Γιατί με τον τίτλο δεν αναφέρομαι στην αρχή του κόσμου. Δεν αναφέρομαι στην απορία και τη μεταφυσική ανησυχία για το τι ακριβώς είναι ο κόσμος. Με τον τίτλο επιχειρώ να τονίσω ότι πηγαίνοντας στις ρίζες της κοινωνικής ζωής κατανοούμε την ουσία της ίδιας της κοινωνίας.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Ψάχνοντας το παρελθόν, θέλουμε να καταλάβουμε το παρόν. Και ως Ελληνες, ως μέλη μιας πολύπλευρα δοκιμασμένης κοινωνίας, βρισκόμαστε πάλι στο "μηδέν". Στην αρχή της αναζήτησης μιας διαφορετικής κλίμακας στη μέθοδο της σύλληψης και της ερμηνείας της πολιτικής. Στην απαρχή μιας προβληματικής θεμελιωμένης στο στοχασμό και την αμφισβήτηση.
Η παρουσία του "μηδενός" στην κοινωνία ως απόρροια του εκφυλισμού του πολιτικού ήθους, αποτελεί την πιο αισιόδοξη προοπτική για απαλλαγή από τους αυτόκλητους 'σωτήρες" της χώρας. Από το "μηδέν" αρχίζει πάντα η πληθωρική και συναρπαστική κοινωνική αφύπνιση ως αληθινό μεγαλείο της ανθρώπινης αισθαντικότητας, για να καταργήσει το μηδέν και να υπογραμμίσει την παρουσία του πολίτη.
Αν το πολιτικό μηδέν υπάρχει στην ανυπαρξία του, η αφύπνιση της κοινωνίας υπάρχει πάντα με τη δραματική της έξαρση, με τη συντελεσμένη αισθητική της μορφή. Η κοινωνική αφύπνιση καταργεί το πολιτικό μηδέν. Η κοινωνία που καλύπτεται από το ζόφο των πολιτικών σκιάχτρων, των ψεμάτων και των επικοινωνιακών τεχνασμάτων, περνάει αναπάντεχα στην λάμψη του φωτός. Γίνεται η αφύπνιση των πολιτών λόγος και διαμαρτυρία, γίνεται ελπίδα και όραμα. Γίνεται Ιστορία!..
Η σημερινή εικόνα της πολιτικής κοινωνίας, μαγνητισμένη από τα ξόανα του παρελθόντος και προσδεμένη στα ευκαιριακά συμφέροντα του παρόντος, ομότροπα αναπτύσσεται με κατεύθυνση προς τον αφανισμό της, έχοντας βέβαια συμβάλλει στο μηδενισμό κάθε κοινωνικής αξίας και προσδοκίας.
Μοιάζουν όλοι αυτοί οι "καζανοκέφαλοι" της πολιτικής με τους τσαρλατάνους που φυσώντας ένα καλάμι κάνει σαπουνόφουσκες, που σπάνε στα κεφάλια ενός αφελούς και φιλοθεάμονος κοινού. Και βέβαια η αισθητικότης του πολιτικά γελοίου έγκειται στο ότι, δι' αυτού, η ασχημία, νομιμοποιημένη, εκτρέπεται στην υπερβολή με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνία.
Με την αδράνεια μας απόλυτο κακό και απόλυτο καλό συμψηφίζονται. και στις δύο εκδοχές βρισκόμαστε δέσμιοι μιας ανυπερπήδητης οριακής ανάγκης: Να απορρίψουμε ολοκληρωτικά την πραγματικότητα ή ολοκληρωτικά να την αποδεχθούμε.
Η κατάσταση αυτή είναι εξανδραποδιστική. Σημαίνει ότι έχουμε παραιτηθεί από κάθε έμπρακτη αξιολογική κρίση. Αφηνόμαστε στο ρεύμα που μας συνεπαίρνει είτε "τραγουδώντας" για μελλοντικές νίκες που δεν θα έρθουν ποτέ, είτε ζοφερά αποθαρρυμένοι για την αδυναμία μας.
Είναι η παραζάλη μιας κοινωνίας χωρίς σημείο αναφοράς. Μερικοί το βλέπουν ως κάτι παροδικό. Αλλοι βρίσκονται σε πλήρη άγνοια απασχολούμενοι με την ανάλυση της πολιτικής βλακείας ή με τη θωράκιση των συμφερόντων τους. Κάποιοι λιγοστοί, προσπαθούν να στηριχθούν σ' ένα είδος "εσωτερικού νόμου", προσωπικής συνέπειας, αξιοπρέπειας μισοτραγικής, που τους εξασφαλίζει κι ένα αίσθημα σεμνής υπεροχής.
Ολοι ωστόσο βρισκόμαστε μπροστά στο "μηδέν" της κοινωνίας. Το βλέπουμε να διατρανώνεται σ' όλες τις συνειδητές και ασύνειδες μορφές του. Καμία κοινωνία, κανένα σύστημα αξιών, καμία προοπτική δεν αντέχει μόνιμα στην παρουσία του μηδενός.
Κι αυτή είναι η "αισιόδοξη" πλευρά της κατάντιας μας. Εν αρχή το μηδέν, λοιπόν!