Ολοι μιλούν για τη δημοκρατία κι όλοι χρησιμοποιούν τον όρο "δημοκρατία" καταχρηστικά ή τον παρουσιάζουν με κάποιο ιδεολογικό επίχρισμα. Ο όρος απαιτεί, ωστόσο, κάποια αναψηλάφηση σε συσχετισμό με τον μεταβαλλόμενο κόσμο. Πολλά από εκείνα που θεωρούσαμε ότι αποτελούσαν την ουσία της δημοκρατίας έχουν τώρα εφαρμογή μόνο σε μια μερική άποψη της δημοκρατίας.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Χρειάζεται να καθοριστεί το κριτήριο ή η βασική αρχή της έννοιας της δημοκρατίας, ώστε να έχει εφαρμογή σε κάθε περίοδο της ιστορίας με οποιεσδήποτε συνθήκες. Ενα μόνο κριτήριο ισχυρό υπάρχει, το ανθρώπινο όν, οι ανάγκες του και η ανάπτυξή του.
Το μέτρο που με αυτό μπορούμε να μετρήσουμε τα δημοκρατικά επιτεύγματα είναι η ικανοποίηση των ανθρωπίνων όντων, ως ατόμων, και το μέτρο που θα χρησιμοποιήσουμε για να μετρήσουμε τις δημοκρατικές μεθόδους είναι η ενεργός και η εκούσια συμμετοχή των πολιτών σε κάθε μορφής δραστηριότητα.
Και στην ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών πρέπει πρέπει να συμπεριληφθεί όχι μόνον η εγγύηση ενός λογικού ποσοστού ασφάλειας και ευημερίας, αλλά ενός ισόβαθμου ποσοστού παίδευσης, αναψυχής, ελευθερίας, αυτοανάδειξης κι αυτοέκφρασης.
Με άλλα λόγια, το βασικό κριτήριο της δημοκρατίας είναι ότι το άτομο και η σε ανώτερο βαθμό ευημερία και ανάπτυξή του, πρέπει να αποτελούν την κύρια και ουσιαστική της επιδίωξη. Τούτο δε προυποθέτει το ανώτατο ποσοστό ελευθερίας, την πληρέστερη ισότητα στις δυνατότητες για την ατομική ανάπτυξη και τον ανώτατο βαθμό συνεργατικότητας.
Και η ουσία της δημοκρατικής συνταγής είναι η ελευθερία του ατόμου και οι δυνατότητές του πρέπει να περιορίζονται από την ανάγκη της περιφρούρησης της ελευθερίας των άλλων από οποιαδήποτε παρέμβαση.
Η μεγάλη δοκιμασία της δημοκρατίας σε τούτο τον τόπο είναι ότι οι διάφοροι Σαρδανάπαλοι της πολιτικής την έχουν κάνει "λάστιχο" με την ελαστική τους συνείδηση. Κι αν γινόταν ένα debate με όλους τους επίδοξους "σωτήρες" μας, που διεκδικούν και πάλι την ψήφο μας, θα παρουσιαζόνταν ανάγλυφα η αμφιλεγόμενη δημοκρατική τους ηθική και η άγνοια της πραγματικής έννοιας της δημοκρατίας.
Γιατί οι βασικές αρχές της δημοκρατίας είναι ασκητικές...Και με τον "ασκητισμό" οι χρυσοθήρες της πολιτικής δεν έχουν καμία σχέση!