Η Ηπειρος μέχρι τη δημιουργία του αλβανικού κράτους που αποφασίστηκε από τους διεθνείς νταβατζήδες και δεν ήταν αποτελεσμα κανενός εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, ήταν ενιαία.
Μελίνα Κονταξή
Ιστορικός - Δρ Βαλκανικού Πολιτισμού
Μετά την απελευθέρωση των Ιωαννίνων στις 21 Φεβρουαρίου του 1913 η Χιμάρα, αυτό το κάστρο του ελληνισμού στη βόρεια πλευρά της Ηπείρου ήταν ήδη υπό ελληνικό έλεγχο. Μετά την απελεύθερωση των Ιωαννίνων ο ελληνικός στρατός κατευθύνθηκε βόρεια και όλα έδειχναν πως η πολύπαθη Ηπειρος θα ήταν πάλι ελεύθερη μετά το σκοτάδι αιώνων σκλαβιάς.
Οι διεθνείς νταβατζήδες όμως είχαν άλλη άποψη. Ιταλία και Αυστροουγγαρία αποφάσισαν την ίδρυση ενός ανεξάρτητου αλβανικού κράτους με σκοπό να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα και να εμποδίσουν τις ελληνικές και τις σερβικές επιδιώξεις στην περιοχή. Όταν ο Βενιζέλος πρότεινε να σταλεί επιτροπή για να εξετάσει την εθνική συνείδηση του πληθυσμού της Βορείου Ηπείρου, οι Ιταλοί αρνήθηκαν την πρόταση.
Ο Έλληνας πρέσβης στη Ρώμη πρότεινε στον Ιταλό υπουργό εξωτερικών να γίνει δημοψήφισμα για να αποφασίσει ο λαός για τα σύνορα της Αλβανίας. Όμως ο Ιταλός πολιτικός απέρριψε την πρόταση χαρακτηρίζοντας το δημοψήφισμα επικίνδυνο.
Διεθνείς νταβατζήδες αποφάσισαν να κόψουν ένα ενιαίο κομμάτι σαν να ήταν ιδιοκτησία τους και το έδωσαν στο κράτος που έφτιαξαν μαζί με τους κατοίκους του που σαν να ηταν πράγματα, η θέληση τους αγνοήθηκε εντελώς. Έτσι το πρωτόκολλο της Φλωρεντίας του 1914 δεν είναι τίποτα άλλο από μια διακοίνωση στην Ελλήνική κυβέρνηση και δίνει το βόρειο κομμάτι της Ηπείρου που κόβεται τότε στα δυο στο κράτος της Αλβανίας.
Η Ελλάδα εκβιαζόμενη και αναγκαζόμενη να επιλέξει ανάμεσα στο βόρειο κομμάτι της Ηπείρου και τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου συναινεί. Οι Ηπειρώτες αρνούνται να δεχθούν την απόφαση και στις 17 Φεβρουαρίου του 1914 ανακοινώνουν την έναρξη του αυτονομιστικού αγώνα.
Πιο όμορφο αγώνα μπορεί αληθεια κανείς να φανταστεί; Μια χούφτα άνθρωποι απέναντι στους διεθνείς νταβατζήδες αποφασίσαν να αγωνιστούν για το δικαίωμα να ορίσουν οι ίδιοι τη μοίρα τους.
Και τα κατάφεραν! Κέρδισαν το πρωτόκολλο της Κέρκυρας που υπογράφηκε στις 17 Μαΐου του 1914 και όριζε την αυτονομία τους.
Το πρωτόκολλο δεν εφαρμόστηκε ποτέ καθώς κηρύχθηκε ο πρώτος Παγκόσμιος ούτε όμως αναιρέθηκε ποτέ. Μας λένε κάποιοι ότι το βορειοηπειρωτικό έκλεισε με την είσοδο της Αλβανίας στην Κοινωνία των Εθνων το 1920. Αν είναι έτσι θα πρέπει να μας εξηγήσουν το λόγο της υπογραφής του πρωτοκόλλου της Φλωρεντίας του 1925 όπου Αγγλοι και Ιταλοί αποφάσιζουν να επαναφέρουν το πρωτόκολλο του 1913 που αφορούσε τα ελληνοαλβανικά σύνορα και τη σημασία που δίνουν οι Αλβανοί στο συγκεκριμένο πρωτόκολλο μέχρι και τις μέρες μας.
Το σπίτι των προγόνων του και πάλι ενωμένο ήθελε ο Κωσταντίνος Κατσίφας για αυτό οι προοδευτικοί που το μόνο τους προσόν είναι το μίσος τους γιαυτόν τον τόπο, τον χαρακτηρίζουν φασίστα. Προοδευτικοί που ποτέ δεν είχαν θέμα το ιστορικό σερβικό Κόσσοβο να γίνει αυτόνομο. Προοδευτικοί ευαίσθητοι με τις λέξες αλλα εντελώς αδιαφόροι για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της μειονότητας πώς να καταλάβουν λοιπόν γιατί είχε όπλο ο Κωσταντίνος Κατσίφας; Πώς να καταλάβουν πως είναι να έρχεται ένας όχλος στο χωριό σου, να τρομοκρατεί με τα όπλα του όπως έγινε στη Δερβιτσάνη το 2014 και να μην αντιμετωπίζει καμιά ουσιαστική συνέπεια; Προοδευτικοί που είναι πολύ τυχεροί γιατί κάποιοι αλυτρωτιστές μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς δεν το έβαλαν κάτω και δε συμβιβάστηκαν με την σκλαβιά για να μπορούν κάποιοι ελεύθερα να προσβάλλουν ένα χιλιοπροδομένο κομμάτι του ελληνισμού που δεν έπαψε ποτέ να αγωνίζεται.
* με πληροφορίες από τη μεταπτυχιακή εργασία του Σάββα Χαρ. Ιακωβίδη το Αυτονμιστικό Κίνημα στη Βόρεια Ήπειρο