Η αλήθεια για το πόσιμο νερό

Το νερό είναι δηµόσιο αγαθό, ένας φυσικός και περιβαλλοντικός πόρος που ανήκει σε κάθε έµβιο οργανισµό της γης και αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την ύπαρξη ζωής στο πλανήτη. Ένα από τα σοβαρότερα προβλήµατα, µε το οποίο έχει ήδη αρχίσει να είναι αντιµέτωπη η ανθρωπότητα, είναι η αδυναµία πρόσβασης µεγάλου µέρους του πληθυσµού της σε καθαρό νερό. Ένα στα πέντε παιδία ηλικίας κάτω των πέντε ετών πεθαίνει εξαιτίας των ασθενειών που σχετίζονται µε το µολυσµένο νερό. Πολλοί γεωπολιτικοί αναλυτές έχουν εκφράσει, την τελευταία δεκαετία την ανησυχία τους σχετικά µε την εµφάνιση των λεγόµενων «πολέµων του νερού» µετά το 2020, εξαιτίας ακριβώς αυτού του ζητήµατος.

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ

• 1 στους 7 κατοίκους του πλανήτη δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό.

• Το 80% των ασθενειών στις αναπτυσσόµενες χώρες συνδέονται µε το βρώµικο νερό και τις συνθήκες υγιεινής.

• To 1/3 της ανθρωπότητας είναι µόνιµα άρρωστο, εξαιτίας του ακάθαρτου νερού και δέκα εκατοµµύρια άνθρωποι πεθαίνουν το χρόνο από το νερό που πίνουν. Οι διαφηµιστικές δαπάνες των φαρµακοβιοµηχανιών φθάνουν και περισσεύουν για να προσφέρουν καθαρό νερό σε όλο το πλανήτη, αλλά πώς θα αισχροκερδούν από τα φάρµακα που πωλούν για τις δυσεντερίες;

• Ετήσιες επενδύσεις των 10 – 15 δις δολαρίων σε µονάδες αφαλάτωσης ή φιλτραρίσµατος του νερού επαρκούν να προσφέρουν νερό σε όλη την ανθρωπότητα αλλά ταυτόχρονα να καθαρίζουµε τα βρώµικα νερά µε σύγχρονες τεχνικές µεθόδους.

• Η συνολική ποσότητα νερού που µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών είναι µικρότερη από 200.000 km3, ποσοστό χαµηλότερο του 1% των συνολικών αποθεµάτων.

• Η κατανάλωση νερού αναµένεται να αυξηθεί κατά 60% µέχρι το 2025 στις αναπτυσσόµενες χώρες και κατά22% στις αναπτυγµένες χώρες.

• Στο 70% των ευρωπαϊκών πόλεων µε πληθυσµό άνω των 100.000 κατοίκων, τα υπόγεια ύδατα καταναλώνονται και µολύνονται µε ρυθµούς ταχύτερους από ότι αναπληρώνονται. Χρειάζεται πρόγραµµα εφαρµογής που το ΠΑΚΟΕ έχει προτείνει εδώ και 10 χρόνια.

• Το 2025 εκτιµάται ότι τα 2/3 του παγκόσµιου πληθυσµού θα υποφέρει από έλλειψη νερού ικανού για ασφαλή κατανάλωση.

• Καθηµερινά, 2.500.000.000 τόνοι ανθρωπίνων και βιοµηχανικών αποβλήτων, διατίθενται σε υδατικούς φορείς από τα οποία το 60% ανεπεξέργαστα.

•Οι µισοί υγροβιότοποι του πλανήτη έχουν εξαφανισθεί από το 1900.

• Μεταξύ 1991 και 2010 περισσότεροι από 870.000 άνθρωποιέχασαν τη ζωή τους από φυσικές καταστροφές, εκ των οποίων το 90% συνδεόταν µε το νερό.

• Σύµφωνα µε έρευνα των Ηνωµένων Εθνών, απαιτούνται 20-50lt καθαρού νερού ηµερησίως για την κάλυψη των βασικών αναγκών (πόσιµο, µαγείρεµα, καθάρισµα) κάθε ανθρώπου.

• Περισσότεροι από 894.000.000 άνθρωποι παγκοσµίως (ποσοστό µεγαλύτερο του 16%) δεν έχει πρόσβαση στην προαναφερόµενη ποσότητα καθαρού νερού. Σε αυτά προστίθενται και 200.000.000 της Κίνας που πρόσφατα δηµιουργήθηκε µεγάλο πρόβληµα, το οποίο ακόµη δεν λύθηκε.

• Σε παγκόσµιο επίπεδο, η διάρροια είναι µια από τις κυριότερες αιτίες θανάτου. Περίπου το 80% των θανάτων από διάρροια οφείλεται στην έλλειψη κατάλληλων εγκαταστάσεων καθαρισµού και εξυγίανσης του πόσιµου νερού.

•Κάθε 20 δευτερόλεπτα ένα παιδί πεθαίνει εξαιτίας της ελλιπούς υγιεινής του νερού.

• Το πλύσιµο των χεριών µε σαπούνι, µπορεί από µόνο του να µειώσει την εµφάνιση περιστατικών διάρροιας κατά 51%. Χρειαζόµαστε όµως 10% παραπάνω νερό.

• Στο 20% περίπου της συνολικής καλλιεργήσιµης γης παγκοσµίως εφαρµόζονται τεχνητοί τρόποι άρδευσης. Το εναποµείναν 80% εκµεταλλεύεται το νερό της βροχής.

• Εξαιτίας της κλιµατικής αλλαγής, η ποσότητα του χιονιού των Ιµαλάιων, το οποίο παρέχει τεράστιες ποσότητες νερού γεωργικής χρήσης στην Ασία, εκτιµάται ότι θα ελαττωθεί κατά 30% το 2030

• Η ηµερήσια απαίτηση σε πόσιµο νερό είναι 2-4 λίτρα ανά άτοµο. Η παραγωγή, όµως, της απαιτούµενης ηµερήσιας ποσότητας τροφής χρειάζεται την κατανάλωση 2.000 έως 5.000 λίτρων νερού ηµερησίως.

• Η οδηγία 2000/60 δίνει τις κατευθυντήριες γραµµές για την εµπορευµατοποίηση του νερού, απελευθερώνοντας το από την κρατική προστασία των περιβαλλοντικών υπηρεσιών µεταξύ αυτών η άρδευση και η αποχέτευση. Μόνο το 2012 ο τζίρος στην παγκόσµια αγορά των υδάτινων πόρων ξεπερνούσε τα 120 δις δολάρια ενώ το 2015 ξεπέρασε το 1,5 τρις, όπου το 92% το εκπροσωπούν 10 µονοπωλιακοί όµιλοι. Σε πολλές χώρες του κόσµου (π.χ. Γαλλία) η εφαρµογή αυτής της οδηγίας απέτυχε.

•Η Ελλάδα είναι δεύτερη στο σύνολο των Μεσογειακών χωρών πίσω από την Πορτογαλία, µε 5,88 κ.µ. ανά κάτοικο διαθεσίµων υδάτων, ενώ η συνολική κατανάλωση δεν ξεπερνά το 12,5% των εσωτερικών υδάτων.

•Τα υδροηλεκτρικά έργα δεν έχουν ενταχθεί στις επιλέξιµες δαπάνες µε βάση την κοινοτική οδηγία για τις ΑΠΕ, µιας και η απόσβεσή τους είναι µακροχρόνια, ενώ η καύση SRF( σκουπιδιών) είναι επιλέξιµη ως ΑΠΕ, πράγµα απαράδεκτο.

•Σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας, περίπου 1,6 εκατοµµύρια θάνατοι παγκοσµίως, κάθε έτος, µπορεί να αποδοθούν στην κατανάλωση κακής ποιότητας νερού.

•Εκτιµάται ότι 2,6 δισεκατοµµύρια άνθρωποι παγκοσµίως στερούνται πρόσβασης σε νερό ικανοποιητικής εξυγίανσης.

•Σύµφωνα µε στοιχεία που δηµοσιεύει ο Οργανισµός Ηνωµένων Εθνών, κάθε 20 δευτερόλεπτα ένα παιδί χάνει την ζωή του εξαιτίας της ρύπανσης- µόλυνσης του νερού.

• Για το 90% των περιστατικών διάρροιας παγκοσµίως ευθύνεται η κακή ποιότητα του νερού. Σε παγκόσµια κλίµακα, η διάρροια µια από τις πιο συνήθεις αιτίες θανάτου.

• Κάθε δεδοµένη χρονική στιγµή, το ήµισυ περίπου των νοσοκοµειακών κλινών παγκοσµίως, απασχολεί περιστατικά ασθενών που υποφέρουν από ασθένειες σχετικές µε την κακή ποιότητα του νερού.

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

•2 εκατοµµύρια Έλληνες πίνουν επικίνδυνο νερό για την υγεία τους. Έρευνες του ΠΑΚΟΕ και άλλων φορέων έδειξαν ότι το αρσενικό, το αντιµόνιο, το εξασθενές χρώµιο, παράγωγα χλωρίου, σίδηρος, αµµώνιο, νιτρώδη άλατα και άλλα επικίνδυνα χηµικά συστατικά βρίσκονται στο νερό «ανθρώπινης κατανάλωσης» πολλών ∆ήµων και ο εκάστοτε «αρµόδιος» δεν δίνει καµία σηµασία.

• Παρατάθηκε για ένα χρόνο η αδειοδότηση στην ΛΑΡΚΟ για τα απόβλητά της που ρυπαίνουν µε καρκινογόνες ουσίες τους υδροφορείς. Πέρασε ο χρόνος και ακόµα η άδεια δεν ανακλήθηκε.

•Τα ποτάµια της χώρας από µέτρια ως κακή η κατάσταση τους σε ποσοστό 64%

•18% της επικράτειας έχει χωριστεί σε ζώνες νιτρορύπανσης (Κάµπος Ηµαθίας, Θεσσαλονίκης, Πέλλας, Θεσσαλικός Κάµπος, Κωπαΐδα, λεκάνη Στρυµόνα, Έβρος) και ήδη επιβάλλονται πρόστιµα για αυτήν.

• Πέρα όµως από τα επικίνδυνα συστατικά που φτάνουν στον υδροφόρο ορίζοντα εξαιτίας βιοµηχανικών και αγροτικών χρήσεων, στην Ελλάδα υπάρχει εντονότατο πρόβληµα µε το, σε µεγάλο βαθµό κατεστραµµένο και πεπαλαιωµένο δίκτυο της ΕΥ∆ΑΠ. Οι σωλήνες είναι κατασκευασµένες από αµίαντο, ενός υλικού απαγορευµένου πια και κατηγορούµενο για καρκινογενέσεις. Το δίκτυο αυτό φτάνει τα 7000 χλµ και είναι κυρίως κατασκευασµένο από αµιαντοσωλήνες (περίπου το 50%) και χρήζει άµεσης αντικατάστασης.

• Πέρα από την χηµική ρύπανση υπάρχει και η µικροβιακή µόλυνση. Σύµφωνα µε στοιχεία της ΕΥ∆ΑΠ, οι µικροβιακές αναλύσεις είναι περίπου 10000 το χρόνο (το 2016-2017 έπεσαν στις 8000), που είναι πολύ λίγες για το συνολικά διανεµόµενο νερό (360 εκατοµµύρια κυβικά µέτρα). Το ΠΑΚΟΕ µετά από µετρήσεις ανέδειξε έντονα προβλήµατα µικροβιακής µόλυνσης του νερού, ειδικά στα σηµεία όπου γίνεται ανάµιξη νερού κάποιας πηγής που εκµεταλλεύεται ιδιώτης µε νερό της ΕΥ∆ΑΠ και σε περιοχές µε πηγές και γεωτρήσεις, που µε τους βόθρους δηµιούργησαν κοκτέιλ βοθρολυµάτων.

• Και τα εµφιαλωµένα νερά όµως είναι αµφιβόλου ποιότητας και πολλές φορές καθίστανται επικίνδυνα, µε υψηλές συγκεντρώσεις µικροβίων, κολοβακτηριδίων και σκληρότητας όταν η έκθεσή τους σε ακατάλληλες συνθήκες είναι έντονη.

• Τα δε φίλτρα που υποτίθεται ότι λύνουν τα προβλήµατα , σε πολλές περιπτώσεις δηµιουργούν µεγαλύτερο (ιδιαίτερα σε µικρόβια)

• Σχεδόν 2.400 κυβικά µέτρα νερού τον χρόνο αναλογούν στην κατανάλωση κάθε κατοίκου της Ελλάδας, όταν ο αντίστοιχος παγκόσµιος µέσος όρος είναι 1.240 κυβικά µέτρα. Η υπερκατανάλωση είναι πηγή έλλειψης παιδείας και οικολογικής συνείδησης.

•2η η Ελλάδα παγκοσµίως στη κατανάλωση πόσιµο νερούπίσω µόνο από τα Η.Π.Α.

• Το 86% του νερού που καταναλώνεται σήµερα στην Ελλάδα αφορά την άδρευση, το 11% την ύδρευση, και το 3% καλύπτει ανάγκες της βιοµηχανίας.

• Το 60% του νερού που αντλείται στην Ελλάδα από λίµνες, και ποτάµια χάνεται λόγω απωλειών από το δίκτυο µεταφοράς του.

• Οφείλουµε όµως να δεχθούµε ότι συγκριτικά µε άλλες χώρες και πόλεις το νερό της ΕΥ∆ΑΠ υπερτερεί.

• Η ολοκληρωµένη, ορθολογική και βιώσιµη διαχείριση πρέπει να είναι δηµόσια.

• Η στοχευµένη τιµολογιακή πολιτική χρέωσης των υδατικών πόρων για όλες τις χρήσεις, πρέπει να επιτρέπει την ελεύθερη πρόσβαση σε όλους, να συµβάλει στην επίτευξη των βιώσιµων στόχων και της καλής οικολογικής κατάστασης.

•Μεταφορά της ΕΥ∆ΑΠ και της ΕΥΑΘ στο νέο ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ.

•ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ σηµαίνει ιδιωτικοποίηση και όχι αξιοποίηση.

• Η κοστολόγηση των υπηρεσιών ύδατος θα οδηγήσει σε αύξηση της τιµής του νερού.

• Ανορθόδοξη η θέσπιση ενιαίων κανόνων τιµολόγησης σε επίπεδο υδατικού διαµερίσµατος. Πρέπει επιτέλους να λειτουργήσει το µητρώο των γεωτρήσεων. Έπειτα, για το ΠΑΚΟΕ το νερό είναι δηµόσιο κοινωνικό αγαθό.

•Μη σαφή κριτήρια για τον υπολογισµό του κόστους άντλησης, άρδευσης και ύδρευσης νερού. Οι κοινοί κανόνες τιµολόγησης του νερού οδηγούν σε αδικίες.

• Η αύξηση του κόστους νερού σηµαίνει αύξηση του κόστους αγροτικής παραγωγής, περισσότερα έξοδα για τους παραγωγούς.

• Σε γαλλικές εταιρείες το νερό της Θεσσαλονίκης.

•ο 98% των πολιτών αντιδρούνστην ιδιωτικοποίηση της.

• Το πόσιµο νερού στους ∆ελφούς ξεπέρασε τα όρια σε παθογόνα µικρόβια ( κολοβακτηριοείδη , Ε.Coli , εντερόκοκκοι). Το ΠΑΚΟΕ συµφωνεί µε το αποτέλεσµα και κρίνει το νερό ακατάλληλο για ανθρώπινη χρήση.

•Πρόβληµα στο πόσιµο νερό στο Πόρτο Γερµανό. Το ΠΑΚΟΕ έχει δηµοσιεύσει τα αποτελέσµατα των χηµικών – µικροβιολογικών αναλύσεων , που δείχνουν την ακαταλληλότητα του νερού.

∆ράσεις του ΠΑ.Κ.Ο.Ε. την επταετία 2011-2018 σχετικές µε την ποιότητα των νερών

• Ποιοτική και ποσοτική ανάλυση για την ποιότητα και υγιεινή του νερού του δικτύου ύδρευσης σε 50 σχολεία της Αττικής και 25 πόλεις της Ελλάδας.

• ∆ηµοσίευση άρθρων σχετικών µε την επίπτωση από την ρύπανση των θαλασσών στη διατροφική αλυσίδα και, τελικά, στην υγεία των ανθρώπων

• Υδρολογική ανάλυση χηµικών και βιολογικών παραµέτρων δειγµάτων νερού από τον Πηνειό.

• ∆ειγµατοληψία πόσιµου νερού από την πόλη της Λάρισας και ανάλυση των φυσικοχηµικών του παραµέτρων.

• ∆ειγµατοληψία νερού από τον Ασωπό και άλλα σηµεία της περιοχής.

• ∆ειγµατοληψία νερού από 250 παραλίες της Αττικής για τη διαπίστωση της καταλληλότητας τους για κολύµβηση.

• Έρευνα σχετικά µε την ποιότητα των εµφιαλωµένων νερών.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι του νερού στο Βουρκάρι, τα Μέγαρα και την Σαλαµίνα, καθώς και σε άλλες 30 παραλίες στης Στερεάς Ελλάδας, για τη διαπίστωση της καταλληλότητάς του για κολύµβηση.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι του νερού της παράκτιας ζώνης του Βόλου και της ευρύτερης περιοχής του Παγασητικού.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι του νερού σε 11 παραλίες στην ευρύτερη παράκτια ζώνη της Χαλκίδας.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι του νερού της ευρύτερης περιοχής του Ρίο για τη διαπίστωση της αποτελεσµατικής λειτουργίας του βιολογικού καθαρισµού των λυµάτων.

• Χηµική και µικροβιολογική ανάλυση του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης στη Νέα Μάκρη.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι ποιότητας νερού στη θαλάσσια περιοχή του Πόρου.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι ποιότητας νερού στον Βαρνάβα Αττικής.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι στο δίκτυο ύδρευσης του ∆ήµου Κορίνθου.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι ποιότητας νερού (θαλασσινού και πόσιµου) στις περιοχές: Πέραµα, Μέγαρα, Αλεποχώρι, Ψάθα, Πόρτο Γερµενό.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι ποιότητας νερού (θαλασσινού και πόσιµου) στην Αίγινα.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι ποιότητας νερού (θαλασσινού και πόσιµου) στην Σαλαµίνα.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι ποιότητας νερού (θαλασσινού και πόσιµου) στα Μέθανα.

• Καταγραφή πηγών ρύπανσης του Σαρωνικού µε 26 επιτόπιες δειγµατοληψίες.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι ποιότητας νερού στα Ιωάννινα.

• Μετρήσεις συνεχείς κολοβακτηριδίων και εξασθενούς χρωµίου στον Ωροπό, Σήλεσι, Οινόφυτα, Χαλκίδα.

• Μετρήσεις νερών γεωτρήσεων και αποχετεύσεων στην Λευκάδα.

• Μετρήσεις αποβλήτων στον Λατζιµά Ρεθύµνου στην Κρήτη.

• Μετρήσεις σε 50 σχολεία στην Αττική.

• ∆ειγµατοληπτικοί έλεγχοι ποιότητας νερού στο Πόρτο Γερµανό.

• Χηµική και µικροβιολογική ανάλυση του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης στη στο Πόρτο Γερµενό.

                                                                                          ΑΠΟ ΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΚΟΕ