Στην ταινία “The Gambler”, ο εξαιρετικός John Goodman (ως μαφιόζος) αναλύει την βασική του κοσμοθεωρία περί ανεξαρτησίας, που περικλείεται στην φράση “Fuck You Position”.
Η φράση αυτή εννοιολογικά μας έχει απασχολήσει άμεσα ή έμμεσα όλους μας, όσοι αναζητούν την ανεξαρτησία τους από δεσμεύσεις, χειραγώγηση, επιβολή κάθε είδους ισχύος από άλλους κλπ.
υποναυάρχου ε.α.
προέδρου Κοινωνίας Αξιών
Ακροθιγώς εκφράζει την δυνατότητα να μπορείς να αρνηθείς όλους αυτούς τους παράγοντες που περιορίζουν την ελευθερία συλλογικής είτε ατομικής επιλογής.
Στην εφαρμογή της μπορεί να εκφράζεται με απόλυτα υγιή τρόπο (π.χ. διεκδίκηση της ελευθερίας, ατομικών δικαιωμάτων, σθένος και ενεργητικότητα απέναντι σε αδυναμικές καταστάσεις, οικονομική ανεξαρτησία, αποδέσμευση από κακές επιρροές και δεσμεύσεις, απεξάρτηση από κάθε είδους αρνητική χειραγώγησης κλπ).
Μπορεί όμως να είναι και εξαιρετικά αρνητική, όταν το “fuck you” αποκτά τον χαρακτήρα προβολής και χειρότερα επιβολής ισχύος σε πιο αδύναμους κάθε μορφής (κοινωνικής, οικονομικής, ατομικής, συλλογικής κλπ), είτε έχει χαρακτήρα άρνησης του πλέγματος των συμβατικών δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί στις κοινωνίες (ατομικά και συλλογικά), σε μικρό αλλά και μεγα-επίπεδο (παγκόσμιες συμφωνίες, διεθνείς συμβατικές υποχρεώσεις, αρχές και συμβατικοί κανόνες λειτουργίας διεθνών οργανισμών και κοινωνικών συστημάτων, περιβαλλοντικές υποχρεώσεις, θεσμικές υποχρεώσεις και νόμοι, κλπ.)
2. Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ & Η ΤΑΣΗ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣΗΣ
Ο Ερντογάν με την στάση του προς τον Δυτικό κόσμο (διότι όλες οι ενέργειές του αντιτίθενται στο πλέγμα των διεθνών συμβατικών υποχρεώσεων όπως εκφράζονται κυρίως από τον Δυτικό κόσμο), είναι προφανές ότι στην ουσία εκφράζει μια “Fuck you Position” με κάκιστο τρόπο.
Αφενός προσπαθεί να επιβάλλει την απόλυτη ισχύ του εντός της χώρας και των πολιτικών του αντιπάλων (με διωγμούς, φυλακίσεις, αυταρχισμό και εθνο-θρησκευτικό λαϊκισμό), αφετέρου επιδιώκει προοδευτικά να απεξαρτηθεί από το πλέγμα συμβατικών δεσμεύσεων της χώρας του, όπως του επιβάλλονται κυρίως από τον Δυτικό κόσμο.
Και αυτό προσπαθεί να το κάνει, ανεξαρτοποιούμενος βαθμιαία από τις υλικοτεχνικές ανάγκες της Τουρκίας από τον Δυτικό κόσμο (οπλικά συστήματα, αγροτικά και διατροφικά προϊόντα, τεχνολογικές δυνατότητες, εμπορικές συναλλαγές κλπ), αλλά και από τις συμβατικές υποχρεώσεις της έναντι του διεθνούς δικαίου.
Ερμηνεύει μάλιστα κάθε μία από αυτές αυτοβούλως και καταχρηστικά, κατά πως τον συμφέρει. Δεν διστάζει μάλιστα να προβάλλει σκληρή ισχύ για να επιβάλλει τις στρεβλές του απόψεις, παρά το γεγονός ότι οι ενέργειές του καταδικάζονται (έστω και χλιαρά εν πολλοίς), από σχεδόν όλη τη διεθνή κοινότητα.
3. ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΙΣΧΥΟΣ ΓΙΑ ΜΙΑ “FUCK YOY POSITION”
Η απόλυτη “Fuck you Position” όμως απαιτεί και απόλυτη-συνολική ισχύ για μία χώρα, της οποίας πολλές επί μέρους συνιστώσες στερείται αυτή τη στιγμή η Τουρκία.
Ναι μεν έχει την ισχύ των αριθμών έναντι του Δυτικού κόσμου (80 εκατ. πληθυσμό με κυριαρχία των νέων κάτω από τα 40, αυξανόμενο ραγδαία και ριζοσπαστικοποιούμενο εθνο-θρησκευτικά) και την ισχύ που της δίνει η γεωπολιτική της θέση, όμως οικονομικά, αν και μετέχει στους G20, είναι σε πήλινα πόδια, γιατί βασικά είναι εξαρτημένη από τις δομές του Δυτικού κόσμου, και όλοι οι άλλοι κόσμοι (Ανατολικός, Ασιατικός και Μουσουλμανικός), δεν έχουν ούτε την επιθυμία ούτε τις δομές και τις δυνατότητες, για να στηρίξουν σήμερα την Τουρκική οικονομία.
Η πολιτισμική της ισχύς και η ικανότητα διείσδυσης και επιρροής είναι εξαιρετικά αδύναμη στον Ασιατικό αλλά και στον ευρύτερο Μουσουλμανικό κόσμο, όσο κι αν ο Ερντογάν προσπαθεί να βελτιώσει αυτόν τον συντελεστή ισχύος.
Οι άλλοι σημαντικοί συντελεστές ισχύος που της απομένουν είναι εξαιρετικά προβληματικοί.
• Ο ένας είναι η σκληρή στρατιωτική ισχύς, εκφραζόμενη άμεσα ως προβολή ισχύος σε κάθε πεδίο διεκδίκησης (Συρία, Ιράκ, Ανατολική Μεσόγειος, Κύπρος, Ελλάδα) είτε έμμεσα, μέσω της προσφοράς δυνάμεων στην Νατοϊκή συμμαχία.
Καθιστά δηλαδή το ΝΑΤΟ εξαρτώμενο στις βουλήσεις του και σύρει την Συμμαχία σε ολιγωρίες και συμβιβασμούς, εναντία στις αρχές λειτουργίας και τον στρατηγικό προσανατολισμό της (π.χ. συνεργασία ΝΑΤΟ-ΕΕ, υποχρεώσεις ασφαλείας προς τις άλλες χώρες της συμμαχίας, σχέσεις με την Ρωσία, το Ιράν κλπ) .
• Ο δεύτερος είναι η δυνατότητα σύναψης οικονομικών συμφωνιών μεγάλης κλίμακας με συγκεκριμένες χώρες, προκειμένου να αποσπάσει την εύνοιά τους έναντι των άλλων συντελεστών ισχύος (στρατιωτική ενδυνάμωση, πολιτική και διπλωματική υποστήριξη κλπ).
Η δυνατότητα αυτή ενασκείται π.χ. κάνοντας συμφωνία με τις ΗΠΑ για αγορά 100 αεροσκαφών πολιτικού τύπου Boing (τώρα μάλιστα που η εταιρεία βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη οικονομική θέση, λόγω των δυστυχημάτων που έγιναν), εκβιάζοντας για την αποδοχή εκ μέρους του Τραμπ της ολοκλήρωσης του προγράμματος των F-35 αλλά και της εγκατάστασης των S-400 στην Τουρκία.
Όπως επίσης, συνάπτοντας εμπορικές συμφωνίες με την Μεγάλη Βρετανία (για την κατασκευή στη Τουρκία κινητήρων αεροσκαφών) και με την Γερμανία (επιδιώκοντας εμπορικές συναλλαγές 20 δις δολλαρίων από την Γερμανία προς την Τουρκία).
Η στρατηγική αυτή έχει διπλό στόχο:
• Αφενός την σταδιακή ενίσχυση της Τουρκικής παραγωγικής μηχανής και δυνητικά της αυτονομίας της σε πολλά διαφορετικά ζωτικά γι αυτήν παραγωγικά επίπεδα (μαζί με τις εμπορικές συμφωνίες για συμπαραγωγές στην Τουρκία, αυξάνει την τεχνογνωσία της και την τοπική παραγωγική της δυνατότητα).
• Αφετέρου εκμαιεύει την πολιτική και διπλωματική υποστήριξη των χωρών αυτών σε άλλα επίπεδα ενδιαφέροντός της και διασπά το κατ’ επίφαση αρραγές δυτικό μέτωπο.
4. ΡΩΣΙΑ – ΤΟΥΡΚΙΑ- ΝΑΤΟ
Ειδικότερα με την Ρωσία, η σχέση της Τουρκίας είναι ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας και οπωσδήποτε ενάντια στην Νατοϊκή στρατηγική, αφού στην ουσία κινδυνεύει να καταστεί το ΝΑΤΟ δέσμιο (και εν πολλοίς χειραγωγούμενο) από τις βουλήσεις της Ρωσίας, μέσω της συμμετοχής της Τουρκίας στο Νατοϊκό μηχανισμό λήψης απόφασης (δυνατότητα ΒΕΤΟ, διαμόρφωσης προτάσεων, παρεμβάσεων σε αποφάσεις, σε στρατηγικά και επιχειρησιακά κείμενα, στην Ευρωπαϊκή αντιπυραυλική προστασία, στα τακτικά και μεσαίου βεληνεκούς πυρηνικά όπλα, στις σχέσεις με την ΕΕ, κλπ).
Εκτός της ύπουλης αυτής χειραγώγησης της πολιτικής και στρατηγικής του ΝΑΤΟ από την Ρωσία, με μπροστάρη την Τουρκία, η μεταφορά συγκεκριμένων οπλικών συστημάτων, πυραυλικής και πυρηνικής τεχνολογίας από την Ρωσία στη Τουρκία, την καθιστά δυνητικά ικανή να δημιουργήσει πυρηνικά όπλα και να μπεί από πλευράς στρατιωτικής ισχύος στο κλαμπ των χωρών που να μπορούν να εκφράσουν εύηχα την “Fuck You Position”.
5. Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΘΕΛΕΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ
Και αυτός ο στόχος είναι θεμελιώδης και πρωταρχικός για κάθε αυταρχικό ηγέτη, που θέλει να ανεξαρτοποιηθεί βαθμιαία από κάθε είδους εξάρτηση (εξωτερική και εσωτερική), την οποία θεωρεί ασύμβατη με τα συμφέροντά του.
Ας δούμε λοιπόν τα βήματα της Τουρκίας που επιβεβαιώνουν εν πολλοίς την υπόθεση αυτή:
• Η στρατηγική της συμμαχία με Ρωσία, Ιράν και Πακιστάν, που είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, γιατί οι δύο τουλάχιστον από τις προαναφερόμενες χώρες είναι ήδη πυρηνικές δυνάμεις και μπορούν να της περάσουν υλικά, εκπαίδευση και τεχνολογία.
• Η απόκτηση των αντιαεροπορικών-αντιβληματικών πυραύλων S-400, που ακόμη και ως αυτόνομο σύστημα μπορεί να διασφαλίσει εξαιρετικά την αεράμυνα περιοχής, προς αποτροπή χειρουργικών κτυπημάτων σε στόχους ιδιαίτερου ενδιαφέροντος (π.χ. εγκαταστάσεις και εργοστάσια για την ανάπτυξη και παραγωγή πυρηνικών όπλων κλπ).
• Η απόκτηση πυραυλικής τεχνολογίας από τους Ρώσους, οι οποίοι την δίνουν πακέτο με τους S-400, ενώ οι Αμερικανοί δεν την δίνουν με τους Patriot.
• Οι Patriot μάλιστα δεν μπορεί να είναι αξιόπιστο σύστημα αντιπυραυλικής προστασίας και αεράμυνας περιοχής εναντίον δυτικού τύπου βλημάτων και αεροσκαφών, λόγω της πιθανότητας κρυφού ελέγχου του λογισμικού τους από τους Αμερικανούς. Στη περίπτωση αυτή θα ήταν άχρηστοι για προστασία πυρηνικών εγκαταστάσεων από χειρουργικά κτυπήματα αεροσκαφών και βλημάτων, που εκτοξεύονται από χώρες του Δυτικού κόσμου.
• Η συμφωνία με την Ρωσία για την δημιουργία δύο πυρηνικών εργοστασίων, δίνει στη Τουρκία την δυνατότητα να αναπτύξει και να ενσωματώσει στον αμυντικό τομέα την πυρηνική τεχνολογία.
• Η μαζική εκπαίδευση επιστημόνων στη πυραυλική αλλά και στην πυρηνική τεχνολογία που ήδη γίνεται στη Ρωσία (κοντεύει να ολοκληρωθεί το πρώτο στάδιο).
• Η επιθυμία της για προμήθεια αεροσκαφών 5ης γενιάς τεχνολογία Stelth, τα οποία καθίστανται ιδανικοί φορείς στρατηγικών βλημάτων/βομβών.
• Ήδη όμως έχει ξεκινήσει και η ίδια για την ανάπτυξη αεροσκάφους 5ης γενιάς, το οποίο όμως βρίσκεται σε σχεδιαστικό ακόμη στάδιο.
• Η προσπάθεια μαζικής παραγωγής οπλικών συστημάτων σε όλα τα αμυντικά πεδία, που την ανεξαρτητοποιούν από τις δυτικές δομές/δεσμεύσεις.
6. ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
α. Η Τουρκία στον Ψυχρό Πόλεμο ήταν πολύτιμη για την Δύση, κυρίως ως πλατφόρμα απειλής κατά της ΕΣΣΔ αλλά και ως ζώνη επιρροής του Δυτικού κόσμου (στο ΝΑΤΟ), και δεν έπρεπε να μπει στη σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ (στρατηγική απομόνωσης της ΕΣΣΔ).
β. Σήμερα η Τουρκία δεν λογίζεται τόσο σημαντική στο κομμάτι της απειλής κατά της Ρωσίας, αφού ο κόσμος έχει αλλάξει αλλά υπάρχουν και πολλές άλλες χώρες στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας, οι οποίες έχουν ενταχθεί στις Δυτικές δομές (χώρες της Μαύρης Θάλασσας σε ΝΑΤΟ και ΕΕ, αντιβληματική προστασία σε χώρες της ΕΕ, ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν αλλά και ξεχωριστές στρατηγικές συμμαχίες των ΗΠΑ με χώρες της Μαύρης Θάλασσας, Υπερκαυκασίας κλπ).
γ. Αναβαθμίζεται όμως εξαιρετικά η ανάγκη για να μην δημιουργηθεί στρατηγική συμμαχία μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή, η οποία δυνητικά θα μπορούσε να συμπεριλάβει και το Ιράν (αν και η Τουρκία πάντα θα κάνει προσεκτικά βήματα προς την κατεύθυνση του Ιράν, δεδομένης της προσπάθειάς της να ηγηθεί στο Μουσουλμανικό κόσμο).
δ. Σημεία τριβής για την αποτροπή αυτής της συμμαχίας υπάρχουν πολλά στη φαρέτρα των ΗΠΑ του ΝΑΤΟ και του Δυτικού κόσμου. Και δεν θα διστάσουν να χρησιμοποιήσουν όλη τη γκάμα των όπλων τους συνδυαστικά.
• Ηπιότερα, από την απλή πειθώ δι’ ανταλλαγμάτων.
• Σκληρότερα, με αντίμετρα και κυρώσεις, με προσπάθεια χειραγώγησης της Τουρκικής ηγεσίας (με κάθε τρόπο - εσωτερικά ευνοώντας παράγοντες αστάθειας και ανατροπής και εξωτερικά με οικονομικές παρεμβάσεις), με αλλαγή στις γεωστρατηγικές ισορροπίες στη περιοχή, με ακύρωση των Τουρκικών επιδιώξεων και συμφερόντων, με την δαιμονοποίηση της ηγεσία της (εάν δε πιάνουν τα άλλα μέτρα), ακόμη και με σκληρότερα μέτρα προβολής ισχύος ως ύστατο μέτρο.
ε. Καθίσταται συνεπώς αναγκαίο να αποτραπεί η Τουρκία από το να βρεθεί σε “Fuck You Position” έναντι του πλέγματος των διεθνών συμβατικών της δεσμεύσεων και υποχρεώσεων, με δεδομένο ότι έχει αυταρχική ηγεσία και μία εθνο-θρησκευτικά ριζοστικοποιούμενη και αυξανόμενη δυναμικά σε αριθμούς κοινωνία, γιατί τότε θα καταστεί απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια και για τον Δυτικό κόσμο με τις συμμαχίες που προωθεί, πόσο μάλλον εάν γίνει πυρηνική δύναμη .
ΣΗΜ:
• Απόλυτη “Fuck you Position” για μία χώρα είναι εξαιρετικά δύσκολο να υποστηριχθεί στον σημερινό κόσμο της παγκοσμιοποίησης, πολιτικά, διπλωματικά, εθνο-θρησκευτικά, κοινωνικά αλλά ακόμη και ατομικά.
• Η ψευδαίσθηση ότι μπορεί σήμερα μία χώρα να βρεθεί σε αυτήν τη θέση απόλυτα (μέσω της στρατιωτικής ισχύος και της απόκτησης πυρηνικών όπλων), έχει αποκαλυφθεί παταγωδώς με την πτώση της ΕΣΣΔ. Ακόμη και οι ΗΠΑ, αλλά και η Κίνα, η Ρωσία, η ΕΕ και άλλες μεγάλες πυρηνικές χώρες, αναγκάζονται να ορθολογικοποιήσουν την διεθνή συμπεριφορά τους έναντι των διεθνών συμβατικών δεσμεύσεων και υποχρεώσεών τους.
• Σήμερα, ο μη σεβασμός των διεθνών συμβατικών δεσμεύσεων και υποχρεώσεων από κράτη ταραξίες (λόγω των αυταρχικών ηγεσιών τους και της γύρω τους νομνεκλατούρας), οδηγεί σε διεθνή απομόνωση, με τελικά θύματα τις κοινωνίες και τους πολίτες τους.