Σεβαστέ κύριε Πρωθυπουργέ,
Γνωρίζω ότι θα αντιμετωπίσετε τεράστια προβλήματα από την πρώτη ημέρα που θα εισέλθετε στο Μέγαρο Μαξίμου.
Το κλειδί στα θέματα της εξωτερικής Πολιτικής δεν είναι τίποτε άλλο από την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).
Όταν ξεκινήσατε την προεκλογική σας εκστρατεία από το Καστελόριζο στις 8 Ιουνίου 2019 δηλώσατε:
Πριν ακόμη ξεκινήσει επισήμως η προεκλογική περίοδος επέλεξα να βρεθώ στο Καστελόριζο γιατί από εδώ ξεκινάει η Ελλάδα και η Ευρώπη. Αυτό το πανέμορφο νησί μπορεί να είναι το απώτατο γεωγραφικό σημείο της πατρίδας μας, είναι όμως το κέντρο της καρδιάς του κάθε Έλληνα. Η παρουσία μου εδώ δεν είναι μόνο συμβολική. Δηλώνει την ενότητα του έθνους μας που αποτελεί ασπίδα για την ασφάλεια της πατρίδας και σηματοδοτεί την προσήλωση μας στην ειρήνη και τη σταθερότητα. Το Καστελόριζο έχει όλα τα απαράβατα δικαιώματα που προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας και αυτά τα δικαιώματα θα τα υπερασπιστούμε απόλυτα από κάθε αμφισβήτηση και κάθε πρόκληση
Όταν επισκεφθήκατε την Καβάλα, τον Ιούλιο του 2017, δείξατε μεγάλο ενδιαφέρον και για την αλιεία μας, που όπως γνωρίζετε, είναι αναπόσπαστο μέρος της ΑΟΖ. Ως γνωστόν η Τουρκία υπήρξε ο μεγάλος εχθρός της ΑΟΖ, κυρίως, για τα θέματα της αλιείας. Ενθυμούμαι τη δήλωση σας ότι την αλιεία διέπει ένα απαρχαιωμένο εθνικό πλαίσιο και ότι πρέπει να έχουμε στη διάθεση μας μια συνεχή και επικαιροποιημένη ροή πραγματικών δεδομένων, έτσι ώστε να γνωρίζουμε σε ποια αλιευτικά πεδία μπορούμε να ψαρεύουμε και σε ποια όχι.
Τα προβλήματα της αλιείας μας κύριε πρωθυπουργέ μπορούμε να τα λύσουμε μόνο εάν έχουμε οριοθετήσει την ΑΟΖ μας.
Η θέση σας για την ΑΟΖ ήταν γνωστή σε μένα από μια συνάντησή μας, πριν μερικά χρόνια, στην Νέα Υόρκη. Έτσι όταν τον Μάρτιο του 2018 επισκεφτήκατε την Ουάσιγκτον και μιλήσατε στο Center of Strategic and International Studies, σας ρώτησα: «Σχεδιάζετε να ανακηρύξετε Αποκλειστική Οικονομική Ζωή της Ελλάδας όταν γίνετε Πρωθυπουργός της χώρας;»
Η προσεγμένη απάντησή σας ήταν:
Είναι μία ερώτηση που δεν μπορεί να απαντηθεί με ένα Ναι ή ένα Όχι. Η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να ανακηρύξει την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε τις συνέπειες μιας τέτοιας πράξης. Θα ξεκινούσα να λύσω το πρόβλημα με την Αλβανία, το οποίο στην πραγματικότητα είχε λυθεί από την κυβέρνηση το 2009, αλλά οι Αλβανοί αποχώρησαν από τη συμφωνία που είχαν υπογράψει. Ας ελπίσουμε ότι θα είναι μια συμφωνία που μπορεί να γίνει αποδεκτή. Ας ξεκινήσουμε πρώτα από τα δυτικά.
Η ΑΟΖ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Θα πρέπει να χειριστείτε αυτό το τόσο λεπτό και κρίσιμο θέμα όπως έπραξε το Ισραήλ. Το Ισραήλ, βάσει της UNCLOS, έπρεπε πρώτα να ανακηρύξει ΑΟΖ και μετά να την οριοθετήσει με τα γειτονικά τoυ κράτη. Είναι όμως, το μοναδικό κράτος, που δεν ανακήρυξε, αλλά οριοθέτησε ΑΟΖ με τα γειτονικά του κράτη Αίγυπτο, Κύπρο και Λίβανο και η παγκόσμια κοινότητα το αποδέχτηκε. Επομένως υπάρχει ενα θετικό προηγούμενο για την Ελλάδα, που πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα του Ισραήλ οριοθετώντας πρώτα την ΑΟΖ της με αυτή της Κύπρου και μετά με αυτή της Αιγύπτου.
Αυτό ακριβώς ήταν και το μήνυμα του Ευάγγελου Βενιζέλου όταν έγραψε, πρόσφατα «Η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ πρέπει να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα πλέον».
Είμαι σίγουρος ότι έχετε διαλέξει σημαντικούς συνεργάτες για το Υπουργείο Εξωτερικών, που γνωρίζουν ότι εκκρεμούν και οι έξη οριοθετήσεις της ελληνικής ΑΟΖ με τα γειτονικά παράκτια κράτη.
Σήμερα, το Δέλτα του Νείλου, η Λεκάνη της Λεβαντίνης, η Λεκάνη του Ηροδότου και η περιοχή της Νότιας Κρήτης αποτελούν κομβικά σημεία ενεργειακού πλούτου, καθότι κρύβουν τεράστιες ποσότητες υδρογονανθράκων. Ο εκλιπών πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Τάσσος Παπαδόπουλος ανακήρυξε ΑΟΖ το 2004 έχοντας στη διάθεση του μόνο τέσσερα τανκς και δύο ελικόπτερα, χωρίς να πτοηθεί από τις απειλές της Τουρκίας, η οποία τελικά περιορίστηκε σε μία ανακοίνωση μη αναγνώρισης της Κυπριακής ΑΟΖ. Αντιθέτως, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση την αποδέχτηκαν.
Ήρθε η ώρα όπως η ΕΕ υιοθετήσει την γεωπολιτική θέση ότι η Ελληνική και η Κυπριακή ΑΟΖ αποτελούν μέρος της Ευρωπαϊκής ΑΟΖ και ότι το Καστελόριζο δεν είναι μόνο νησί της Ελλάδας αλλά και νησί της ΕΕ. Εν τέλει, η ΕΕ οφείλει να διεκδικήσει και να προασπίσει τα «ζωτικά συμφέροντά» της στην Ανατολική Μεσόγειο.
Εύχομαι η πρώτη σας επίσκεψη στο εξωτερικό, ως Πρωθυπουργός της Ελλάδας, να πραγματοποιηθεί στην Ουάσιγκτον. Θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε όλες τις πολιτικές και διπλωματικές σας ικανότητες, για να πείσετε την Ουάσιγκτον να αλλάξει την προβληματική της στάση που ακολουθεί εδώ και 37 χρόνια στην ελληνοτουρκική διένεξη. Από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι σήμερα, η αμερικανική κυβέρνηση εμμένει στην πάγια θέση ότι Ελλάδα δεν πρέπει να προβεί σε μονομερή ανακήρυξη ΑΟΖ άνευ διμερούς συμφωνίας με την Τουρκία.
Για αυτό πρότεινα παραπάνω να δράσετε όπως το Ισραήλ και να οριοθετήστε αντί να ανακηρύξετε ΑΟΖ. Η ΑΟΖ δεν αποτελεί θέμα μόνο της εξωτερικής πολιτικής, αλλά εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο οικονομικής ανάπτυξης στους τομείς της αλιείας, της εξερεύνησης των υδρογονανθράκων, της αιολικής ενέργειας και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Κύριε πρωθυπουργέ,
Πρέπει να είσθε ενήμερος, όπως είναι οι ειδικοί στο Δίκαιο της Θάλασσας, ότι οι ΗΠΑ ακολουθούν δύο μέτρα και δύο σταθμά στο θέμα της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών. Η Αμερική έχει οριοθετήσει την ΑΟΖ της με βάση την αρχή της ίσης απόστασης (equidistance) με την Ρωσία, τον Καναδά, το Μεξικό, τις Μπαχάμες και την Κούβα. Όταν όμως έρχεται η ώρα να ασχοληθεί με την ελληνοτουρκική διαφορά στο Αιγαίο Αρχιπέλαγος, υποστηρίζει τις τουρκικές θέσεις περί ευθυδικίας. Έτσι, οι Αμερικανοί αποδέχονται ότι τα δικά τους νησιά, κατοικήσιμα ή όχι, έχουν πλήρη δικαιώματα ΑΟΖ, αλλά παρόμοια δικά μας νησιά δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα. Αυτή είναι μια απαράδεκτη φιλοτουρκική θέση των Αμερικανών που ισχύει από το 1982, που πρέπει, επιτέλους, να ανατραπεί.
Κύριε πρωθυπουργέ,
Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από την απαξίωση της Θάλασσας από ένα λαό που έγραψε μια τόσο λαμπρή ιστορία μέσα από τις θάλασσές του. Κρατάτε στα χέρια σας το μέλλον της πατρίδας μας. Επιβάλλεται σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα να έχετε βάλει τα θεμέλια για την ΑΟΖ της πατρίδας μας, ώστε όλοι οι Έλληνες, και όχι μόνο αυτοί που σας ψήφισαν, να αισθάνονται δικαιωμένοι.
Με σεβασμό και εκτίμηση,
Θεόδωρος Καρυώτης
Ουάσιγκτον, ΗΠΑ