Κι όμως ακόμη βρίσκει απήχηση, ενίοτε γοητεύει - φαινομενικώς ανεξήγητα - τούτη την κοινωνία, που βρίσκεται σε αντικειμενική αδυναμία να οργανωθεί. Μια κοινωνία του ασύμπτωτου διαλόγου, των εξωφρενικών συναιρέσεων, της άσκοπης σπατάλης προσδοκιών, αναζητεί τους 'σωτήρες" της, αφού δεν μπορεί να ευνοηθεί με κάποιους που να οικοδομούν για χάρη της πειστικά μέλλοντα.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Αποδεχόμαστε ακόμη και χαιρόμαστε εκείνους που αυτοπροσδιορίζονται ως "σωτήρες" μας, αφού δεν έχουμε εκείνους που μπορούν πραγματικά να μας σώσουν. Μια κοινωνία με φραγμένους ορίζοντες. Πως συμβαίνει αυτό; Φταίει η όρασή μας, που είναι πιο κοντή από τη φορά μας;
Σε τούτη τη χώρα οι πολιτικοί μύθοι πέφτουν, αλλά μαζί τους πέφτουν και οι προσδοκίες που διαμορφώνουν την πορεία μας ακόμη και την ηθική μας. Δεν έχουμε σταθερό σημείο αναφοράς, κλίμακες, αναλογίες. Ολα ρευστοποιήθηκαν, διαλύθηκαν τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για την παραζάλη μιας κοινωνίας δίχως σημείο αναφοράς.
Μερικοί το βλέπουν ως κάτι παροδικό. Αλλοι, αμφιβάλλουν. Κάποιοι λιγοστοί προσπαθούν να στηριχθούν σ' ένα είδος "εσωτερικού νόμου", προσωπικής συνέπειας, αξιοπρέπειας μισοτραγικής, που τους εξασφαλίζει κι ένα αίσθημα σεμνής υπεροχής.
Το πρόβλημα είναι ότι ο σημερινός μέσος Ελληνας, αν και είναι τόσο φλύαρος σχολιαστής των δρώμενων, έχει παραιτηθεί από κάθε έμπρακτη αξιολογική κρίση. Αφήνεται στο ρεύμα που τον συνεπαίρνει είτε παρασυρμένος από ανεξέλεγκτες προσδοκίες, είτε ζοφερά αποθαρρημένος για την αδυναμία του. Και στις δύο περιπτώσεις, βρίσκεται δέσμιος μιας ανυπερπήδητης οριακής ανάγκης: να απορρίψει ολοκληρωτικά την πραγματικότητα ή ολοκληρωτικά να την αποδεχθεί.
Η συμπεριφορά που προκύπτει είναι παθητική, στατική. Συμπεριφορά που αυτόχρημα επιβάλλεται από τη δύναμη των πραγμάτων.