Το ενεργειακό ζήτημα έχει πυροδοτήσει στρατηγικές αλληλεπιδράσεις για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και για την χώρα μας.
υποναύαρχος ε.α.
πρόεδρος Κοινωνίας Αξιών
Ας ξεκαθαρίσουμε μερικές κρίσιμες έννοιες:
"ΣΗΜΕΙΟ ΚΟΡΥΦΩΣΗΣ/ΚΑΜΠΗΣ" ΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
Η έννοια ενός σημείου κορύφωσης/καμπής στη στρατηγική αλλά και στην επιχειρησιακή δράση, προσδιορίστηκε από τον Carl von Clausewitz, ο οποίος την περιέγραψε συνοπτικά: "ως την στιγμή στην οποία η ισχύς σου έχει φθάσει στα όριά της, για να μπορέσει να συνεχίσει την επέκταση της επιχειρησιακής δράσης και τότε ή θα επιδιώξεις να διατηρήσεις τα κεκτημένα (με κατάλληλες δράσεις είτε με ειρήνη) ή θα ξεκινήσει η κάμψη."
Το "σημείο κορύφωσης ή καμπής" δηλαδή, χαρακτηρίζεται ως το σημείο πέραν του οποίου, από πλευράς χρόνου χώρου και ικανότητας προβολής ισχύος, θα ξεπερνούσε κάποιος τις δυνατότητες υποστήριξης των τεθέντων σκοπών και θα αύξανε σημαντικά τον κίνδυνο της αποτυχίας ή της ήττας.
Μετά από αυτό το σημείο, η πιθανότητα της νίκης θα αποκλειόταν, εκτός αν ένας εχθρός εκείνη τη στιγμή έκανε το λάθος να προσφύγει σε αποφασιστικό αγώνα.
Η Τουρκία όμως μέχρι τώρα δεν το κάνει. Αυτό θα το έκανε εάν υπήρχε μια αποφασιστική μετατόπιση υπέρ της στη σχετική μας ισχύ (οπλικών δυνατοτήτων, συμμαχιών, ηθικού λαού και Ε.Δ. και πολιτικής βούλησης).
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Σήμερα η Κύπρος, έχοντας κινηθεί εξαιρετικά στο επίπεδο των συμμαχιών και της εκμετάλλευσης των προβλέψεων του διεθνούς δικαίου, έχει επιτύχει να οριοθετήσει την ΑΟΖ και να ξεκινήσει πολύ επιτυχημένες έρευνες, στα σημαντικότερα από τα οικόπεδα που έχει οριοθετήσει, όπου έχουν ήδη βρεθεί σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου.
Η Τουρκία ευρισκόμενη στο επίκεντρο στρατηγικών διλημμάτων και προκειμένου να αποτρέψει την δημιουργία κουρδικού κράτους στη Συρία, και για να αυξήσει την ζώνη ελέγχου της, έκανε στρατηγική συμμαχία με την Ρωσία, γεγονός που την έφερε σε ευθεία αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, οι οποίες αξιοποιούν το Κουρδικό και άλλα μέσα πίεσης (F-35, NATO, κυρώσεις κάθε μορφής κλπ), για να πιέσουν την Τουρκία προς όφελός των συμφερόντων τους.
Η προσπάθεια του Ερντογάν να κυριαρχήσει στο εσωτερικό της Τουρκίας με αυταρχισμό και έλλειμμα δημοκρατίας, τον έφερε σε διευρυμένη σύγκρουση με τον Δυτικό κόσμο.
Ταυτόχρονα η συγκυριακή εύρεση κοιτασμάτων στην ΑΟΖ της Κύπρου, και οι συμμαχίες που διαμορφώθηκαν για την εκμετάλλευσή τους, διόγκωσε τα στρατηγικά διλήμματα της Τουρκίας.
Έχοντας ανοίξει πολλά μέτωπα και με μία στρατηγική συγκοινωνούντων δοχείων στα θέματα Ελλάδος–Κύπρου, προσπαθεί να εκμεταλλευθεί τις πιέσεις που ενασκεί για να συμμετάσχει με ευνοϊκούς όρους στο μοίρασμα, την εκμετάλλευση και την μεταφορά των ενεργειακών κοιτασμάτων.
Επιδιώκει μάλιστα να αξιοποιήσει τις πιέσεις αυτές, για να εκκινήσει εκ νέου ο διάλογος για το Κυπριακό, προς όφελος της και του κατεχομένου τμήματος της Κύπρου, το οποίο χρησιμοποιεί ως πολύ-εργαλείο. Αφενός ως μέσον εκβιασμού και πίεσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και αφετέρου ως δυνατότητα για συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων.
ΣΗΜΕΙΟ ΚΟΡΥΦΩΣΗΣ/ΚΑΜΠΗΣ ΣΤΗΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Το σημείο καμπής στην στρατηγική αυτή αλληλεπίδραση, είναι η σχέση της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και η παραμονή της στο ΝΑΤΟ και στη Δύση.
Εάν εξακολουθήσει να στρέφεται προς την Ρωσία εμπράκτως (οπλικά συστήματα, S-400, στρατηγική συμμαχία), τότε θα είναι δεδομένη η σταδιακή αποδυνάμωσή της στο ΝΑΤΟ, ο αποκλεισμός της από την ΕΕ (διμερείς σχέσεις αμοιβαίου συμφέροντος με χώρες καιροσκόπους της ΕΕ θα εξακολουθήσουν), αλλά και ενδεχόμενες κυρώσεις από ΗΠΑ, που θα εκκινούν από την απαγόρευση προμήθειας οπλικών συστημάτων από ΗΠΑ, και θα συνεχίζονται μετά την παρέλευση της 6μηνης διορίας προμήθειας πετρελαίου από Ιράν.
Οι σχέσεις της δεν με το Ισραήλ, αλλά και χώρες του Αραβικού κόσμου όπως η Αίγυπτος και η Λιβύη, θα γίνουν δυσχερέστερες.
Η εξέλιξη αυτή στο στρατηγικό ισοζύγιο, εκτιμάται ότι θα είναι προς όφελος της Κύπρου και της Ελλάδος.
Εάν όμως επιλέξει το Δυτικό στρατόπεδο, αρνούμενη αρχικά τα Ρωσικά όπλα, μειώνοντας τις στρατηγικές της σχέσεις με Ρωσία και αυξάνοντας προοδευτικά (για προσχηματικούς λόγους), τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, τότε είναι δεδομένο ότι θα υπάρξουν πιέσεις προς την Ελληνική και Ελληνοκυπριακή πλευρά από τις ΗΠΑ και τον Δυτικό κόσμο για συμβιβασμούς και για να αποδεχθούν την εμπλοκή της Τουρκίας στην συνεκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων.
Ταυτόχρονα θα στραφούν με ζέση στην έναρξη συζητήσεων για το Κυπριακό, που θα είναι η σφήνα για πιέσεις ώστε να γίνει αποδεκτή η Τουρκία στο ίδιο τραπέζι.
Συνεπώς η επιτυχημένη μέχρι τώρα στρατηγική της Κύπρου, βρίσκεται σε ένα σημείο κορύφωσης/καμπής.
Εάν δεν θεμελιώσει έγκαιρα τα δικαιώματά στην εξόρυξη και εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων τα οποία έχουν βρεθεί μέχρι τώρα και συνεχίσει με απληστία για να διερευνήσει όλα τα οικόπεδα, χάνοντας πολύτιμο χρόνο, θα βρεθεί να πιέζεται για να αποδεχθεί λύσεις εναντίον των συμφερόντων της.
Λύσεις επιβαλλόμενες από άλλους και οι οποίες θα περικόπτουν τα δικαιώματά της στους πόρους αυτούς.
Η παγίωση και κατοχύρωση των συμφωνιών εξόρυξης, εκμετάλλευσης και μεταφοράς του φυσικού αερίου στην Ευρώπη και στις αγορές, είναι ο ζωτικός στρατηγικός στόχος που πρέπει να επικεντρωθεί τώρα η Κυπριακή πλευρά με τους συμμάχους της, όσο οι συγκυρίες και ο χρόνος λειτουργούν υπέρ της.
Εάν καθυστερήσει, οι στρατηγικές αλληλεπιδράσεις που έχουν ήδη ξεκινήσει και είναι ορατές, θα επηρεάσουν επί τα χείρω το Κυπριακό, αλλά οπωσδήποτε και τη συνέχιση του ερευνητικού προγράμματος, με μεγάλη πιθανότητα να επηρεάσει και την συνολική διαχείριση των ήδη εντοπισμένων κοιτασμάτων.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Η Ελλάδα στο περιβάλλον αυτό οφείλει φυσικά να υποστηρίξει τα συμφέροντα της Κύπρου, αποφεύγοντας όμως να εμπλακεί απροκάλυπτα σε στρατιωτικές ενέργειες στη Κυπριακή ΑΟΖ.
Οφείλει βέβαια να υποστηρίξει και τα δικά της συμφέροντα στις ζώνες κυριαρχικών δικαιωμάτων, απαντώντας με επίσημες διακοινώσεις προς τους αρμόδιους Διεθνείς Οργανισμούς για τους αυθαίρετους και ψευδείς χάρτες που εκδίδει η Τουρκία, επισημαίνοντας τις παραβάσεις που κάνει στις προβλέψεις του Διεθνούς Δικαίου.
Θα πρέπει επίσης να σταματήσει η ανεδαφική πλειοδοσία υπερεθνικών δηλώσεων και πολεμικών ιαχών από ανεύθυνους πολιτικούς, κυβερνητικούς και δημόσιους λειτουργούς.
Ταυτόχρονα καθίσταται επιτακτική ανάγκη να εκκινήσει άμεσα πρόγραμμα ενίσχυσης αρχικά του Πολεμικού Ναυτικού και της Πολεμικής Αεροπορίας και στη συνέχεια όλων των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και αναθεώρησης των επιχειρησιακών δογμάτων (doctrines) αεροναυτικής αποτροπής και αντιμετώπισης εχθρικών ενεργειών στις Ελληνικές θάλασσες και στις περιοχές ενάσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Βρισκόμαστε σε σημείο καμπής της στρατηγικής μας και ο χρόνος βαίνει εις βάρος μας.
Είναι αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός της κοινής μας στρατηγικής με την Κύπρο και η ενίσχυση της προστιθέμενης αξίας μας στις συμμαχίες μας.
Δεν έχουνε περιθώρια να αδρανούμε και να αφήνουμε τις επερχόμενες εξελίξεις, οι οποίες είναι ορατές πλέον, να μας ξεπεράσουν.