Είχε περάσει αρκετός καιρός που μετά τη Συμφωνία στις Πρέσπες προσπαθούσα να μην ακολουθήσω τις μεγάλες δηλώσεις υπέρ ή κατά, η όλη αλήθεια όμως είναι πως είμαι και παραμένω πολύ κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών. Θα μου πείτε και δικαιολογημένα γιατί να αντιδράσουμε και τι μπορεί να σημαίνει η εν λόγω Συμφωνία, ποιες επιπτώσεις δύναται να επιφέρει και πως μπορούμε να την ανατρέψουμε.
Της Πωλίνας Ανυφτου
Πρωτοδημοσιεύθηκε στη "Φωνή της Πάφου"
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, υπάρχει Β. Μακεδονία; Η Μακεδονία ως γεωγραφικός χώρος ενυπήρχε από την εποχή του Φιλίππου όπως την ανέλαβε ο ίδιος αλλά και την επέκτεινε, περιλάμβανε εκτός από τα Σκόπια τμήματα της σημερινής Βουλγαρίας και μικρό ποσοστό του τμήματος της σημερινής Σερβίας. Βέβαια οι πληθυσμοί που αποτελούσαν τη Μακεδονία του Φιλίππου δεν ήταν σε καμία περίπτωση Σλάβοι αλλά ούτε και ήσαν οι πρόγονοι των σημερινών Σκοπιανών σε δυνητική προέκταση.
Η περιοχή των Βαλκανίων μέχρι και το 1945 με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου γνώρισε αλλαγές στα σύνορα και την έκταση της λόγω των Βαλκανικών Πολέμων, των πληθυσμών που άφησε πίσω της η Οθωμανική Αυτοκρατορία αλλά και των ευσεβών πόθων που άφησε η πτώση των Κομμουνιστικών καθεστώτων και δη του Τίτο στη Γιουγκοσλαβία. Η απόφαση δε του Τίτο να χωρίσει τη Γιουγκοσλαβία σε περιφέρειες με αυτονομία και κρατιδιακή υπόσταση ήταν και ο λόγος που στην Πανσλαβική Σύνοδο της Μόσχας ο Στάλιν δε δέχθηκε να συναντήσει τον Τίτο θεωρώντας τον υπαίτιο για τον μετέπειτα διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας, όπως ο ίδιος ο Στάλιν ανέφερε τα Βαλκάνια θα καταστούν βορά στα χέρια της Δύσης και της Γερμανίας αν αποκτήσουν κρατική υπόσταση μακριά από την κεντρική κυβέρνηση.
Η ρήση του Στάλιν αποδείχθηκε ορθή μιας και ήδη επί Β' ΠΠ ο πιο μεγάλος συνεργάτης των ΝΑΖΙ ήταν η τοπική κυβέρνηση των Σκοπίων, της τότε Βαρντάσκας, αφού μεγάλα τμήματα του Γερμανικού στρατού στρατοπέδευαν στα Σκόπια και με την απρόσκοπτη συνέργια της κυβέρνησης των Σκοπίων χρησιμοποιούσαν το έδαφος των Σκοπίων ως εφαλτήριο κατά των Συμμάχων και της Ελλάδας. Ήταν από τότε που ο ίδιος ο Χίτλερ σε ευχαριστήριο μήνυμα του, υποσχέθηκε γη και κράτος στους Σκοπιανούς, υπόσχεση που έγινε αίτημα μετά τη λήξη του Β' ΠΠ.
Σήμερα λοιπόν που η Ελλάδα βρίσκεται στη δεινή θέση των Μνημονίων απέναντι στην ΕΕ και δη στη Γερμανία το πιο πάνω αίτημα γίνεται πολιτική θηλιά. Το πραξικόπημα και η αστάθεια στα Σκόπια από το 2015 ως το 2017 και η ανάμιξη της Αλβανίας στην εσωτερική αποσταθεροποίηση απλά δηλώνουν την αναμενόμενη σύρραξη και επιθετικότητα που ενδέχεται να συμβεί. Θεωρώ πως η Ελλάδα με την αποδοχή της ονομασίας θέλησε να αποφύγει την όσο το δυνατό εμπλοκή της στην διαμάχη στην περιοχή, μιας και σε μια σύρραξη η ονομασία και η αντιπαράθεση με την Ελλάδα θα χρησιμοποιείτο από τα Σκόπια για να αποπροσανατολίσει την πηγή της διαμάχης, δηλαδή την Αλβανία.
Ενδεικτική δε είναι και η απομάκρυνση των βουλγαρικών επενδύσεων από τα Σκόπια τους τελευταίους μήνες, αλλά και η μη φανερή εμπλοκή της Ρωσίας και της Σερβίας στα των Βαλκανίων μετά από παρακίνηση του Βλαντιμίρ Πούτιν. Τα Σκόπια ακριβώς λόγω της ιστορικής τους προέλευσης αλλά και των σκοπών που εκπλήρωσαν τα τελευταία 80 χρόνια αποτέλεσαν και αποτελούσαν στόχο για τη Ρωσική πολιτική ως ο προβοκάτορας και ο εκτελών χρέη αποσταθεροποιητής κρίκος στην περιοχή. Η Συμφωνία για την ονομασία πρέπει να μας προβληματίσει με την άποψη ότι οι απαιτήσεις των Σκοπίων δεν πρόκειται να τερματιστούν εδώ, ήδη ο Πρωθυπουργός Ζάεφ προσπαθεί με τις δηλώσεις του από τη μια να θέσει την Ελλάδα ως την ηγέτιδα των Βαλκανίων με ευθύνες και από την άλλη να αμφισβητήσει την ταυτότητα των Ελλήνων αποκαλώντας τους ως Μακεδόνες της Ελληνιστικής περιόδου.
Η δε Συμφωνία δεν επιλύει ούτε και αποδίδει κανένα ιστορικό ή γεωγραφικό προσδιορισμό, σε ανάλογες περιπτώσεις όπως στην περίπτωση του Αζερμπαϊτζάν όπου μετά την ανατροπή της ΕΣΣΔ δήλωσαν ανεξαρτησία και ζήτησαν την ονομασία σε Βόρειο Αζερμπαϊτζάν, η κίνηση αυτή βρήκε την έντονη αντίδραση του Ιράν που ξεκάθαρα απέρριψε μια ανάλογη ονομασία αναφέροντας πολύ ορθά πως η αναφορά σε «Βόρειο» Αζερμπαϊτζάν επισύρει τον κίνδυνο γένεσης εθνικιστικών και διασπαστικών τάσεων στους Αζέρους στο βόρειο τμήμα του Ιράν που τότε ανέφεραν την περιοχή τους ως Νότιο Αζερμπαϊτζάν.
Έχω την αίσθηση πως αποδεχθήκαμε μια συμφωνία κάτω από την πίεση των μνημονίων αλλά και υπό τον κίνδυνο μιας σύρραξης στα Βαλκάνια. Έχω όμως και την πεποίθηση πως σύντομα το ζήτημα της ονομασίας ή και περαιτέρω αιτημάτων από πλευράς Σκοπίων θα αναφανούν, όπως και μη τήρησης των συμφωνηθέντων για τις ονομασίες δρόμων και οδών, και τότε η Ελληνική κυβέρνηση δεν θα μπορεί να παρέμβει. Σίγουρα η συμφωνία αυτή δεν είναι ούτε η αρχή ούτε και το τέλος των αντιπαραθέσεων με τα Σκόπια, είναι όμως μια Συμφωνία που δεν αποδίδει ούτε ιστορική ούτε και πολιτική ισορροπία σε μια περιοχή που η Ελλάδα πρέπει να αντιδράσει αφού παραμένει δέσμια του ζητήματος του προσφυγικού και της πολιτικής θυματοποίησης απέναντι στα Σκόπια και την ΕΕ.