Το σύστημα S-400 της Ρωσίας πυραύλων εδάφους - αέρος εισήχθη για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 2007, με τις πρώτες μονάδες να αναπτύσσονται για να προστατεύσουν την περιοχή της Μόσχας και τις επόμενες μονάδες να μεταφέρονται σε μεγάλο μέρος της χώρας. Από τη στιγμή που έγινε διαθέσιμο προς εξαγωγή στις αρχές του 2010, το S-400 έχει αποκτήσει σημαντικό εξωτερικό ενδιαφέρον με πολλά μέρη που επιδιώκουν είτε να αποκτήσουν απευθείας την πλατφόρμα είτε να αποκτήσουν τις τεχνολογίες της για ενσωμάτωση σε άλλα συστήματα.
Παρουσίαση Freepen.gr
Η παραλαβή των πρώτων μονάδων S-400 από την Τουρκία από τις 12 Ιουλίου 2019 κατέστησε την Τουρκία την πέμπτη χώρα που ανέφερε ότι έχει αναπτύξει το σύστημα S-400 - και την έβδομη για την ανάπτυξη τεχνολογιών S-400. Άλλοι χειριστές του συστήματος είναι η Ρωσία, η Κίνα, η Λευκορωσία και η Αλγερία - οι οποίες, σε αντίθεση με την Τουρκία, είναι όλοι μακρόχρονοι πελάτες για ρωσικά και σοβιετικά συστήματα αεράμυνας μεγάλης εμβέλειας και έχουν λειτουργήσει τέτοια συστήματα για πάνω από 40 χρόνια.
Άλλα δύο κράτη έχουν αποκτήσει τεχνολογίες S-400 που αναπτύσσονται σε άλλα συστήματα πυραύλων. Η Νότια Κορέα έχει αναπτύξει το M-SAM (Cheolmae-2) βασισμένο σε τεχνολογίες που αγοράστηκαν από τη Ρωσία και αναμένεται να τις ενσωματώσει στα συστήματα αεροπορικής άμυνας πλοίου.
Επίσης η Αίγυπτος απέκτησε επίσης τέτοιες τεχνολογίες μέσω της αγοράς του συστήματος S-300V4, για το οποίο είναι ο μοναδικός πελάτης εξαγωγών. Το S-300V4 είναι ένα νεώτερο και από πολλές απόψεις πιο εξελιγμένο σύστημα από το S-400, καθώς είναι πιο εξειδικευμένο στην άμυνα ενάντια στα βλήματα κρουζ ενώ έχει μεγαλύτερη κινητικότητα από το S-400.
Ενώ επτά χώρες σήμερα αναπτύσσουν τεχνολογίες S-400, πολλοί περισσότερες πιθανότατα θα αποκτήσουν το σύστημα στο άμεσο μέλλον για να ενισχύσουν τις δικές τους ικανότητες αεροπορικής άμυνας.
Οι ένοπλες δυνάμεις της Ινδίας υπέγραψαν σύμβαση ύψους 5,43 δισεκατομμυρίων δολαρίων για πέντε συντάγματα S-400 τον Οκτώβριο του 2018 και οι παραδόσεις αναμένεται να ξεκινήσουν το 2020.
Επίσης μια διαπραγμάτευση με τη Σαουδική Αραβία βρίσκεται εσε εξέλιξη, ενώ το αραβικό βασίλειο αναμένεται να αναπτύξει τα συστήματα μέχρι το 2025. Ενδιαφέρον έχουν δείξει άλλες χώρες όπως το Ιράν, το Ιράκ, το Μαρόκο, το Βιετνάμ και το Κατάρ μεταξύ άλλων. Έχει επίσης υποτεθεί ότι η Βόρεια Κορέα διαθέτει ορισμένες τεχνολογίες S-400 στο σύστημα πυραυλικών επιφανειών KN-06, το οποίο αναφέρθηκε πιθανότατα σε διάφορες δυτικές πηγές με ρωσική βοήθεια. Η πλατφόρμα προσομοιάζει πολύ με το S-400 και δοκιμάστηκε για πρώτη φορά μόλις ένα χρόνο μετά την υπογραφή δύο συμφωνιών για τη συνεργασία στον τομέα της αεροπορικής άμυνας και των πληροφοριών.
Η διάδοση του συστήματος S-400 αναφέρθηκε από ορισμένες επίσημες δυτικές πηγές ως βασική απειλή για τα δυτικά συμφέροντα, τόσο λόγω των εσόδων που είχαν οι πωλήσεις στον αμυντικό τομέα της Ρωσίας όσο και λόγω της ικανότητας αυτών των συστημάτων να περιορίζουν την ελευθερία δράσης των Ηνωμένων Πολιτειών και των ευρωπαϊκών κρατών στην προβολή ισχύος στο εξωτερικό.
Με τη Ρωσία, από το 2014, να τελεί σε καθεστώς αυστηρών οικονομικών κυρώσεων από τη Δύση, οι οποίες έκτοτε έχουν συσφιχθεί, οι πωλήσεις όπλων της χώρας έχουν τεθεί στο στόχαστρο σε μια προσπάθεια να ασκηθούν περαιτέρω πιέσεις στην οικονομία της χώρας. Πρόκειται επίσης για τον περιορισμό της διαθεσιμότητας πόρων για έρευνα και ανάπτυξη μελλοντικών ρωσικών συστημάτων όπλων. Η ελκυστικότητα του S-400 σε κράτη σε ολόκληρο τον μη δυτικό κόσμο έχει υπονομεύσει σοβαρά τέτοιες προσπάθειες.
Η ικανότητα του S-400 να αναχαιτίζει τις επιθέσεις από βαλλιστικά και κρουζ βλήματα και αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένου του αεροσκάφους με στελθ σχεδιασμό, το οποίο σχεδιάστηκε ειδικά για να αντιμετωπίσει, αποτελεί σοβαρή πρόκληση για τα δυτικά σχέδια και θα μπορούσε να χρησιμεύσει για την παρεμπόδιση μελλοντικών στρατιωτικών παρεμβάσεων.
Ο στρατηγός Joseph Votel εξέφρασε τέτοιες ανησυχίες όταν μίλησε ενώπιον της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών το 2018, επισημαίνοντας σχετικά με τη Μέση Ανατολή ότι η "ικανότητα κυριαρχίας στον εναέριο χώρο" της περιοχής από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να υπονομευθεί σοβαρά. Η δυνατότητα απαγόρευσης της πρόσβασης των δυτικών αεροσκαφών στον εναέριο χώρο σε διάφορα θέατρ επιχειρήσεων, από το Στενό της Ταϊβάν μέχρι την Κορεατική Χερσόνησο, αποτελεί ένα περαιτέρω σημαντικό όφελος από το σύστημα S-400 για τη Ρωσία και τους συμμάχους της.