Το ερώτημα αφορά τους Ελληνες ως σύνολο κι όχι, όπως συνηθίζεται να λέγεται, τις ασθενέστερες κοινωνικές τάξεις.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Αφορά τη χώρα που αντιμετωπίζει μια κάμψη της ιστορική.
Και πάλι, όταν διατυπώνεται έτσι ωμά το ερώτημα, ο νους του καθενός, εκτός πολλών που ενοχλούνται από τη σύγκρουσή τους με την αλήθεια, πηγαίνει στην οικονομική κρίση με ή χωρίς μνημόνια. Αλλα δεν πρόκειται μόνο για την οικονομική κρίση.
Τα έθνη δεν χάνονται με την όποια οικονομική κρίση. Οι λαοί κάμπτονται, ωστόσο, όταν η οικονομική κρίση είναι αλληλένδετη και με κάποια εσωτερική αναγκαιότητα, που κάνει τον κίνδυνο σχεδόν αναπόφευκτον. Τότε η απειλή παίρνει διαστάσεις τόσο πιο εφιαλτικές, όσο είναι λιγότερο αισθητή, λιγότερο θεαματική, καθαυτό ύπουλη και σταθερά προιούσα.
Ας ανασυντάξουμε τις σκέψεις μας. Ο κίνδυνος που επισημαίνεται έχει τούτο το απειλητικό: ότι είναι δεμένος στενά με την εσωτερική λογική της κοινωνίας. Με τη λογική της, άρα με τη ψυχολογία μας.
Τούτη η κοινωνία δεν έχει απλώς εκτροχιαστεί από τη μοναδική μέθοδο και πρακτική που διαθέτει ένα μέλος της σ' όλες τις δύσκολες περιστάσεις μέσα στα όρια του εφικτού, έχει ολισθήσει στην ατολμία, στους συμβιβασμούς και στις αυταπάτες, συχνά δικαιολογώντας τον εαυτό του ότι δεν έχει άλλη "επιλογή", δεν έχει "κίνητρο", επομένως και η όποια άλλη πορεία του θα ήταν ουτοπική.
Αυτό είναι το πρόβλημα. Ο Ελληνας θέλει μ' όλη του την ηθική δύναμη να επιβιώσει, αλλά τον εχθρό του δεν κατόρθωσε να τον εντοπίσει ποτέ. Τον τοποθετεί πάντοτε έξω του, ποτέ μέσα του. Θα συνειδητοποιούσαμε πιο άρτια τον κίνδυνο αν καταλαβαίναμε μια για πάντα πως δεν είναι πουθενά γραμμένο πως "Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει...".
Μια αισιοδοξία μηχανική, τυφλή, υποβοηθούμενη από τους διάφορους δημοκόπους, που καλλιεργούν μύθους και προσδοκίες, που θεωρούν την ηθική τελείωση δεδομένη, το μέλλον λίγο-πολύ εξασφαλισμένο. Ούτε μια περίοδος 8 χρόνων αλλοπρόσαλλων πολιτικών και οικονομικής αφαίμαξης στα όρια της εξαθλίωσης, δεν μας έχει συνετίσει.
Από τη στιγμή που αποδεχόμαστε μια διαλεκτική αναγκαιότητα αλληλένδετη με την όπια κρίση, όπως πάντα μας παρουσιάζεται από τους τεχνίτες των πολιτικών προσαρμογών, ξεπέφτουμε σε μια μοιρολατρεία ομολογουμένη ή όχι, αλλά σε κάθε περίπτωση στυγνή. Οπότε και τα συναισθηματικά επιχειρήματα για "αδιέξοδα" και "ουτοπικές αναζητήσεις", δεν έχουν τίποτα το αξιοσέβαστο.
Αν η έσχατη αλήθεια είναι καταλυτική, ας την αποδεχθούμε.