Οι διάφοροι αναλυτές έχουν προσπεράσει τους τελευταίους μήνες το γεγονός ότι ένα βασικό κίνητρο της Τουρκίας να αγοράσει ρωσικά συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας S-400 παρά την ισχυρή αντίθεση της Ουάσιγκτον είναι για να προστατευθεί από τα δικά της αεροπλάνα σε περίπτωση άλλης απόπειρας πραξικοπήματος.
Παρουσίαση Freepen.gr
Τη νύχτα της 15ης Ιουλίου 2016, οι πραξικοπηματίες της Τουρκίας πέταξαν τα αμερικανικά F-16 για να βομβαρδίσουν το κοινοβούλιο στην Άγκυρα - την πρώτη φορά που η πόλη δέχθηκε στρατιωτική επίθεση από το 1402 - και μάλιστα είχαν οπτική επαφή με το αεροπλάνο του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά απέτυχαν να το καταρρίψουν για άγνωστους λόγους. Προσπαθώντας να ξανακερδίσουν τον έλεγχο, οι στρατιωτικές δυνάμεις της κυβέρνησης του Ερντογάν δεν κατάφεραν να αναχαιτίσουν ή να καταρρίψουν έστω ένα από τα μαχητικά αεροπλάνα, κάτι που δεν είδαμε όσο θα έπρεπε εκείνη τη νύχτα.
"Αυτό που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016 είναι ότι η Τουρκία δεν είχε κανένα αποτελεσματικό αμυντικό μηχανισμό ενάντια στα «δικά της» αμερικανικά πυροβόλα όπλα!" σημειώνει ο Ali Demirdas, αναλυτής της εξωτερικής πολιτικής στο National Interest ν τον περασμένο μήνα όταν η Άγκυρα άρχισε να παραλαμβάνει την πρώτη αποστολή των S-400.
"Υπάρχει κάποια συζήτηση ότι ο Ερντογάν θέλει το σύστημα μόνο για να προστατευθεί", ανέφερε ένας αξιωματούχος των Η.Π.Α. στο Reuters. «Δεν θέλει ένα ολοκληρωμένο σύστημα του ΝΑΤΟ».
Ενώ η απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 μπορεί να έχει πείσει τον Ερντογάν ότι χρειαζόταν ένα μη-ΝΑΤΟϊκό σύστημα, η Τουρκία είχε επιδιώξει να προμηθευτεί μη δυτικά συστήματα αεράμυνας πολύ πριν από το πραξικόπημα. Το 2013, η Τουρκία εξέφρασε ενδιαφέρον για την αγορά του συστήματος FD-2000 της Κίνας, το οποίο βασίζεται στον παλαιότερο αδελφό του S-400, το S-300.
Αλλά η Άγκυρα απογοητεύτηκε όταν το Πεκίνο δίσταζε να μεταφέρει την τεχνολογία, κάτι που η Τουρκία επιδιώκει πάντα όταν αγοράζει στρατιωτικό εξοπλισμό. Πριν ακυρωθεί η αγορά το 2015, οι σύμμαχοι της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ την προειδοποίησαν να μη αγοράσει αυτό το σύστημα από την Κίνα για τον ίδιο σχεδόν λόγο που την προειδοποίησαν να μην αγοράσει το S-400.
"Η Τουρκία αναζητά ένα σύστημα μαχητικής άμυνας μεγάλης εμβέλειας για περισσότερο από μια δεκαετία", δήλωσε στον Ahval ο Omar Lamrani, ανώτερος στρατιωτικός αναλυτής στο Stratfor. "Η ανάγκη αυτή ενισχύθηκε με την εκδήλωση του εμφυλίου πολέμου στη Συρία και την συνειδητοποίηση ότι η Τουρκία είχε μικρή άμυνα εναντίον των βαλλιστικών πυραύλων που είχε στη διάθεσή της η συριακή κυβέρνηση".
Ο κ. Lamrani είπε ότι η επιλογή μιας χώρας που δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ δεν είχε καμία σχέση με την απόπειρα πραξικοπήματος. "Η απόφαση να πάρει με το ρωσικό S-400 συνδέεται πρωτίστως με τη σημαντική μεταφορά τεχνολογίας που ήρθε με τη συμφωνία καθώς και με την επιθυμία της Άγκυρας να βελτιώσει τις σχέσεις της με τη Ρωσία", δήλωσε.
Ο Timur Akhmetov, ερευνητής της ρωσικής επιτροπής διεθνών σχέσεων στην Άγκυρα, είδε την αγορά των S-400 ως μέρος μιας ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής και μια κίνηση προς τον μακροπρόθεσμο στόχο της να οικοδομήσει μια ισχυρή βιομηχανία εσωτερικής άμυνας.
"Η Τουρκία επιθυμεί να αποκτήσει τεχνολογίες για να προωθήσει τις δικές της αμυντικές ικανότητες σε σχετικούς τομείς", δήλωσε στο Ahval.
Ο Τζόρτζ Τρέβιτικ, αμυντικός συγγραφέας στη ζώνη του πολέμου, είναι αμφίβολος σχετικά με τη θεωρία απόπειρας πραξικοπήματος.
"Μου φαίνεται δύσκολο να πιστέψω ότι ήταν πρωταρχικός παράγοντας στην απόφαση να αποκτήσει το S-400 από την άποψη της ικανότητας", δήλωσε στον Ahval. "Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να εξετάσετε το πόσες φορές τα μέλη του ΝΑΤΟ έχουν αναπτύξει περιουσιακά στοιχεία της αεροπορικής άμυνας στην Τουρκία από το 1990".
Η Τουρκία δεν διέθετε ποτέ σύστημα αεροπορικής άμυνας μεγάλης εμβέλειας και έπρεπε να στηριχθεί στους συμμάχους του ΝΑΤΟ για την ανάπτυξη των πυραύλων Patriot στο τουρκικό έδαφος, όπως έκαναν αρκετές φορές τα τελευταία 30 χρόνια.
Ο Levent Özgül, αναλυτής άμυνας και γεωπολιτικής της Άγκυρας, διατυπώνει μια διαφορετική άποψη:
"Είμαι ένας από τους αναλυτές που υπερασπίζεται έντονα το επιχείρημα ότι η αγορά των S-400 της Τουρκίας ήταν για να την προστατεύσει από μια άλλη πιθανή απόπειρα πραξικοπήματος που θα περιλαμβάνει τα τουρκικά F-16", δήλωσε. "Έχω προτείνει στο παρελθόν ότι τα S-400s θα βρίσκονται στο στρατιωτικό αεροδρόμιο του Murted, κάτι που υποστηρίζει αυτή τη θεωρία."
Ο Özgül αναμένει ότι η Τουρκία θα χρησιμοποιήσει την πρώτη συστοιχία S-400 για να προστατεύσει την Άγκυρα και το προεδρικό μέγαρο και το δεύτερη για να προστατευθεί από χτυπήματα από τη Συρία, το Ισραήλ ή τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, ενώ η τρίτη πιθανότατα θα αναπτυχθεί στην Κωνσταντινούπολη και θα προστατεύει τη ζώνη του Αιγαίου.
Ο Özgül αναγνώρισε ότι η υπεράσπιση έναντι ενός ενδεχόμενου πραξικοπήματος δεν ήταν ο μοναδικός λόγος πίσω από την αγορά των S-400. Είπε ότι η συμμαχία της Ουάσινγκτον στη Συρία με τις μονάδες προστασίας των ανθρώπων που ασκούν την κυριαρχία των κουρδικών (YPG), την οποία η Άγκυρα θεωρεί τρομοκρατική, οδήγησε το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) της Τουρκίας να θεωρήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως πιθανή απειλή.
"Το ΑΚΡ αποφάσισε να κινηθεί προς την ανεξάρτητη πολιτική και μακριά από τη 70ετή συμμαχία του ΝΑΤΟ", δήλωσε.