Αν υπάρχει, με την αδράνεια και τη νωθρότητα της, έγινε το προωθητικό στοιχείο της υπνωμένης μαζικής απάθειας. Της ομαδικής υποταγής της κοινωνίας σε ανερμάτιστες πολιτικές, που προήλθαν κατά μεγάλο μέρος από την υπερτροφία του ατομικισμού, από την αδράνεια όσων μπορούσαν να αντιδράσουν στην περιφρόνηση των θελήσεων του πλήθους.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Κι αυτή η αμφισβητούμενη εν πολλοίς πνευματική ηγεσία ζει μέσα σε μια ατμόσφαιρα συγγενική, ατμόσφαιρα που ευνοεί τον αριστοκρατικό αποχωρισμό από τα ιδεώδη του πλήθους, σε μια ατμόσφαιρα προσωπικής εξαγορασμένης επιβίωσης...
Οι ατομικές περιπτώσεις γενναιότητας πνευματικών ανθρώπων
είναι εξαιρέσεις που θυμίζουν "φωνή εν Ραμά" ή εκλαμβάνονται ως ανούσιες στις παρυφές της γραφικότητας.
Γιατί σε τούτο τον τόπο δεν έχει γίνει αντιληπτό ότι οι άνθρωποι, ιδίως αυτοί που αποτελούν την πνευματική ηγεσία, έστω στην παρακμιακή μορφή της, δεν είναι μονάχα υπόλογοι απέναντι του εαυτού τους, του ατόμου τους. Είμαι υπόλογοι και απέναντι του συλλογικού ατόμου που καλείται κοινωνία και απέναντι της συγκεκριμένης στιγμής που δημιουργεί την Ιστορία.
Με μια πολιτική ηγεσία μ' όλα τα χαρακτηριστικά του γκροτέσκο και της προσαρμογής στο ατομικό και κομματικό συμφέρον και με μια πνευματική ηγεσία χωρίς προσανατολισμό, αποκομμένη από τον κοινωνικό ιστό, υποταγμένη σε ανομολόγητες ανάγκες, πως είναι δυνατόν να "σταδιοδρομήσει" η λογική σε τούτη την κοινωνία και να εγερθούν φραγμοί στην όποια πολιτική αυθαιρεσία;
Αυτοί οι άνθρωποι του πνεύματος, όσοι τέλος πάντων αυτοχαρακτηρίζονται έτσι ή έχουν να επιδείξουν κάποιο πνευματικό έργο, έχουν εκχωρήσει με επίμεμπτη προθυμία τα δικαιώματά τους, ακόμη και τον νωθρό εγκέφαλο τους, στην εξουσία για να εξασφαλίσουν ένα πρόσκαιρο "βόλεμα".
Η αντίδραση στην επιβολή πολιτικών αυθαιρεσίας δεν θα μπορούσε να προέλθει από το ανώνυμο πλήθος που ή δέχεται τις περισσότερες φορές με απάθεια και φοβία τις νέες του αλυσίδες - γιατί δεν βλέπει να διαφέρουν και πολύ από τις παλιές- ή αντιδρά βίαια, όταν η ανάγκη της επιβίωσης και της ελευθερίας έχει κατεργασθεί τις συνειδήσεις και η ψυχολογία της μάζας βρίσκεται στο κλίμα της δυναμικής διεκδίκησης των δικαιωμάτων της.
Γι' αυτό η αντίδραση θα έπρεπε να είχε προέλθει από τους πνευματικούς ανθρώπους και ιδιαίτερα από την πνευματική ηγεσία. Το ερώτημα που εγείρεται, ωστόσο, είναι αν υπάρχει πνευματική ηγεσία τα τελευταία χρόνια για να χαλινωθεί η ροπή προς τον αποπνιγμό της κοινωνίας...
Μια κοινωνία με ευνουχισμένη σκέψη, με εθελούσια παράδοση στις συνέπειες των τετελεσμένων, σ' ένα ολοένα και παρακμιακό περιβάλλον, με τις όποιες εξαιρέσεις να μην επιβεβαιώνουν το γενικευτικό συμπέρασμα.
Με την πνευματική ηγεσία απούσα, αρνούμενη το ρόλο του ηγέτη ή εγκλωβισμένης στον απρόσιτο απομονωτισμό της, η συνείδηση της ομαδικής ευθύνης ήταν ένα από τα επιτεύγματα της πολιτικής εξουσίας τα χρόνια της κρίσης.
Ετσι εξασφαλίστηκε η αδιαμαρτύρητη ομοιομορφία, που μετέβαλλε αναγκαστικά τη χώρα σε μια γαλέρα σκλάβων και που στερεώνει την εξουσία των κατεργάρηδων της πολιτικής.
Κι ό,τι συμβαίνει σε τούτη τη χώρα είναι και ένα δραματικό κεφάλαιο του δραματικού Απόλογου των πνευματικών ανθρώπων αυτής της όχι πια μεταβατικής απλώς, αλλά χαοτικής περιόδου, σ' ένα τόπο που πρέπει να αγαπήσουμε πολύ για να τον σώσουμε!