Θανάσης Κ.
Αυτό είναι το πρόβλημα, που δεν είναι εύκολο ούτε να το θίξει κανείς.
(Όχι να συζητηθεί δημόσια και να λυθεί…)
* Και το χειρότερο: η ροή των νέων εργαζομένων που μπαίνουν στην αγορά εργασίας μειώνεται συνεχώς.
Ενώ η ροη των καινούργιων συνταξιούχων παραμένει αμετάβλητη…
--Οι νέοι που μπαίνουν στην αγορά εργασίας μειώνονται, πρώτον λόγω δημογραφικής γήρανσης, δεύτερον γιατί και οι νέοι που έχουμε – και μάλιστα οι πιο άξιοι – όταν μπορούν φεύγουν στο εξωτερικό, και τρίτον, διότι τα νέα ζευγάρια είναι όλο και πιο απρόθυμα να κάνουν παιδιά. Πράγμα που «διασφαλίζει» ότι η δημογραφική συρρίκνωση συνεχώς θα επιδεινώνεται και στο μέλλον…
Κι αυτό είναι το δεύτερο πρόβλημα, που επίσης γνωρίζουν όλοι, αλλά δεν τολμά να θίξει κανείς…
* Τέλος, ενώ η μέση σύνταξη μειώθηκε στη διάρκεια της κρίσης, οι μέσες αποδοχές των μισθωτών (πλην Δημοσίου) μειώθηκαν πολύ περισσότερο.
--Αυτή τη στιγμή ο μέσος μισθός στην Ελλάδα πλησιάζει (από πάνω προς τα κάτω) τη μέση σύνταξη.
--Ενώ κι ο αριθμός των «απασχολουμένων» στον ιδιωτικό τομέα (μαζί με τους αυταπασχολούμενους) είναι ακόμα μεγαλύτερος από τον αριθμό των συνταξιούχων, αλλά η ψαλίδα κλείνει γρήγορα και επικίνδυνα.
Αν συνεχιστεί η τάση αυτή, κάποια στιγμή λιγότεροι εργαζόμενοι με χαμηλότερες αποδοχές, θα «συντηρούν» περισσότερους συνταξιούχους με υψηλότερες συγκριτικά συντάξεις.
Κι έτσι, ολόκληρο το σύστημα συντάξεων, κοινωνικών ασφαλίσεων (υγείας επιδομάτων) και το κράτος συνολικά, θα καταρρεύσει μέσα σε μερικά χρόνια…
Ανάλογα με το μοντέλο που χρησιμοποιεί κανείς, άλλοι βάζουν το όριο σε 10-12 χρόνια περίπου (γύρω στο 2030) κι άλλοι σε 5-7 χρόνια (γύρω στο 2026)…
Γι’ αυτό έχουν προειδοποιήσει πολλοί.
Αλλά ούτε κι αυτό συζητιέται δημόσια…
Θα μου πείτε, βέβαια, τι να συζητηθεί;
Αν τα πράγματα είναι τόσο «μαύρα», δεν υπάρχει λύση, πάμε για φούντο αναπόφευκτα…
Όμως – κι αυτή είναι η υπόλοιπη αλήθεια που ΔΕΝ λέγεται – τα πράγματα ΔΕΝ είναι τόσο «μαύρα»!
Η «γραμμική τάση» όντως οδηγεί σε αναπόφευκτη και γενικευμένη χρεοκοπία, αλλά…
Αλλά, απλούστατα, στη ζωή και στη φύση, τα πράγματα δεν πάνε πάντα «γραμμικά». Η τάση δεν συνεχίζεται αναγκαστικά, όταν οδηγεί σε βέβαιη καταστροφή. Οι άνθρωποι, υποτίθεται, έχουν την πρόνοια όταν βλέπουν ότι πάνε «ντουγρού στο γκρεμό» ή «καρφί να στουκάρουν σε τοίχο» να κάνουν αλλαγή πορείας. Εγκαίρως...
Δηλαδή κάνουν αυτό που συνήθως λέμε «μεταρρυθμίσεις»…
Που αλλάζουν τις γενικότερες γραμμικές τάσεις – της οικονομίας ή της κοινωνίας. Άλλες φορές τις αλλάζουν αμέσως, κι άλλες φορές τις αλλάζουν με κάποια χρονική υστέρηση. Αλλά τις αλλάζουν πάντως…
Στην περίπτωσή μας, χρειάζονται μεταρρυθμίσεις που αυξάνουν τρία πράγματα:
--Τον αριθμό των συνολικά απασχολουμένων,
--τη (μέση) παραγωγικότητα της εργασίας
--και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας γενικότερα.
(Το δεύτερο και το τρίτο συνδέονται άμεσα αλλά ΔΕΝ ταυτίζονται…)
Έχουμε τεράστια περιθώρια να αυξήσουμε και τα τρία!
Και να αλλάξουμε τις «γραμμικές τάσεις» που οδηγούν την Ελλάδα (το κράτος, την οικονομία και την κοινωνία της) στο γκρεμό.
Γιατί αν δεν είχαμε περιθώρια να τα αλλάξουμε αυτά, τότε θα ήμασταν όντως «καταδικασμένοι»…
--Έχουμε δυνατότητα να αυξήσουμε τον αριθμό των απασχολουμένων – αφού υπάρχει ακόμα τεράστια «στρατιά» ανέργων (χώρια οι υπό-απασχολούμενοι)…
-- Συν όποια περιθώρια επαναπατρισμού όσων μας έφυγαν.
--Έχουμε δυνατότητα ακόμα και στους νέους συνταξιούχους – που είναι σε θέση να εργαστούν ακόμα – να δώσουμε ευκαιρίες να ενσωματωθούν στην οικονομική δραστηριότητα ξανά, για μερικά χρόνια τουλάχιστον. Το φαινόμενο των 50ρηδων «συνταξιούχων» (και των σαραντάρηδων ακόμα) δεν έχει εξαλειφθεί – το αντίθετο…
--Έχουμε ακόμα δυνατότητα να βελτιώσουμε την παραγωγικότητα της εργασίας. Προσέξτε τα τελευταία χρόνια – επί ΣΥΡΙΖΑ – έχει αυξηθεί η απασχόληση υποτίθεται (εμφανίζουν να έχει μειωθεί η ανεργία, με πλαστό τρόπο, βέβαια) – αλλά το πραγματικό ΑΕΠ είναι εκεί που βρισκόταν το 2014!
Προσέξτε: με περισσότερους εργαζόμενους, η χώρα παράγει το ίδιο πραγματικό ΑΕΠ! Άρα, η παραγωγικότητα της εργασίας υποχωρεί…
--Τέλος, έχουμε δυνατότητα να βελτιώσουμε και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας γενικότερα! Το κάναμε ήδη το διάστημα 2012-2014: Όταν η Ελλάδα ανέβηκε 42 θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη ανταγωνιστικότητας μέσα σε δυόμιση χρόνια! Κάτι τέτοιο δεν έχει ξαναγίνει ποτέ και πουθενά στο παρελθόν. Το περίεργο είναι ότι αυτό δεν το μνημονεύει κανείς.
Στα τεσσεράμισι χρόνια που κυβέρνησε ο ΣΥΡΙΖΑ χάθηκε το μισό έδαφος που είχε κερδηθεί τότε, γιατί οι μεταρρυθμίσεις που είχαν γίνει είτε ανατράπηκαν είτε πάγωσαν στο μεταξύ. Πάντως τότε αποδείχθηκε ότι στον «τομέα ανταγωνιστικότητα» είναι εφικτό να γίνουν θαύματα σε πολύ σύντομο χρόνο…
Φανταστείτε, στα τέλη του 2014 το ΔΝΤ και ο ΟΟΣΑ πίστευαν ότι η Ελλάδα θα είχε (με βάση τα πεπραγμένα της προηγούμενης τριετίας) ιλιγγιώδη ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια! Κι αυτό δεν συνέβη βέβαια, διότι ήλθε ο ΣΥΡΙΖΑ κι ανέτρεψε τις μεταρρυθμίσεις…
Αν είχε συνεχιστεί η τάση που τότε είχαν διαπιστώσει οι διεθνείς οργανισμοί, η Ελλάδα θα βρισκόταν σήμερα κοντά στη 30η θέση διεθνώς!
Και αντί για την 30η βρισκόμαστε τώρα κάτω από την 75η!
Καταλαβαίνετε πόσο ζημιά έγινε τα τελευταία 4,5 χρόνια! Γιατί εκεί που ανεβαίναμε ραγδαία, κατακρημνιστήκαμε ξανά. Κι αυτή η ζημιά δεν μετριέται εύκολα. Γιατί δεν είναι μόνο το απόλυτο επίπεδο είναι και η αλλαγή της τάσης…
Εν πάση περιπτώσει για να συμβούν όλα τα παραπάνω – αύξηση θέσεων πραγματικής εργασίας, αύξηση παραγωγικότητας εργασίας και βελτίωση ανταγωνιστικότητας της οικονομίας – χρειάζεται ένα πράγμα:
Παραγωγικές επενδύσεις! Σε τομείς «αιχμής», όπου η χώρα έχει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.
Κι αυτό με τη σειρά του θέλει – προϋποθέτει και απαιτεί – αλλεπάλληλες τομές μέσα στην Ελλάδα. Στη φορολογία, στη γραφειοκρατία, στη Δικαιοσύνη, στην Παιδεία, στην Υγεία – και ασφαλώς στη Διοίκηση.
Όλα αυτά, βέβαια, τα λένε πολλοί. Εκείνο που δεν λένε, είναι ότι για να υπάρξουν αυτές οι τομές πρέπει να σπάσουν εκατοντάδες τοπικές και κλαδικές «μαφίες» που εμποδίζουν κάθε ουσιώδη τομή (ή την ευτελίζουν σε κάτι «ανώδυνο» για την ίδιες - και ανούσιο για τη μεταρρυθμιστική προσπάθεια).
Η εντύπωση που έχω είναι ότι το Σαμαρά τον ρίξανε τελικά, γιατί είχε αρχίσει να ξεδιπλώνει αυτή τη δυναμική των μεταρρυθμίσεων. Κι αν τον άφηναν λίγο ακόμα, αυτή η δυναμική θα γινόταν ανεπίστρεπτη (κι αυτοτροφοδοτούμενη). Οπότε όλες οι «συνιστώσες» του κρατισμού – από τους κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες μέχρι τις κρατικοδίαιτες συντεχνίες, μέχρι την αριστερόστροφη «διανόηση» - κι από τους Χρυσαυγίτες και τους ΑΝΕΛιτες μέχρι τους Ποταμίσιους και τους Δημαρίτες και όσους τους στήριζαν - έπεσαν πάνω να ανατρέψουν τον Σαμαρά (και μαζί να τιμωρήσουν και το Βενιζέλο που είχε προσχωρήσει κι εκείνος στον… «νεοφιλελεύθερο μεταρρυθμισμό»).
Δεν σας κάνει εντύπωση που οι «ακροδεξιοί» και καλά – υπερεθνικιστές και καλά – λύσσαξαν να ρίξουν το Σαμαρά που είχε κλείσει τα σύνορα και έδιωχνε σταδιακά τους λαθρομετανάστες που βρήκε;
Και τώρα που ήλθε αληθινό τσουνάμι καινούργιων λαθρομεταναστών – αυτοί, οι «υπερεθνικιστές» υποτίθεται - δεν λένε κουβέντα ή δεν αναγνωρίζουν (έστω και εκ των υστέρων) ότι σε αυτό τουλάχιστον είχε «κρατήσει γερά» ο Σαμαράς!
Αλλά δεν τους ενδιαφέρει, ούτε η χώρα, ούτε οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει, ούτε τα πολύπλοκα προβλήματα που την πνίγουν…
Το κατεστημένο του κρατισμού θέλησε να ανακόψει τις μεταρρυθμίσεις και χρησιμοποίησε όλους τους «πρόθυμους» που θέλησαν να βγουν από το «καβούκι» τους και να γίνουν «νοματαίοι»…
Και τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ θα χάσει τις εκλογές! Αλλά οι τομές που χρειάζεται θα ακολουθήσουν μετά. Κι εκεί θα κριθούν τα πάντα!
Η χώρα μπορεί να σωθεί. Αλλά δενθα είναι εύκολο ούτε απλό.
Και το αληθινά δύσκολο δεν είναι οι… «συναινέσεις» που πρέπει να βρεθούν, αλλά οι συγκρούσεις που πρέπει να γίνουν.
Αλήθεια τόσο πολλοί μιλάνε – συνήθως, εκ του πονηρού – για την ανάγκη «συναίνεσης» μετά την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ.
Κανείς όμως δεν μιλάει για τις απαραίτητες συγκρούσεις που θα πρέπει να γίνουν. Γιατί αληθινές μεταρρυθμίσεις δίχως συγκρούσεις δεν γίνονται…
Ούτε στην Ελλάδα ούτε πουθενά!
Αλλά στην Ελλάδα πια πολύ περισσότερο…
Μίλησε ο Μητσοτάκης για το στοιχειώδες και αυτονόητο παντού αλλού: Οι επιχειρήσεις να μπορούν να δουλεύουν 7 μέρες τη βδομάδα, χωρίς να επιβαρύνουν τους εργαζομένους τους.
Και το διαστρέβλωσαν: ότι θέλει, λέει, να καταργήσει το… οκτάωρο!
Σκεφτείτε να μπούμε στην πραγματική συζήτηση των πραγματικών τομών που είναι απαραίτητο να γίνουν!
Γι’ αυτό σας λέω: Αφήστε τις γενικολογίες περί «συναινέσεων». Κι αρχίστε να σκέφτεστε – και να προετοιμάζεστε - για τις μεγάλες συγκρούσεις που βρίσκονται μπροστά μας.
Οι μεταρρυθμίσεις χρειάζονται τομές!
Οι τομές απαιτούν συγκρούσεις.
Οι «συναινέσεις» θα έλθουν μετά…
Και πάντως, ειδικά με το ΣΥΡΙΖΑ, δεν υπάρχουν περιθώρια συναινέσεων ούτε πριν ούτε μετά!
Όποιος μιλάει για συναινέσεις τώρα, ουσιαστικά θέλει να ΜΗ γίνουν τομές.
Θυμούνται κάποιοι τις συναινέσεις όταν χάνει έδαφος ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ποτέ όταν ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται «στα πάνω του»!
Για όσους δεν το έχουν καταλάβει ακόμα η λέξη «συναίνεση» δεν είναι αθώα!
Είναι συνήθως εκ του πονηρού! Να συγκρατήσει την πτώση του ΣΥΡΙΖΑ, να ανακόψει την ορμή επανόδου της ΝΔ, να «ξενερώσει» όσους θέλουν να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ (που είναι πλειοψηφία πια) και, ει δυνατόν, να διασπάσει τη ΝΔ.
Η λέξεις που έχουν νόημα να συζητάμε είναι τρείς:
Μεταρρυθμίσεις – Τομές – Συγκρούσεις!
Σαρωτικές Μεταρρυθμίσεις.
Ανατρεπτικές Τομές
Και αποφασιστικές Συγκρούσεις
(Ενίοτε και μετωπικές συγκρούσεις)