Η φιλοσοφία βρέθηκε σε μεγάλη αδυναμία να θεμελιώσει και να συνδέσει a priori ιδέες με πρακτικές κατευθύνσεις. Ο κόσμος κινήθηκε από τις έμφυτες ιδέες που είναι απαύγασμα της οργανικής δομής και λειτουργίας της ανθρώπινης φύσης.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Η σύνδεση ιδεών και πράξεων υπήρξε αν μη αδύνατη, τουλάχιστον ατελής και ακαθόριστη στο παρελθόν, όσες φορές ο δρόμος που ακολουθήθηκε στηρίχθηκε στους μηχανισμούς της νόησης, που η εξιχνίαση τους ήταν προβληματική αντί να αρχίσει από εκεί που τελείωνε όλη η πνευματική διαδικασία.
Ο κίνδυνος να πλανηθεί η σκέψη υπάρχει και στην περίπτωση
αυτή της εκλογής μιας αλήθειας από τις πολλές του τέρματος, που δεν ανταποκρινόμαστε και δεν εκφράζει την φυσική και βέβαιη αλήθεια που αναζητούσε και αναζητεί ο άνθρωπος.
Είναι δε προφανές ότι από την αφθονία των ανθρώπινων εκδηλώσεων μπορούν να διαχωριστούν οι θέσεις εκείνες που ανάγονται στις πρώτες αρχές, που αποτέλεσαν τις κολώνες των πολιτισμών, πάνω στις οποίες θα ήταν δυνατόν να οικοδομηθεί μια πνευματική συνέπεια χωρίς συγχύσεις και πλάνες. Το οικοδόμημα για το οποίο πασχίζει ο άνθρωπος επί αιώνες.
Τον πυρήνα αυτών των εκδηλώσεων τον καταρτίζει μια κεντρική ιδέα που είναι απόλυτη, φυσική και αιώνια, η έννοια της δύναμης. Η ενέργεια είναι δύναμη που αλλάζει μορφές ή καταστάσεις ή και αδρανεί ισορροπώντας κάτω από ορισμένες συνθήκες. Η ιδέα της δύναμης κυριαρχεί παντού στο Σύμπαν και επιβάλλει σ' αυτό τον χαρακτήρα που απορρέει από αυτή την κοσμική εμφάνιση.
Στον φυσικό κόσμο είναι η βαρύτητα εκδηλουμένη με την έλξη και την απώθηση και τη έλξη, με την ένωση και τον χωρισμό. Στην ιδέα αυτή της δύναμης που έχει φτάσει μεταμορφωμένη και στην ανθρώπινη υπόσταση στάθηκε και αναπτύχθηκε απέναντί της σιγά-σιγά η αντι-δύναμη, αυτό που καλούμε πνεύμα.
Δεν γνωρίζει κανείς αν και σ' άλλες περιοχές του Σύμπαντος έχει αναπτυχθεί αυτή η αντιδύναμη, αλλά στον πλανήτη της γης η εμφάνισή της έχει προκαλέσει και προκαλεί μεταβολές, που άλλες είναι σύμφωνες κι άλλες αντίθετες στην κοσμική δράση.
Η αντιδύναμη αυτή δεν ακολουθεί προφανώς τον δρόμο των υλικών δυνάμεων, που προκαλούν τις φυσικές ισορροπίες σύμφωνα με το δρόμο της δράσης και της αντίδρασης, αλλά ένα ιδιαίτερο δικό του δρόμο που δεν μπόρεσαν ακόμη να τον εξιχνιάσουν και να τον προσδιορίσουν.
Η ανάλυση της δράσης του πνεύματος ίσως μπορέσει να φωτίσει τους βαθύτερους προορισμούς και να οδηγήσει στην ευχερέστερη προσαρμογή της ανθρώπινης ύπαρξης, στο πλαίσιο της κοσμικής αποστολής της.