Οι εθνικοί ευεργέτες είχαν δύο κοινά χαρακτηριστικά. Το πρώτο πως εμφανίστηκαν όταν το κράτος τους είχε πραγματικά ανάγκη όταν προσπαθούσε μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς να σταθεί στα πόδια του και να απελευθερώσει τους σκλαβωμένους αδερφούς.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι ότι δεν πήραν τίποτα από το κράτος, ούτε φοροαπαλλαγές που δεν είναι δωρεάν αφού τις επωμίζονται οι υπόλοιποι, ούτε το κράτος εγγυήθηκε τα δάνειά τους ούτε πήραν δημόσια περιουσία σε εξευτελιτιστικες τιμές, ούτε διαγράφηκαν τα χρέη τους.
Εθνικός ευεργέτης δεν είναι αυτός που παίρνει από το κράτος αλλά δίνει πίσω κάτι για την υστεροφημία. Απεναντίας ήταν και είναι αυτοί που δεν πήραν τίποτα από το κράτος. Αν εκπλήρωναν τις υποχρεώσεις τους οι κρατικοδίαιτες ελίτ της χώρας τότε αυτή θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της.
Η μεγαλύτερη κατάρα του κράτους ήταν πάντα το ότι δεν είχε ποτέ πραγματική αστική τάξη αλλά πάντα υπήρχαν οι άλλοι, η πλειοψηφία που θα φορτωνόταν τα δάνεια, τις φοροαπαλλαγές τις διαγραφές των χρεών τους.
Μελίνα Κονταξή
Ιστορικός - Δρ Βαλκανικού Πολιτισμού