Ο Καζαντζάκης προσπάθησε να πείσει το κοινό της εποχής του για την έσχατη βεβαιότητα του τίποτα, και να του δώσει ένα είδος πρωτο-υπαρξιακού θάρρους, για να το αντιμετωπίσει. Η έκταση του αγώνα του θα είχε ίσως άλλο χαρακτήρα αν ζούσε το "Τίποτα" της σημερινής εποχής, όπως διαμορφώνεται από τους μεταπράτες των ονείρων μας, τους πολιτικούς της αβύσσου.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Η ασκούμενη πολιτική στον τόπο τούτο δεν μπορεί να βρει σωτηρία στα σχήματα, τις πομφολυγώδεις εκτιμήσεις, τις θεωρίες και τις ξεπερασμένες ιδεοληψίες. Και παρά την επιφανειακή της σοβαροφάνεια, διαθέτει όλα τα στοιχεία για να συγκροτεί μια σύγχρονη Δαντική Commedia, μια μοντέρνα "θεία κωμωδία" , με την οποία πασχίζει να δημιουργήσει την εντύπωση της ανακούφισης και απολύτρωσης από το φόβο της απελπισίας και του κοινωνικού θανάτου, στην ερειπωμένη από αξίες και ελπίδες ελληνική κοινωνία.
Ενδεια πολιτική. Ενδεια οικονομική. Ενδεια κοινωνική. Ενδεια πνευματική. Γης Μαδιάμ η Ελλάδα!
Οι ημέτεροι διαχρονικά καταλαμβάνουν θέσεις εξουσίας και μοιράζουν απλόχερα ψεύδη και κίβδηλες υποσχέσεις. Η αξιοκρατία και η αξιοπιστία μπορούν να περιμένουν. Το δίκαιο γίνεται κίτρινο γράμμα στο κομματικό συρτάρι. Η δικαιοσύνη είναι τυφλή κατά το δοκούν. Και μπορεί να διεκδικεί την ανεξαρτησία της από την εκάστοτε εξουσία, οφείλει όμως να αποδεικνύει προς όφελος ποιου λειτουργεί κι όχι να εδραιώνει συχνά την εντύπωση ότι είναι τυφλή όποτε τη βολεύει...
Ο λαός αποδέκτης συνθημάτων, ψευδολογιών, χαλκευμένων ειδήσεων. Μια μαζοχιστική λεξιλαγνική μάζα, καλά διαμορφωμένη και συντηρημένη από ένα διάτρητο ηθικά πολιτικό σύστημα.
Ολα εντάσσονται στην σκοπιμότητα. Η υψηλότερη σκοπιμότητα είναι η εξουσία. Η διατήρηση της εξουσίας. Και είναι ιστορικά αποδεδειγμένο. Τα κράτη και οι λαοί τους καταρρέουν όταν περιέλθουν στο πλέγμα της αλαζονείας και του φόβου. Την αλαζονεία ενδύεται η εξουσία και το φόβο ο λαός.
Η εγχώρια εξουσία που αλαζονεύεται ωστόσο έχει και το φόβο. Αλαζονεύονται οι παρ' ελπίδα πλουτίσαντες. Το κομματικό ένστικτο σμίγει με την καχυποψία της απώλειας, το φόβο. Και επειδή ο φόβος φυλάει τα έρμα, εμβάλλει στο λαό το φόβο που έχει μέσα της.
Σ' αυτό το παιχνίδι της πολιτικής απάτης είναι ενορχηστρωμένος ο λαός. Ο εν πολλοίς άβουλος λαός. Εθισμένος στην πολιτική του Τίποτα, στα βαρβαρικά πολιτικά είδωλα, στους μύθους ή παραμύθια, που στηρίζονται σε αθέμελες σκέψεις και αβάσιμες προβολές των ψυχικών πόθων του λαού.