«Ξηρανθήτω ημίν ο λάρυγξ, εάν επιλαθώμεθά σου ω πάτριος Ποντία γη!».
Θεόδωρος Κατσανέβας
Οι εθνικές εκκαθαρίσεις και οι πράξεις γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και της Μικράς Ασίας στην περίοδο 1919-22, αναφέρονται για πρώτη φορά σε εκθέσεις, αναφορές και επιστολές που συνέταξαν εκπρόσωποι ξένων πρεσβειών, δημοσιογράφοι και στρατιωτικοί παρατηρητές των μεγάλων δυνάμεων και ειδικότερα των ΗΠΑ, της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Γερμανίας, της Αυστρίας και της Ρωσίας. Οι μυστικές εκθέσεις των πρεσβειών, με αναλυτική περιγραφή φρικιαστικών λεπτομερειών της γενοκτονίας, παρέμειναν μυστικές για μακρύ χρονικό διάστημα στα αρχεία των αντίστοιχων χωρών.
Περιγραφές των ίδιων γεγονότων που εμπεριέχουν και αυτοπρόσωπες μαρτυρίες, δημοσιοποιούνται για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1920 από τους Μητροπολίτη Χρύσανθο, Πανάρετο Τοπαλίδη, Γεώργιο Βαλαβάνη κά. Αργότερα, Πόντιοι διανοούμενοι της πρώτης γενιάς, δημοσιοποιούν τις δικές τους έρευνες και μαρτυρίες για το ίδιο ζήτημα Ο Οδυσσέας Λαμψίδης στο «Αρχείο του Πόντου», ο Γεώργιος Λαμψίδης στο έργο του «Τοπάλ Οσμάν», ο Χρήστος Σαμουηλίδης στη «Μαύρη Θάλασσα» και ο Δημήτρης Ψαθάς στην ανεπανάληπτη «Γη του Πόντου», δημοσιοποιούν και περιγράφουν την τραγική μοίρα του ποντιακού και μικρασιατικού ελληνισμού με τις φρικώδεις προεκτάσεις των σφαγών.
Ο Παναγιώτης Τανιμανίδης και άλλοι λόγιοι Πόντιοι της παλαιότερης γενιάς δημοσιεύουν πραγματείες και αναφορές με ιστορικό και περιγραφικό χαρακτήρα. Δεν τίθεται δηλ. ακόμη διεκδικητικά το αίτημα της αναγνώρισης της γενοκτονίας, που αποτελεί πλέον αναντίρρητο ιστορικό γεγονός.
Για πρώτη φορά το 1962, ο σπουδαίος Πόντιος ιστοριογράφος και καθηγητής του Πανεπιστημίου της Βιέννης, Πολυχρόνης Ενεπεκίδης, φέρνει στο φως της δημοσιότητας ωμές όσο και αποκαλυπτικές αναφορές των αρχείων της Αυστρίας και της Γερμανίας. Οι αποκαλύψεις για το ολοκαύτωμα του Ποντιακού Ελληνισμού όπως το αποκαλεί τότε ο κ. Ενεπεκίδης, προφανώς επηρεασμένος από το ολοκαύτωμα των Εβραίων, έχουν ιδιαίτερη σημασία, αν ληφθεί υπόψη ότι οι ως άνω χώρες ήταν σύμμαχοι των Τούρκων στην ίδια περίοδο.
Οι σύλλογοι των Ποντίων μέχρι τη δεκαετία του 1980, εμφανίζονται μονομερώς προσανατολισμένοι σε δραστηριότητες που αφορούν τη διατήρηση της ποντιακής παράδοσης και κληρονομιάς, με ιδιαίτερη έμφαση στο λαογραφικό της περιεχόμενο Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι, στα πρώτα άρθρα του καταστατικού τους, αναφέρεται ρητώς η απαγόρευση ενασχόλησής τους με πολιτικά θέματα. Αυτό συνδέεται και με την καχυποψία με την οποία αντιμετωπίζονται οι Πόντιοι και Μικρασιάτες από την ελληνική πολιτεία και τους φορείς της, οι οποίοι επιθυμούν και πετυχαίνουν, τη μη-εμπλοκή των προσφύγων με τη διαχείριση των κοινών. Έτσι εξηγείται και η καθυστερημένη εμπλοκή των Ποντίων και Μικρασιατών με την πολιτική, την ίδια ώρα που πολλοί εκπρόσωποί τους διαπρέπουν και πρωτοστατούν στις επιστήμες, στις επιχειρήσεις, στις τέχνες και στα γράμματα.
Δεκαετίες 1980-1990
Στη δεκαετία του 1980, με την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού, την έμφαση σε εθνικά θέματα και την εμφάνιση της δεύτερης γενιάς των περισσότερο πολιτικοποιημένων Ποντίων διανοητών και ερευνητών, παρουσιάζεται πιο έντονη η διεκδικητική πλευρά του ζητήματος. Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης, ο Κώστας Φωτιάδης, ο Βλάσης Αγτζίδης, ο Πανεπιστημιακός και τουρκολόγος Νεοκλής Σαρρής, ο Στέφανος Τανιμανίδης, ο Γεώργιος Σουρμελής και αργότερα νεότεροι Πόντιοι όπως ο ο Χριστόφορος Σοφιανίδης κ.α., προωθούν ακόμη περισσότερο το θέμα με δημοσιεύματά και δράσεις που εμπεριέχουν και το αίτημα της αναγνώρισης της γενοκτονίας. Οι κατά περιόδους όξυνση των σχέσεων της χώρας με την Τουρκία, οδηγεί σε παράπλευρη ανακαίνιση του ίδιου ζητήματος.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ως συνέπεια των διεργασιών και εξελίξεων που αναφέρθηκαν πιο πάνω, το ποντιακό ζήτημα κάνει πιο έντονα την παρουσία του. Ο τότε Πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, με εισήγηση μου παρευρίσκεται στη μεγάλη γιορτή του Ποντιακού ελληνισμού της 15ης Αυγούστου στην Παναγία Σουμελά, καθώς και στο πρώτο Παγκόσμιο Ποντιακό Συνέδριο που οργανώνεται στη Θεσσαλονίκη το 1985 από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων Ελλάδος. Στις ομιλίες του κατέληγε με την περίφημη φράση του σπουδαίου Πόντιου Υπουργού του Ελευθερίου Βενιζέλο Λεωνίδα Ιασωνίδη :«Ξηρανθήτω ημίν ο λάρυγξ, εάν επιλαθώμεθά σου ω πάτριος Ποντία γη!», δημιουργώντας αισθήματα συγκίνησης στους πολυπληθείς συμμετέχοντες.
Η παρουσία του Έλληνα Πρωθυπουργού για πρώτη φορά σε κορυφαίες εκδηλώσεις του ποντιακού ελληνισμού είχε και έχει έχει σοβαρή συμβολική σημασία, ενίσχυσε την ενεργοποίηση των Ποντίων και γενικότερα άνοιξε το δρόμο για να έρθει στο προσκήνιο η βαρύτητα του ελληνισμού της ανατολής. Την ίδια περίοδο, στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος του ΠΑΣΟΚ, με δική μου παρότρυνση μέλη της Κεντρικής του Επιτροπής και βουλευτές με ποντιακή καταγωγή και συνείδηση, θέτουν το ζήτημα της αναγνώρισης της γενοκτονίας, που όμως δε βρίσκει ακόμα σημαντικό έδαφος υποστήριξης.
Μετά το 1988, η μαζική έλευση Ποντίων προσφύγων από τις χώρες της τέως Σ. Ένωσης, δίνει ευρύτερες διαστάσεις στο ποντιακό ζήτημα. Η ομαλή ενσωμάτωση και αποκατάσταση των Ποντίων προσφύγων, ή παλιννοστούντων όπως λανθασμένα αποκαλούνται εκείνη την εποχή, αποτελεί μείζον ζήτημα.
Η επείγουσα ανάγκη δημιουργίας κατάλληλης υποδομής για τη υποδοχή των νεοπροσφύγων έρχεται επανειλημμένα με τη μορφή δεκάδων ερωτήσεων, επερωτήσεων και συζητήσεων στη Βουλή, με πρωτοβουλία μου και με τη σύμπραξη βουλευτών του ΠΑΣΟΚ ποντιακής καταγωγής. Με συγκροτημένη συνολική πρότασή μας, η Οικουμενική Κυβέρνηση της περιόδου 1989-1990 υπό τον Καθηγητή κ. Ξενοφώντα Ζολώτα, τον οποίο επισκέφτηκα στο γραφείο του για το ίδιο θέμα ιδρύεται το Εθνικό Ίδρυμα Παλιννοστούντων Ομογενών Ελλήνων. Ατυχώς η μετέπειτα ολισθηρή πορεία του Ιδρύματος αυτού, δεν ανταποκρίθηκε στα οράματα των εμπνευστών του.
Εγκατάσταση παλιννοστούντων Ποντίων στη Δυτική Θράκη
Το λεγόμενο πατριωτικό ΠΑΣΟΚ εκείνης της περιόδου στις αρχές του 1990, επιχειρεί να προασπίσει τη χώρα από την επιθετικότητα της Τουρκίας. Μια τέτοια πολιτική, αποκαλύπτουμε εδώ, ήταν η εγκατάσταση παλιννοστούντων Ποντίων στη Δυτική Θράκη με τη δημιουργία οικισμών σε περιοχές με ανησυχητική αύξηση του μουσουλμανικού πληθυσμού. Παράλληλα, επιχειρήθηκε η μεταφορά μέρος του πληθυσμού αυτού στην νότια Ελλάδα όπου προσφέρθηκαν θέσεις εργασίας στον δημόσιο τομέα. Η απόρρητη αυτή τότε πολιτική ανατέθηκε από τον Πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου σε εμένα προσωπικά και στον αείμνηστο Υφυπουργό Εξωτερικών τότε Γιάννη Καψή. Η πολιτική αυτή που εφαρμόστηκε με επιτυχία, δεν συνεχίστηκε ύστερα από οργίλη παρέμβαση της Τουρκίας σε διεθνείς φορείς.
Την ίδια περίοδο, δημοσιοποιείται από τον Βλάση Αγτζίδη, τον Στέφανο Τανιμανίδη, τον Χριστόφορο Σοφιανίδη, τον Κώστα Φωτιάδη,κλπ., όπως και από Ποντιακούς φορείς το άγνωστο μέχρι τότε θέμα της ύπαρξης εκατοντάδων χιλιάδων κρυπτοχριστιανών ή εκμουσουλμανισμένων Ελλήνων, ή Ελληνορωμιών που διαβιούν μέχρι σήμερα κυρίως στις περιοχές του ορεινού Πόντου. Ένα σχετικό άρθρο του Θεόδωρου Κατσανέβα της εποχής εκείνης στην Ελευθεροτυπία, προκάλεσε αντιδράσεις και από την πλευρά της επίσημης Τουρκίας.
Κοινοβουλευτικές δράσεις
Για το θέμα της γενοκτονίας αλλά και πολλαπλά άλλα προβλήματα των παλιννοστούντων όπως η στέγαση, η εκπαίδευση, η εύρεση εργασίας, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, κλπ. καθώς και για το μείζον ζήτημα της εισαγωγής της ιστορίας του ελληνισμού της ανατολής, κατατίθενται παράλληλα πολλές ερωτήσεις και επερωτήσεις από τον ομάδα των Ποντίων βουλευτών του ΠΑΣΟΚ στη Βουλή, ενώ γίνονται πολλαπλές άλλες ενέργειες με εισηγήσεις, προτάσεις, παραστάσεις και δημοσιεύσεις.
Το ζήτημα του καθορισμό ημέρας μνήμης και αναγνώρισης της γενοκτονίας ήλθε το 1989, το 1991 και το 1992 στη Βουλή. Στις 17 Μαίου 1991 η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, υπό την προεδρία του Ανδρέα Παπανδρέου, υιοθέτησε την πρόταση της οργανωμένης τότε ομάδας Ποντίων βουλευτών για την αναγνώριση της 19ης Μαίου ως ημέρας μνήμης των θυμάτων της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Στο επόμενο διάστημα το ζήτημα τέθηκε επιτακτικά στη νέα κυβέρνηση του Κώστα Μητσοτάκη της ΝΔ, η οποία την ίδια περίοδο αντιμετώπιζε και το πρόβλημα της ονομασίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας.
Στις 18 Μαρτίου 1991 οι υπογράφοντες 10 βουλευτές «Θεόδωρος Κατσανέβας, Γιάννης Διαμαντίδης, Ντίνος Βρεττός, Στέλιος Παπαθεμελής, Βασίλης Παπαδόπουλος, Αλέκος Δαμιανίδης, Γιάννης Μελίδης, Γιώργος Παπανδρέου, Παναγιώτης Σγουρίδης, Παρασκευάς Φουντάς»καταθέτουν σχετική ερώτηση. Επειδή δεν υπήρξε κυβερνητική απάντηση μέσα στο διάστημα των 20 ημερών όπως ισχύει υποχρεωτικά απ΄ τον κανονισμό της Βουλής, η ερώτηση μετατρέπεται σε επερώτηση, της οποίας όμως η συζήτηση αναβάλλεται. Τελικά η επερώτηση συζητείται σε πολύωρη συνεδρίαση στη Βουλή “με θέμα την καθιέρωση της 19ης Μαΐου ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας που έγινε σε βάρος 350.000 Ελλήνων Ποντίων στο διάστημα 1916-1922”.
Ανάμεσα σε αυτούς που κατέθεσαν την επερώτηση ήταν οι Θεόδωρος Κατσανέβας, Στέλιος Παπαθεμελής, Θεόδωρος Πάγκαλος, Γιώργος Παπανδρέου,Χάρης Καστανίδης,Μάκης Κουρής, Ευάγγελος Γιαννόπουλος,Γιώργος Πασχαλίδης, Νίκος Ακριτίδης, Λευtέρης Κωνσταντινίδης, Παναγιώγης Κρητικός. Η αναγνώριση της γενοκτονίας αποτελούσε, σύμφωνα με την εισήγησή μου ως επικεφαλής της επερώτησης του ΠΑΣΟΚ, αφενός “υποχρέωση στην εθνική μνήμη και στοιχείο γόνιμης πολιτικής”, επισημαίνοντας ότι :
“Η ύπαρξη 300.000 ή και περισσοτέρων Ελλήνων, Ρωμιών, κρυπτοχριστιανών ή εκμουσουλμανισμένων στην Τουρκία, ασφαλώς και πρέπει να ανασυρθεί από τη λήθη της εξωτερικής μας πολιτικής, την ίδια στιγμή που η Τουρκία μιλά για δήθεν καταπίεση της Μουσουλμανικής μειονότητας στη Δυτική Θράκη. Και προτείνει να διερευνηθεί η δυνατότητα ίδρυσης νέου Προξενείου ή η μεταφορά του Προξενείου από την Αδριανούπολη στις περιοχές της Τόνιας, όπου κατοικούν οι περισσότεροι απ΄ αυτούς τους Έλληνες”.
Στη συζήτηση της Βουλής γίνονται αναφορές σε συλλόγους Ποντίων που δραστηριοποιούνται σε όλα τα μέτωπα, παρά το γεγονός ότι ο “οργανωμένος ποντιακός χώρος” είναι διασπασμένος σε αντιπαλόμενα στρατόπεδα. Ανάμεσα στις προτάσεις που κατέθεσα εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ ήταν και η “…καταδίκη της απαρχής μιας νέας γενοκτονίας της Τουρκίας σε βάρος του Κουρδικού λαού, στήριξη της Αρμενίας στο θέμα του Ναγκόρνο Καραμπάχ και ανάπτυξη φιλικών σχέσεων και επαφών με χώρες όπως η Ρωσία, η Ουκρανία, η Γεωργία, η Συρία. Οι λόγοι είναι ευνόητοι”.…Ας είναι και αυτή η συζήτηση μια ακόμα σπουδή και σπονδή΄ στη μαρμαρωμένη πατρίδα, στη μαχαιρωμένη γη του Πόντου, στη χαμένη Ρωμανία, που όμως ανθεί και φέρει και άλλο!”
Ο Νίκος Ακριτίδης συσχετίζει την υπόθεση της Γενοκτονίας με τη στάση της τουρκικής πολιτικής τάξης στο Κουρδικό και στη γενικότερη πολιτική της γειτονικής χώρας στα Βαλκάνια. Κεντρικό ρόλο παίζει το Μακεδονικό ζήτημα στην επιχειρηματολογία του: “Ζούμε ως Έθνος μια πολύ κρίσιμη καμπή της ιστορικής μας πορείας και συναντιόμαστε για μια ακόμη φορά με την ιστορία μας. Και αυτό επιβεβαιώθηκε με το περίφημο θέμα των Σκοπίων αλλά και τις άλλες προκλήσεις, θρασύτατες και ανιστόρητες, που έγιναν στην περιοχή των βορείων συνόρων μας …”
Ο Παναγιώτης Σγουρίδης αναφέρει ότι“… λαοί που δεν έχουν μνήμη, έχουν παρελθόν και παρόν. Δεν έχουν μέλλον. Έχουμε λοιπόν χρέος να ανοίξουμε τους φακέλους της γενοκτονίας των λαών της Μικράς Ασίας. Πρέπει η παγκόσμια κοινή γνώμη να υποχρεώσει τους Τούρκους να αναγνωρίσουν τα εγκλήματα, γιατί αν δεν τα αναγνωρίσουν η τουρκική κοινωνία, το τουρκικό κράτος, είναι έτοιμο να τα ξαναεπαναλάβει».
Ο Ιωάννης Διαμαντίδης αναφέρει : “… βλέπουμε σήμερα τον τουρκικό επεκτατισμό να γίνεται επικίνδυνος όσο ποτέ άλλοτε, όταν βλέπουμε το μουσουλμανικό τόξο που ζώνει τη Χώρα μας από Ανατολή μέχρι Δύση, στα σύνορά μας, όταν άλλοι λαοί που έχυσαν αίμα, με χιλιάδες θύματα, όπως οι Αρμένιοι που αναγνωρίστηκε η γενοκτονία τους από τον ΟΗΕ το 1948, όταν η γενοκτονία των Εβραίων αναγνωρίστηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν είναι ακόμα ανοιχτό το τεράστιο θέμα της κατοχής του 40% της Κύπρου από την Τουρκία – και δεν ξέρουμε τι γίνεται με τους Έλληνες της Κύπρου που βρίσκονται στα κάτεργα της Τουρκίας και θέλω να πω ότι για μένα είναι λάθος να αναφερόμαστε σε αυτούς ως αγνοούμενους, θα έπρεπε να μιλάμε για εγκλείστους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στα βάθη της Ανατολής- τότε θεωρώ αδιανόητο τον όποιο δισταγμό της Κυβέρνησης και την καθυστέρηση για την αναγνώριση της γενοκτονία των Ποντίων και την καθιέρωση της 19ης Μαϊου ως ημέρα εθνικής μνήμης». [πρακτικά της Βουλής]
Στους επερωτώντες βουλευτές απάντησε η υφυπουργός επί των Εξωτερικών Βιργινία Τσουδερού και αφού αναφέρθηκε εκτενώς για την κατάσταση των προσφύγων από τη Σοβιετική Ένωση και την πολιτική της κυβέρνησης στο ζήτημά της αποκατάστασής τους, κατέληξε και στο θέμα της γενοκτονίας, αναφέροντας ότι “… η Κυβέρνηση μπορεί να δεχθεί να βγει ένα ψήφισμα από το Ελληνικό Κοινοβούλιο που να πει ότι θεωρούμε αναγκαίο να οριστεί μια ημέρα μνήμης, για τις σφαγές χιλιάδων ομογενών από τους Οθωμανούς, καθώς και για τις αλησμόνητες πατρίδες του Πόντου”.
Μετά τη χρήση της λέξης “σφαγές” από την υφυπουργό επενέβην προσωπικά ως εισηγητής του ΠΑΣΟΚ, και προσπάθησα να τη διορθώσω λέγοντας ότι: “Σφαγές; Γενοκτονία, κυρία Υπουργέ”. Σε αυτό ανταπάντησε η υφυπουργός ότι “η λέξη γενοκτονία έχει μια ευρύτερη έννοια, σημαίνει γενοκτονία ολόκληρου του έθνους. Οι Πόντιοι είναι ένα πολύτιμο μέρος”. Αμέσως παρενέβη ο Νίκος Ακριτίδης ρωτώντας: “Που το λέει αυτό…” Η υφυπουργός ζήτησε να μην τη διακόπτουν και συνεχίζοντας είπε “… διότι πραγματικά η σφαγή των Ποντίων υπήρξε πριν και απ΄ αυτήν των Αρμενίων. Και είναι κάτι το οποίο κακώς δεν είναι γνωστό”.
Στη δευτερολογία μου ως επικεφαλής της επερώτησης στη Βουλή, υποστηρίζω ότι “είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι 300-400.000 Πόντιοι στη Μικρά Ασία δολοφονήθηκαν επειδή ήταν Έλληνες, όχι γιατί διέπραξαν κανένα έγκλημα. Αυτή είναι η έννοια της γενοκτονίας και με τη διεθνή σύμβαση του 1948”.
Και διορθώνοντας την υφυπουργό σημείωσα και το εξής: “Σαν ημέρα … όχι σφαγής, αλλά της γενοκτονίας και μνήμης για τις αλησμόνητες πατρίδες”.Και καταλήγει “… εκείνο που προέχει πάνω από όλα είναι σήμερα να αντιστρέψουμε τη συρρίκνωση του Ελληνισμού. Η Τουρκία έχει πλείστα όσα προβλήματα. Ευχής έργο είναι οι δύο λαοί, ο Ελληνικός και ο Τουρκικός, να ζήσουν κάτω από ένα πλέγμα φιλίας και συνεννόησης μεταξύ μας. Αλλά αυτό δεν εξαρτάται από εμάς. Εξαρτάται και από εκείνους, αλλά και από τη διεθνή συγκυρία. Η διεθνής συγκυρία όχι μόνο δεν είναι εναντίον μας, αλλά αν την εκμεταλλευτούμε και την αξιοποιήσουμε κατάλληλα αν δούμε την ανάδειξη μιας νέας πραγματικότητας ενός μεγάλου γίγαντα, που κάποια στιγμή θα ανατείλει, της Ρωσίας, τον γίγαντα που λέγεται Ορθόδοξη Εκκλησία, τις χώρες Αρμενία – θα επιμείνω σ΄ αυτό – αλλά και τους Κούρδους και τη Συρία και τη Βουλγαρία, που προσωρινά ερωτοτροπεί με τους Τούρκους, αν εκμεταλλευτούμε και αξιοποιήσουμε όλη αυτή τη δυναμική, πιστεύω ότι ο Ελληνισμός θα αναστρέψει τη συρρίκνωσή του και θα μπορέσει να ζήσει για πάντα”.
Τον Αύγουστο του 1992, το Γ΄ Παγκόσμιο Ποντιακό Συνέδριο που εγκαινίασε ο τότε Πρωθυπουργός Κων/νος Μητσοτάκης, με ψήφισμά του θέτει το ζήτημα της αναγνώρισης της 19ης Μαΐου ως ημέρας μνήμης για τη γενοκτονία των Ποντίων. Στο ψήφισμα, αναφέρεται μεταξύ άλλων : “Είναι γνωστό, πως για τα Εγκλήματα Γενοκτονίας, δεν υπάρχει παραγραφή των Αδικημάτων. Στηριζόμαστε, λοιπόν, πάνω στην αρχή αυτή και ΖΗΤΑΜΕ την Ηθική Δικαίωση, για τον Απάνθρωπο θάνατο των Ιεραρχών μας, των πολεμάρχων, των Ιερομονάχων, των Επιχειρηματιών μας, των Επιστημόνων μας, των Δασκάλων, των Μανάδων, των Πατεράδων, των Αδελφών μας, που οι ψυχές τους ζητούν τη δικαίωση”.
Στο ίδιο διάστημα γίνονται πολλές παρασκηνιακές διαβουλεύσεις σε επίπεδο κομμάτων και κυβέρνησης. Τελικά κατατίθεται και νέα ερώτηση στη Βουλή για το ίδιο ζήτημα στις 16 Σεπτεμβρίου του 1992 από τους βουλευτές:«Θόδωρο Κατσανέβα, Γιάννη Ανθόπουλο και Λευτέρη Κωνσταντινίδη». Στην ερώτηση επισυνάπτεται και το σχετικό αίτημα του Γ΄ Παγκόσμιου Ποντιακού Συνεδρίου για την αναγνώριση της γενοκτονίας.
Η αρμόδια Υφυπουργός Εξωτερικών κα Βιργινία Τσουδερού, δίνει την ακόλουθη απάντηση στην ως άνω ερώτηση:«Σε απάντηση της ανωτέρω ερωτήσεώς σας αναφέρουμε ότι η καθιέρωση της ημέρας μνήμης για τη γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού έπρεπε να είχε γίνει από χρόνια. Αφ΄ ης στιγμής στα πορίσματα του Γ΄ ποντιακού συνεδρίου του ποντιακού ελληνισμού αναφέρεται ότι η ημερομηνία αυτή πρέπει να είναι η 19η Μαΐου, η Κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να προχωρήσει στην κατάθεση σχετικού ψηφίσματος στην ολομέλεια του σώματος το ταχύτερο δυνατό.»
Είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση, ύστερα από τις πολλαπλές επίσημες και ανεπίσημες πιέσεις και διαβουλεύσεις, υιοθετεί το σχετικό αίτημα
Το Μάϊο του 1993, υποβάλλεται από την ίδια ομάδα των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ σχέδιο νόμου για την αναγνώριση της 19ης Μαΐου ως ημέρα μνήμης για τη γενοκτονία των Ποντίων. Παράλληλα, ανταποκρινόμενοι στο αίτημα της Εθνικής Αρμενικής Επιτροπής Ελλάδας κατατίθεται παρόμοιο σχέδιο νόμου για την αναγνώριση της 24ης Απριλίου ως ημέρας μνήμης για τη γενοκτονία του 1,5 εκ. Αρμενίων από τους Τούρκους
Στις 18 Μαΐου του 1993 εκδίδεται μήνυμα του τότε Υφυπουργού Εξωτερικών κ. Βύρωνα Πολύδωρα στο οποίο γινόταν ανοιχτά μνεία για το ζήτημα της γενοκτονίας των 350.000 Ποντίων και κατέληξε με την έκκληση ότι είναι αναγκαίο «….να σταθούμε σιωπηλοί μπροστά σε μια από τις τραγικότερες σελίδες της ιστορίας μας». Το μήνυμα αυτό οδήγησε σε διάβημα διαμαρτυρίας του τουρκικού υπουργείου εξωτερικών».
Τελικά, στις 24 Φεβρουαρίου 1994, με τη νέα κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου που προήλθε από τις εκλογές του 1993, έρχεται πρόταση νόμου με εισηγητή τον Λευτέρη Κωνσταντινίδη, η οποία ψηφίζει ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο μικρασιατικό Πόντο. Ο τούρκικός τύπος θεώρησε την αναγνώριση ως άλλη μια ελληνική πρόκληση, ενώ τα γεγονότα στον Πόντο παρουσιάστηκαν ως ειρηνική αναχώρηση για την Ελλάδα 100.000 Ρωμιών.
Η γενοκτονία των Ποντίων, όπως και των Αρμενίων, που επίσης αναγνωρίστηκε από το ελληνικό κοινοβούλιο στις 25 Απριλίου του 1996, αποτελούν πλέον δεδομένα ιστορικά γεγονότα που οφείλουν να καταγραφούν και να αναγνωριστούν όπως έχει γίνει με το Ολοκαύτωμα των Εβραίων. Κι΄ αυτό όχι ως πράξη εκδίκησης ή αντιπαλότητας με την Τουρκία, αλλά ως ένα πελώριο ιστορικό χρέος και ως υπενθύμιση πράξεων που δε θα πρέπει να ξαναζήσει ο κόσμος μας.
ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
στην πρόταση νόμου " Για την καθιέρωση της γενοκτονίας των Ελλήνων τον Πόντου ως ημέρας μνήμης"
Προς τη Βουλή των Ελλήνων
Στις αρχές του 1991, η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, αποδέχτηκε ομόφωνα πρόταση του Προέδρου κ. Ανδρέα Γ. Παπανδρέου - ύστερα από επιστολή των Ποντίων βουλευτών του κινήματος - για κατάθεση πρότασης νόμου για την επίσημη αναγνώριση από τη Βουλή των Ελλήνων, της γενοκτονίας των 353.000 Ποντίων, που έγινε από τους Τούρκους από το 1916 ως το 1923 και για καθιέρωση της 19ης Μαΐου ως
•ΗΜΕΡΑΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ"
Έτσι την 1η Απριλίου 1992, είκοσι δύο (22) βουλευτές του ΠΑΣΟΚ κατέθεσαν τη σχετική πρόταση νόμου, η οποία ουδέποτε προωθήθηκε για συζήτηση.
Σήμερα, οι υπογράφοντες βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, επαναφέρουμε την πρόταση αυτή και ζητούμε από τον κ. Πρόεδρο της Βουλής την επίσπευση της σχετικής συζήτησης ώστε η 19η Μαΐου 1994 να αποτελέσει την πρώτη επίσημα αναγνωρισμένη ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων.
Η Κυβέρνηση αποδέχεται την πρόταση νόμου των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και σύμφωνα με την επιφύλαξη του Υφυπουργού Εσωτερικών ενώπιον της διαρκούς επιτροπής της Βουλής, καταθέτει νέα εισηγητική έκθεση.
Η παρουσία των Ποντίων στη Μικρά Ασία και στα παράλια του Εύξεινου Πόντου, από την Σινώπη στα δυτικά μέχρι τον Ύψη στα ανατολικά, μαρτυρείτε από πολλές ιστορικές πηγές.
Παρουσία, που χρονολογείται από τις αρχές της πρώτης χιλιετίας προ Χριστού. Η ύπαρξη τους παίρνει πολλές φορές αυτόνομη πολιτική κρατική μορφή, είτε με αυτήν της πόλης - κράτους της αρχαίας κλασικής περιόδου είτε με τη μορφή του κράτους - χώρου της Ελληνιστικής περιόδου με τους Μιθριδάτες βασιλείς του Πόντου είτε με την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας από το 1204-1461, οπότε αρχίζει η Οθωμανική κατοχή.
Το Οθωμανικό καθεστώς υπέβαλλε συστηματικά τον Ποντιακό λαό σε απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης, με στόχο την αλλοίωση της ταυτότητας του και τη διάσπαση της ενότητας του, συνθήκες, που αποτελούσαν σταθερά αιτία συνεχούς φυγής - εξόδου από τον Πόντο ή αναζήτησης ασφαλείας και καταφυγίου στην ορεινή ενδοχώρα. Η φυγή αυτή οδήγησε στον σχηματισμό των Ποντιακών κοινοτήτων στη Δυτική Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Ρωσία.
Η μεγάλη όμως φυγή των Ελλήνων Ποντίων προς τον ελλαδικό χώρο, την πρώην Σοβιετική Ένωση, την Ευρώπη και την Αμερική και ο μετασχηματισμός τελικά των Ποντίων σε ένα λαό προσφύγων και διασποράς, είχε σαν αιτία τα γεγονότα της δραματικής περιόδου των διωγμών της γενοκτονίας και του ξεριζωμού από το 1916 έως το 1923.
Το Οθωμανικό καθεστώς, το κίνημα των Νεότουρκων και μετέπειτα το Κεμαλικό κίνημα, απάντησαν στο αίτημα της ιστορίας για εκδημοκρατισμό των πολιτικών θεσμών, για βαθιές κοινωνικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις, με την εξολόθρευση και τον ξεριζωμό αυτοχθόνων αλλοεθνών ομάδων όπως οι Έλληνες Πόντιοι. Το Νεοτουρκικό και Κεμαλικό σχέδιο δημιουργίας ενός ομοιογενούς εθνικά τουρκικού κράτους - έθνους προϋπέθετε την εθνική εκκαθάριση με τη συστηματική γενοκτονία των αυτοχθόνων λαών.
Ένας μεγάλος αριθμός, τριακόσιοι πενήντα τρεις χιλιάδες (353.000) Πόντιοι σε ένα σύνολο επτακοσίων πενήντα χιλιάδων (750.000) εξαφανίσθηκαν με τη μέθοδο των διώξεων και των εκτοπίσεων στο χρονικό διάστημα μεταξύ του 1916-1923. Μέσα στα χρόνια αυτά έγιναν μεγάλες σφαγές, πυρπόληση και καταστροφή πόλεων και χωριών, χιλιάδες οι θάνατοι, εξαφανίσεις και αγνοούμενοι στις στρατιές των εκτοπισμένων από τα παράλια του Εύξεινου Πόντου στο εσωτερικό της Ανατολής το Κουρδιστάν, την Συρία.
Τα προμελετημένα και προσχεδιασμένα γεγονότα κατέληξαν σε μια αποτελεσματική πολιτική γενοκτονίας. Επρόκειτο για τη δεύτερη γενοκτονία του αιώνα μας, μετά την γενοκτονία των Αρμενίων.
Οι αποδείξεις για τα απαράδεκτα αυτά γεγονότα είναι πολυάριθμες και συγκλίνουσες. Προκύπτουν ακόμη από τα ίδια τα οθωμανικά και τουρκικά αρχεία και εκδόσεις - κυβερνητικές αποφάσεις και νομοσχέδια- από τα αρχεία των ευρωπαϊκών χωρών και των Η.Π.Α., από αναφορές ξένων διπλωματικών υπαλλήλων, πρεσβευτών, προξένων, ιεραποστόλων και φιλανθρωπικών οργανώσεων. Τα κύρια όμως στοιχεία της εκτέλεσης του εγκλήματος προκύπτουν από την ίδια την ιστορία των Ποντιακών οικογενειών με τα δικά της θύματα και τις μαρτυρίες εκείνων που επέζησαν από τις σφαγές.
Στην περίπτωση της Ποντιακής γενοκτονίας έχουμε εξόντωση των μελών συγκεκριμένης εθνικής ομάδας, σοβαρή προσβολή της φυσικής και πνευματικής της ακεραιότητας και υποβολή αυτής σε συνθήκες διαβίωσης που συνεπάγονταν τη μερική ή ολική βιολογική καταστροφή της. Έχουμε βίαιη μεταφορά παιδιών σε άλλη εθνική ομάδα. Όλες δηλαδή τις πράξεις, που σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης για την πρόληψη και την καταστολή του εγκλήματος της γενοκτονίας, που υιοθέτησε η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 9 Δεκεμβρίου 1948, στοιχειοθετούν αυτό το μεγάλο έγκλημα ενάντια στην ανθρωπότητα, το έγκλημα της γενοκτονίας.
Γεωπολιτικοί λόγοι και κρατικές σκοπιμότητες επέβαλαν μέχρι τα τελευταία χρόνια να παραμένει λησμονημένη από τους νόμους της ελληνικής πολιτείας, αλλά και ολόκληρης της ανθρωπότητας αυτή η πολιτική γενοκτονία.
Οι Πόντιοι, ένα μαρτυρικό κομμάτι του Ελληνισμού με μεγάλη αγάπη στην ελευθερία, την αλήθεια, τη ζωή. την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, τις ηθικές αξίες, τον άνθρωπο, είναι πλέον αδύνατο να ανεχθούν την απόκρυψη, τη λήθη, την υποβάθμιση των γεγονότων, την υποκρισία, το ψέμα, τη σιωπή.
Όσο μεγάλη ήταν η αδικία, όσο περισσότερο χρόνο αποκρύφθηκαν τα γεγονότα, τόσο πιο έντονη είναι η επιθυμία και η απαίτηση τους για την αναγνώριση από τη διεθνή κοινότητα του αδικήματος των διωγμών που υπέστησαν.
Όλοι οι λαοί που υπέστησαν επιθέσεις ενάντια στην ανθρωπινή τους ύπαρξη από δυνάμεις βίας, σωβινισμού και ρατσισμού καθιέρωσαν ημέρα μνήμης του δικού τους ολοκαυτώματος. Οι Πόντιοι, ένα κομμάτι του Ελληνισμού με μεγάλη προσφορά στον πολιτισμό της Μικρά Ασίας και του Εύξεινου Πόντου, δεν μπορούσαν να μείνουν χωρίς ημέρα μνήμης του δικού τους ολοκαυτώματος.
Έτσι τους τελευταίους χρόνους καθιέρωσαν την 19η Μαΐου κάθε έτους ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού.
Η Ελληνική Βουλή έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο εθνικό, ιστορικό, ηθικό και πολιτικό κενό καθιερώνοντας την 19η Μαΐου, ημέρα, που ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε το 1919 στη Σαμψούντα, για να συνεχίσει με εντονότερο και φρικιαστικότερο τρόπο, τη συστηματική γενοκτονία του Ελληνισμού του Πόντου, που είχε αρχίσει από το 1916 και τελείωσε το 1923, ως ήμερα μνήμης της Ποντιακής γενοκτονίας. Συμβάλλονται, έτσι, έστω και στο ελάχιστο στην αποκατάσταση της ηθικής καταστροφής που υπέστη ο Ποντιακός Ελληνισμός, καθιερώνοντας μια ημέρα ιστορικής μνήμης ιδιαίτερα σε μια περίοδο όπως η σημερινή, όπου επανεμφανίζονται φαινόμενα ρατσισμού, ξενοφοβίας και σωβινισμού.
Η Κυβέρνηση διάκειται θετικά στην πρόταση των Ποντιακών οργανώσεων να προχωρήσει, μετά τις απαραίτητες μελέτες, στη δημιουργία μιας πόλης με το όνομα ΡΩΜΑΝΙΑ στην περιοχή της Θράκης, που θα αποτελέσει τη Μητρόπολη των απανταχού Ελλήνων του Πόντου και θα είναι μια ορατή σύνδεση με την Ποντιακή ιστορία και τον Ποντιακό πολιτισμό. Με την πρόσθετη υποχρέωση ανέγερσης εθνικού μνημείου της ποντιακής γενοκτονίας στην ίδια περιοχή.
Αθήνα, 23 Φεβρουαρίου 1994 Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ Α. Τσοχατζόπουλος
ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ
Η 19η Μαΐου καθιερώνεται ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου
Άρθρο 1
Ορίζεται η 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Άρθρο 2
Ο χαρακτήρας, το περιεχόμενο, ο φορέας και ο τρόπος οργάνωσης των εκδηλώσεων μνήμης, καθορίζονται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών, ύστερα από γνώμη των πλέον αναγνωρισμένων Ποντιακών σωματείων.
Άρθρο 3
Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευση του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Αθήνα, 23 Φεβρουαρίου 1994 Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ Α. Τσοχατζόπουλος
ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
στην πρόταση νόμου "Για την αναγνώριση της γενοκτονίας των ΠΟΝΤΙΩΝ"
Στις 19 Μαΐου 1919, ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα, για να συνεχίσει με εντονότερο και πιο φρικιαστικό τρόπο, τη συστηματική ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ του Ελληνισμού του ΠΟΝΤΟΥ, που είχει αρχίσει το 1916 και τελείωσε το 1923.
Η γενοκτονία αποτέλεσε επίσημη τουρκική πολιτική και επιδίωξη από το 1911, με στόχο την πλήρη εξαφάνιση των χριστιανικών λαών της περιοχής.
Το καταρρέον γραφειοκρατικό Οθωμανικό κράτος και το αντιδραστικό ρατσιστικό Κεμαλικό καθεστώς, θέλοντας ν'αντιπαρατεθεί με τις ζωντανές και ανερχόμενες οικονομικά και κοινωνικά δυνάμεις (Έλληνες και Αρμενίους) και να απαλλαγεί απ'αυτές, συμμάχησε με τις πλέον περιθωριοποιημένες ομάδες του Τοπάλ Οσμάν και του Κεχαγιά και διέκοψαν βίαια τη διαδικασία εξέλιξης των λαών της περιοχής.
Η ελληνική καταγωγή και η ορθόδοξη χριστιανική πίστη των Ποντίων, στάθηκε αιτία για το βιολογικό αφανισμό τους, μέσω του οποίου οι Τούρκοι απέφυγαν την αναμενόμενη σύγκρουση των δύο εθνοτήτων.
Δύσκολα ανθρώπινος νους μπορεί να συλλάβει τις μεθόδους και τα μέσα που χρησιμοποίησαν οι Τούρκοι: βιασμοί, αρπαγές περιουσιών, λεηλασίες, πυρπολήσεις, εξορίες, καταναγκαστικά τάγματα εργασίας, βασανισμοί, λιμοκτονίες απαγχονισμοί, ομαδικές σφαγές, 353.000 Πόντιοι θύματα των τούρκικων ορδών.
Όταν η γενοκτονία πλέον συντελέστηκε, ο υπαρκτός και ορατός φόβος ολοκληρωτικού αφανισμού του Ποντιακού ελληνισμού προκάλεσε τη βίαιη μετακίνηση των ποντιακών χριστιανικών πληθυσμών προς Ελλάδα, Σοβιετική Ένωση και αλλού.
Πάνω από 200.000 όμως Πόντιοι, που δεν κατόρθωσαν να μετακινηθούν, παρέμειναν στα ορεινά κυρίως χωριά του Πόντου, με προδιαγεγραμμένη συνέπεια το βίαιο εξισλαμισμό τους.
Η γενοκτονία των Ποντίων, η δεύτερη μέσα στον 20ό αιώνα μετά τη γενοκτονία των Αρμενίων, δεν θα επραγματοποιείτο εάν δεν υπήρχαν άμεσοι ή έμμεσοι συνεργοί των Τούρκων εγκληματιών.
Πρώτοι οι Γερμανοί στρατιωτικοί καθοδηγητές των Νεότουρκων και του Κεμάλ Ατατούρκ, που με την ουσιαστική βοήθειά τους, συντελέστηκε η γενοκτονία τόσο των Αρμενίων όσο και των Ποντίων.
Δεύτεροι υπεύθυνοι οι Σοβιετικοί, που με την τεράστια βοήθεια και την πολιτική κάλυψη που παρείχαν στον Κεμάλ, έδωσαν τη χαριστική βολή στους χριστιανικούς πληθυσμούς της Μικράς Ασίας.
Τρίτοι οι Άγγλοι, οι Γάλλοι, αλλά και οι Αμερικάνοι, που επίσης βοηθούσαν τους Νεότουρκους και επωμίζονται βαρειές ευθύνες.
Δυστυχώς και η Ελλάδα σαν κράτος δεν μπόρεσε στις δύσκολες στιγμές να βοηθήσει τους αδελφούς μας Ποντίους.
Όταν τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο της γενοκτονίας στον Πόντο, ούτε ένας Έλληνας στρατιώτης υπήρχε εκεί και επομένως ούτε καν μιά στοιχειώδης δικαιολογία για τις σφαγές.
Ο Ποντιακός Ελληνισμός μπροστά στη λαίλαπα των φονικών ορδών, πάλεψε μόνος και στην περίοδο αυτή, 1916-1922, ένα μεγάλο εθνικό απελευθερωτικό κίνημα εναντίον των Τούρκων σφαγέων αναπτύχθηκε μαζί με ένα πολιτικό κίνημα, για την απελευθέρωση του Πόντου και την ίδρυση Ελληνικής Δημοκρατίας του Πόντου.
Ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας κατέληξε μέσα από δραματικά γεγονότα και συνταρακτικές στιγμές.
'Υστερα από 73 χρόνια η πολιτική της Τουρκίας στο θέμα των μειονοτήτων αλλά και των γενοκτονιών παραμένει η ίδια.
Ακόμα και σήμερα στήνουν αγάλματα του σφαγέα Τοπάλ Οσμάν στον Πόντο και δίνουν τοπωνύμια προς τιμήν του Μουσταφά Κεμάλ.
Το 1937 προσάρτησαν την Αλεξανδρέτα και το 1974 κατέλαβαν τη μισή Κύπρο.
Κατήργησαν την αυτονομία της Ίμβρου και της Τενέδου και έδιωξαν το ελληνικό στοιχείο από την Κωνσταντινούπολη.
Θέτουν θέμα Θράκης, Δωδεκανήσου, εναερίου χώρου και αιγιαλίτιδας ζώνης στο Αιγαίο.
Δημιουργούν προβλήματα με τη Συρία και το Ιράκ, εκμεταλλεύονται τον ισλαμισμό και προσπαθούν να βάλουν πόδι στις ισλαμικές δημοκρατίες της τέως Σοβιετικής Ένωσης.
Τουρκοποιούν τις μουσουλμανικές μειονότητες στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία και τα Σκόπια και δημιουργούν προβλήματα στα Βαλκάνια.
Με τις αυθάδειες, ανιστόρητες, προκλητικές και προδοτικές δηλώσεις του ο αργυρώνητος " Έλληνας" Βουλευτής Σαδίκ, αυτόκλητος προστάτης του μουσουλμανικού στοιχείου στη Θράκη, υποκινούμενος από την Άγκυρα και χρηματοδοτούμενος από σκοτεινά ανθελληνικά κέντρα, περιφέρεται ανά την υφήλιο και θέτει θέμα "τουρκικής" μειονότητας στην Ελλάδα, υποδυόμενος τον ηγέτη της.
Σήμερα συντελείται γενοκτονία σε βάρος των 22 εκατομμυρίων Κούρδων, που ζουν με τη σειρά τους το δράμα που έζησαν οι Έλληνες και οι Αρμένιοι.
Η πρακτική εφαρμογή του Παντουρκισμού, της διαρκούς θεωρίας του τουρκικού καθεστώτος, είναι οι γενοκτονίες και οι καταλήψεις ξένων εδαφών.
Ο ελληνισμός όπου Γής, πρέπει να δράσει αποτελεσματικά.
Ο Ποντιακός Ελληνισμός, 2.500.000 σε όλο τον κόσμο θεωρεί την αναγνώριση της γενοκτονίας των 353.000 αθώων θυμάτων της τουρκικής θηριωδίας, ελάχιστο φόρο τιμής στην παρουσία, τις θυσίες και την προσφορά του Ποντιακού Ελληνισμού στο Έθνος.
Η αναγνώριση της γενοκτονίας αποτελεί δικλείδα ασφαλείας για τον Ελληνισμό και εγγύηση ότι το κατ' εξακολούθηση ένοχο τουρκικό κράτος, δεν θα την επαναλάβει σε βάρος μας ή σε βάρος άλλου λαού της περιοχής.
Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ ομόφωνα αποδέχτηκε την πρόταση του Προέδρου κ. Ανδρέα Παπανδρέου, ύστερα από επιστολή που έστειλαν οι Πόντιοι Βουλευτές, για κατάθεση πρότασης για επίσημη αναγνώριση από τη Βουλή των Ελλήνων της γενοκτονίας των 353.000 Ποντίων που έγινε από τους Τούρκους από το 1916 ως το 1923 και καθιέρωση της 19ης Μαΐου ως "Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας".
Έτσι εμείς οι Ποντιακής καταγωγής Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ καταθέτουμε την ακόλουθη πρόταση νόμου και ζητούμε από τον Πρόεδρο της Βουλής να επισπεύσει τη σχετική συζήτηση ώστε η 19η Μαΐου 1992 να αποτελέσει την πρώτη επίσημα αναγνωρισμένη Ημέρα Μνήμης Γενοκτονίας των Ποντίων.
ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ
Η 19η Μαΐου αναγνωρίζεται σαν ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων
Άρθρο 1
Ορίζεται η 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων.
Άρθρο 2
Το πλαίσιο, ο χαρακτήρας και το περιεχόμενο των εκδηλώσεων μνήμης, καθορίζονται με Προεδρικό Διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Προεδρίας της Κυβέρνησης, ύστερα από γνώμη των Ποντιακών σωματείων των ειδικών επί του θέματος επιστημόνων και των αρμόδιων ιδρυμάτων.
Άρθρο 3
Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Αθήνα, 30 Μαρτίου 1992
Οι προτείνοντες Βουλευτές
Λευτέρης Κωνσταντινίδης
Θόδωρος Κατσανέβας
Νίκος Ακριτίδης
Γιάννης Διαμαντίδης
Θεόδωρος Κοκελίδης
Κων/νος Γουνατίδης
Μόσχος Γικόνογλου
Λάζαρος Λωτίδης
Νικόλαος Ζαμπουνίδης
Απόστολος Φωτιάδης
Αλέξανδρος Δαμιανίδης
Παναγιώτης Σγουρίδης
Χαράλαμπος Καστανίδης
Γιώργος Πασχαλίδης
Κυριάκος Ταταρίδης
Βασίλης Γερανίδης
Γιάννης Ανθόπουλος
Ηλίας Παπαδόπουλος
Μιχάλης Χρυσοχοίδης
Λουκάς Αποστολίδης
Ιωαννης. Καλαμακίδης
Παναγιώτης Κρητικός