγκίνηση του απόλυτου, αλλά είναι θέαμα και θέμα, εικόνα και σφυγμός, χρώμα και απόρριψη.
Οι άνθρωποι και τα λοιπά όντα, μέσα από τη σιωπή δίνουν τις κλιμακούμενες μαρτυρίες και δοκιμάζουν σπαραχτικά τη γήινη παρουσία τους, όταν και οσάκις το καταγράφει η μοίρα. Εδικότερα ο πόνος, η οδύνη και ο ποικιλότροπος βασανισμός, μέσα από τη σιωπή, οριοθετούν τη μέγιστη επικοινωνία της διαμαρτυρίας.
Ετσι, αυτά τα βουβά μάτια, όλων όσων οδηγούνται στη σφαγή και στο κληρωθέν είδος της προσωπικής εξαφάνισης, άσχετο αν είναι άνθρωποι ή ζώα, παραδίδονται στην ερημιά και στη σιωπή. Είναι λοιπόν η σιωπή το μέγιστο και το ελάχιστο για κάθε ερμηνεία, κίνηση, μίμηση, για κάθε μνήμη πάνω στην ακαθαρσία της ύλης, χωρίς όμως το προνόμιο της εγρήγορσης.