Το τρισδιάστατο πρόσωπο, οι με καθαρό περίγραμμα εγχώριοι πολιτικοί χαρακτήρες, οι ευσύνοπτοι πολιτικοί ψυχολογικοί τύποι, υπηρετούσαν και υπηρετούν το αναγνωρίσιμο του "αντικειμενικά" πραγματικού. Κατά κοινή παραδοχή, βασισμένη δίχως άλλο σε μια βολική όσο και ευκολονόητη σύμβαση, η κοινωνία ήταν η μήτρα που λειτούργησε με ακρίβεια, για να αναπτυχθεί το σημερινό εγχώριο πολιτικό "είδος".
Του Στέλιου Συρμόγλου
Κυριάρχησε στην πολιτική σκηνή ένα είδος που δεν είναι "είδος". Η θεωρία των ειδών παραμερίζεται μπροστά του. Πρόκειται για έναν "είδος" φορτισμένο με νόημα αναποκρυπτογράφητο, που έχει εμφιλοχωρήσει στην κοινωνία με την έσχατη μορφή της γελοιότητας εν πολλοίς, αλλά και της πονηρίας.
Κι ενώ ο μέσος όρος ζωής του έχει αξιοθαυμάστως αυξηθεί, τα όρια όμως της ανοχής της κοινωνίας δεν έχουν στενέψει. Τι συμβαίνει; Η έμφαση σήμερα, προκειμένου για το συγκεκριμένο πολιτικό "είδος", δεν πέφτει στην πείρα της ζωής. Πέφτει στον υποκειμενισμό και στον κοινωνικό εθισμό. Θα βρισκόμασταν μάλιστα κοντύτερα στην αλήθεια αν λέγαμε πως η έμφαση πέφτει στην κοινωνική διαστροφή που το συντηρεί.
Και γι' αυτό το πολιτικό "είδος" που μόνιμα προκαλεί το δημόσιο αίσθημα, δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε επακριβώς τα σταθμητά του συστατικά. Ο δε ρεαλισμός στην περίπτωση τούτου του "είδους" κάνει τόπο στον υπερρεαλισμό, που χωρίς καμία εσωτερικά τυραννισμένη συνείδηση, αρδεύει υποχθόνιος όλες τις απελπισμένες αναζητήσεις φυγής της κοινωνίας σε όνειρα ενός τρόπου κοινωνικής ζωής φόνισσας όλων των ονείρων.
Οσο κανείς "μελετάει" αυτό το εγχώριο πολιτικό "είδος", καταφεύγει σ' ένα πεδίο από πιθανοφάνειες, για να αποφύγει τις ασφυκτικές πιθανότητες της καθημερινής ζωής. Καταφεύγει σ' ένα κύκλωμα χωρίς νόημα. Και εγκλωβίζεται στη δουλεία του υποκειμενικού του καταναγκασμού.
Και το "είδος" τούτο συνεχίζει απρόσκοπτα τη δουλειά του, συνθέτοντας το έργο του από βιώματα κάθε λογής υπέρ του, ανολοκλήρωτες ή και ολοκληρωμένες προθέσεις, λανθάνουσες δυνατότητες, ασύνειδα παραχωμένες, για να "γεμίσει" τον πολιτικό προσκήνιο με πολιτικούς Ιανού δεινότερους, με Ιάγους και Ταρτούφους, με Ριχάρδους του Γκλόστερ, που συνιστούν έναν ιδιότυπο νοσογόνο οργανισμό, που προκαλεί γύρω του τις κατάλληλες για την επώαση του συνθήκες, ώστε το δράμα της κοινωνίας να είναι αναπόφευκτο...