Το τέχνασμα του Κυπριακού Ζητήματος

dimitrisvetsikas1969 / pixabay

Το Κυπριακό ζήτημα δεν αποτελεί εξαίρεση στην όλη ιστορία. Η Κύπρος καίτοι γεωγραφικά ανήκει στη Μέση Ανατολή λόγω της πληθυσμιακής σύστασης ανέκαθεν ακολουθούσε την πορεία των ζητημάτων των Βαλκανίων. Δεν είναι δε τυχαίο που επί Αγγλοκρατίας τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου αιτούντο εαυτούς Βαλκάνιους και διεκδικούσαν την Ελληνική τους ταυτότητα έναντι του κατακτητή και των άλλων σοσιαλιστικών κομμάτων/ομάδων της περιοχής.

Της Πωλίνας Ανυφτου
 Δικηγόρος-υπ. Διδάκτωρ Γεωπολιτικής 

Ούτως ή άλλως το Κυπριακό Ζήτημα δε βρίσκει την αρχική του υπόσταση στην εισβολή της Τουρκίας το 1974, η απαρχή εδράζεται στην έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ το 1955. Το αίτημα του αγώνα για «Ένωση» με την Ελλάδα φανέρωνε την ιστορική διαδρομή που ακολουθούσαν οι πολιτικές ανακατατάξεις στο νησί, την ιστορική πεποίθηση που δημιουργείτο στο νησί αλλά και τις μετέπειτα πολιτικές προσδοκίες όχι απαραίτητα για το εφικτό της Ένωσης, αλλά για τη δυναμική της ένταξης του Κυπριακού, της αποικιοκρατίας, της ασυμφωνίας των κοινοτήτων στο νησί στα υπόλοιπα Βαλκανικά ζητήματα. 

Άλλωστε αν το 1955 με τον αγώνα της ΕΟΚΑ μακρά χειρί εμπλεκόταν η Ελλάδα, μια Βαλκανική χώρα στο Κυπριακό, το μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου και πρώτη προσπάθεια κατάλυσης του πολιτεύματος Τουρκοκυπριακό πραξικόπημα της Τυλληρίας το 1963-1964 ενέπλεξε ενεργά και την Τουρκία μια άλλη Βαλκανική δύναμη στα του Κυπριακού.

Στην Κύπρο η σύγκρουση της ΕΚ με την ΤΚ κοινότητα δεν ήταν μόνο ένοπλος αλλά και ούτε διαδραματίστηκε μόνο μετά την ανεξαρτησία του 1960. Η σύγκρουση ή μάλλον η διαφοροποίηση των κοινοτήτων διεφάνη με την απαρχή της Αγγλοκρατίας. Οι ΤΚ (Τουρκόφωνοι Κύπριοι, ο όρος ΤΚ είναι καταχρηστικός μιας και στην λεγόμενη ΤΚ κοινότητα δεν ανήκουν μόνο Τουρκικής καταγωγής άτομα αλλά απεναντίας είναι ποικίλα η σύνθεσις της) έχοντας εξασφαλιστεί κατά την Οθωμανική περίοδο με την Αγγλοκρατία βρέθηκαν να μην αποτελούν το υπό ευμένεια κομμάτι του πληθυσμού αλλά να προσπαθούν να κατακτήσουν την ύπαρξη τους μέσα από αξιώματα, γη και εθνική επένδυση. Είναι η πρώτη περίοδος όπου οι ΤΚ διαφοροποιούνται και αποκτούν εθνικές επιδιώξεις και κινούνται μακριά από τους ΕΚ ως προς το εγγενές της πολιτειακής τους διαβάθμισης. Αυτή η ροπή των ΤΚ να αποκτήσουν γη κυρίως ήταν πολύ εμφανής αμέσως μετά την ανεξαρτησία, και απαντώντας στη ματαιότητα που νιώθουν πολλές εθνοτικές μειονότητες ενσάρκωσαν την ύπαρξη τους σε γη ώστε να τονίζουν την ισχύ τους αλλά και να διεκδικήσουν μετέπειτα πολιτειακές αλλαγές.

Η πρόταση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας αποτελεί μια πρόβα διχοτόμησης. Οι αρχές των ομόσπονδων κρατών δε θα ισχύουν σε μια διζωνική Κύπρο και εξηγούμαι: 

α) οι ανα τον κόσμο ομόσπονδες χώρες καταργούν τα σύνορα των κρατιδίων, πολιτειών, καντονιών τους και ενσωματώνονται σε μια κεντρική κυβέρνηση έχουσα την κύρια πηγή εξουσίας σε όλο το γεωγραφικό και πολιτειακό μήκος του ομόσπονδου κράτους, υποχρεώνοντας τα κρατίδια / πολιτείες / καντόνια να αποδέχονται την ανωτερότητα των νομοθετικών, εκτελεστικών, δικαστικών πράξεων της κεντρικής εξουσίας, 

β) οι νόμοι στις διάφορες πολιτείες δύνανται να διαφέρουν όχι ειδοποιώς αλλά με προοδευτική διάθεση και να αναστέλλονται όταν παραβιάζουν το κοινό Συνταγματικό πλαίσιο, 

γ) υπάρχει κοινή αμυντική γραμμή, δύναμη και θητεία, 

δ) ενιαία εξωτερική πολιτική, 

ε) αυτοδύναμη δικαστική εξουσία που να μην επιτρέπει την εισβολή ξένων δικαστών, νομοθετών και άρα νόσφιση διοικητικής εξουσίας, 

ε) δεν υπάρχει καμία συνοριακή γραμμή στην άσκηση των 4 θεμελιωδών ελευθεριών, 

στ) το δικαίωμα της περιουσίας παραμένει αυτόνομο και υπό τη θετική παρεμβατικότητα του κράτους, 

ζ) οι υπήκοοι του ομόσπονδου κράτους δε διαβιούν σε οικονομικές, φυλετικές, θρησκευτικές ζώνες μιας και το ομόσπονδο κράτος υφίσταται για να προστατέψει την ειρήνη και τη βιωσιμότητα αυτής, 

η) τα ομόσπονδα κράτη δε δέχονται εγγυήσεις, οικονομικές εξαρτήσεις και επεμβατικότητα από τρίτα κράτη και εν τέλει καμία χώρα στην ιστορία δεν ενσωμάτωσε 200.000 παράνομους και ξένους υπηκόους μετά από πολεμική σύρραξη.

Δυστυχώς η διζωνική λύση δεν έχει να προσφέρει καμία ασφάλεια στο νησί απλά αναβάλει την σχεδιαζόμενη από την Τουρκία διχοτόμηση ώστε να μπορεί η τελευταία να επέμβει στο νησί πολιτειακά, οικονομικά και ενεργειακά ενώ οι ΕΚ ως διαφαίνεται θα πληρώσουν την κατοχή και την εισβολή ώστε να αναβαθμιστεί ο βορράς. 

Οι συνομιλίες στη ΝΥ και η αποτυχία εξεύρεσης λύσης μέσα στο 2016 ίσως είναι ένας καλός οιωνός. Η διεθνής κοινότητα φαίνεται πως επηρεάζεται άμεσα από την αστάθεια του Ισλαμικού Τόξου στην περιοχή, αλλά και την όλο και αυξανόμενη ένταξη περιοχών στις βλέψεις του Ισλαμικού Τόξου που δημιούργησε το προσφυγικού ζήτημα (η αποχή στήριξης στους πρόσφυγες από τον Σουνίτικο κόσμο είναι ανεπανάληπτη), αναζήτησε την εμπλοκή της Ευρώπης στο να τακτοποιηθεί ο πόλεμος στη Συρία και οι πρόσφυγες, και σήμερα αναζητά ενεργειακή αναβάθμιση στον Καύκασο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η αποδοκιμασία της διεθνούς κοινότητας προς τη στάση της Τουρκίας έφερε την αποτυχία των συνομιλιών στο Κυπριακό στη ΝΥ το Σεπτέμβριο του 2016 και θα ωθήσει αν δεν βιαστούμε να υπογράψουμε λύση σε μια λύση που θα διασφαλίζει τα συμφέροντα του Κυπριακού λαού και όχι της Τουρκίας δια της διζωνικής λύσης.