Ηθική είναι το όνομα της εσωτερικής συμπεριφοράς του ανθρώπου. Οι κοινωνικές σχέσεις έγιναν με το πέρασμα του χρόνου πιο σύνθετες και περίπλοκες. Τα συστατικά που την απαρτίζουν άλλαξαν κι έτσι αλλαγμένες εμφανίζονται οι κοινωνικές αντιλήψεις, ιδίως μπροστά στη νοσογόνο κατάσταση της έλλειψης ηθικής στην πολιτική.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Απορροφήθηκε η ατομικότητα στην οποία απευθυνόταν κατ' εξοχήν η ηθική διδασκαλία και δεν έμεινε χώρος για παραμονή και καλλιέργεια της Ηθικής. Η ηθική απευθυνόταν στην ατομική συνείδηση, ενώ με την απορρόφησή της από την ομαδική συνείδηση, η θέση της ηθικής έμεινε μετέωρη και αστήρικτη.
Ακόμη και η όποια θρησκεία παρέμεινε αδρανής θεατής των μετατροπών και έμεινε ξένη στην καινούργια κατάσταση των ομαδικών συνυπάρξεων. Ο άνθρωπος με την έννοια του ατόμου, μάλλον δεν ζει πλέον. Η τελευταία φωνή έσβησε με τον Νίτσε. Το άτομο είναι εξάρτημα και ανήμπορο να επηρεάσει οποιοδήποτε καθεστώς, να κινήσει ή να μεταβάλει καταστάσεις, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, οπότε κάθε έργο έφερνε τη σφραγίδα της προσωπικότητάς του.
Η ομάδα και το πλήθος είναι πραγματικότητα. Ο κανόνας της ζωής του ανθρώπου. Απ' εκεί παράγονται η καινούργια φιλοσοφία και οι καινούργιες προοπτικές. Στο βάθος, η θέληση για δύναμη είναι μια χρεωκοπημένη ιδέα. Τι θα πετύχει ο άνθρωπος με τη δύναμη αυτή; Ποια οικονομία θα προκύψει από την επιδίωξη αυτή;
Η δημιουργία δυνάμεως προυποθέτει τη διάθεση άφθονης ενέργειας, αλλά μπορεί μια δράση που έχει σαν βάση τη σπατάλη ενέργειας να οδηγήσει σε αίσιο τέρμα; Αν και έχουμε λίγη πίστη στις συνταγές της λογικής, θα μπορούσε να είχε οδηγήσει τον άνθρωπο σε ευγενέστερες επιδιώξεις. Ζητούμε την αλήθεια, τον αληθινό άνθρωπο κι όχι τον υπεράνθρωπο. Τον άνθρωπο της αιωνιότητας κι όχι τον άνθρωπο της στιγμής.
Η έννοια του καλού, σαν έννοια που εξοικονομεί δυνάμεις είναι αντίθετη προς την έννοια της θέλησης για δύναμη, που εμπνέεται από την σπατάλη ενέργειας. Η κοσμική λειτουργία όπως και η πνευματική λειτουργία ακολουθούν γραμμές που εξοικονομούν ενέργεια. Το πνεύμα ειδικότερα έχει πραγματοποιήσει βαθιές μεταβολές που εκφράζουν το κοσμικό πνεύμα της οικονομίας
Κατάργησε το φόνο.
Κατάργησε τη δουλεία.
Καταργεί τον ατομικισμό.
Η σύγκρουση και η εχθρότητα είναι οντολογικές ενέργειες και απορρίπτονται, ενώ γίνεται αποδεκτή η συμβίωση των κοινωνιών χωρίς συγκρούσεις. Αυτό είναι μολαταύτα ιδανικό που δεν έχει πραγματοποιηθεί, γιατί προσκρούει σε αμέτρητες αντιθέσεις, που ο παραμερισμός τους συναντά πολλές δυσκολίες.
Η ατέλεια της νοητικής λειτουργίας οδηγεί στη χρησιμοποίηση της δυνάμεως και στη φθορά των δυνάμεων, ενώ η πληρότητα της νοητικής λειτουργίας οδηγεί σε αντίθετα πεδία, που εξοικονομούν δυνάμεις.
Ιδού το νόημα και το περιεχόμενο της καινούργιας κοινωνίας.