Λίγο περισσότερο από μια δεκαετία πριν από την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο διανοούμενος Yusuf Akçura υποστήριξε ότι υπήρχαν τρεις εναλλακτικές ιδεολογίες που θα μπορούσαν να ενώσουν το ξεθώριασμα πολυεθνοτικό και πολυθρησκευτικό κράτος: του οθωμανισμού, του ισλαμισμού και του τουρκισμού.
Παρουσίαση Freepen.gr
Μια αξιοσημείωτα σύγχρονη ιδέα, ο οθωμανισμός αποσκοπούσε στη δημιουργία ενός έθνους από τις πολλές θρησκευτικές και εθνοτικές ομάδες της αυτοκρατορίας, ενωμένες κάτω από το πανό της οθωμανικής ταυτότητας.
Αλλά το κύριο πρόβλημα με τον οθωμανισμό, όπως επεσήμανε ο Akçura, ήταν ότι οι Τούρκοι δεν θα δέχονταν να μοιράζονται ισότιμη θέση με τα μέλη των άλλων εθνοτικών και θρησκευτικών ομάδων που κυβέρνησαν εδώ και αιώνες.
Πάνω από έναν αιώνα αργότερα, η σημερινή κατάσταση της πολιτικής στην Τουρκία δεν είναι διαφορετική.
Ο Mustafa Kemal Atatürk προσπάθησε να εκτουρκίσει τη νέα Δημοκρατία της Τουρκίας που ίδρυσε το 1923, αλλά το έργο μαστίζεται από αστάθεια. Συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη μειονότητα της χώρας, οι Κούρδοι, παρέμειναν δυσαρεστημένοι εταίροι στο νέο έθνος κράτος.
Ο ισλαμισμός έχει αναδειχθεί ως μια άλλη πηγή αντίστασης στο σχέδιο κεμαλισμού. Τόσο οι Κούρδοι όσο και οι ισλαμιστές καταδεικνύουν την αποτυχία του έργου των κεμαλιστών.
Παρά τις επιφυλάξεις του για τον κεμαλισμό, το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας πέτυχε κάποια επιτυχία στην πρώτη του δεκαετία στην εξουσία από το 2002 προσπαθώντας να εναρμονίσει τον ισλαμισμό με τις κεμαλικές αξίες της δυτικοποίησης (westernisation). Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ήταν ένθερμος υπερασπιστής των μεταρρυθμίσεων της ΕΕ εκείνη τη χρονιά και επαινέθηκε επειδή έδειξε ότι το Ισλάμ και η δημοκρατία δεν ήταν ασυμβίβαστες έννοιες.
Αλλά οι εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης από το 2011 ουσιαστικά κατέστρεψαν το ισλαμικό brand του ΑΚΡ , καθώς απέτυχαν να ριζωθούν σε χώρες της Μέσης Ανατολής.
Η Τουρκία ανταποκρίθηκε κάνοντας μια απότομη στροφή και αγκαλιάζοντας τον τουρκισμό. Ένας μεγάλος συνασπισμός της ελίτ, συμπεριλαμβανομένων των ισλαμιστών και των κεμαλιστών, φαίνεται να πιστεύει ότι η απειλή των Κούρδων απαιτεί κάποιο είδος εκτουρκισμού, τόσο στην εγχώρια όσο και στην εξωτερική πολιτική.
Κόμματα με τόσο διαφορετικές ιδεολογίες όπως το κοσμικό Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) και το ισλαμικό κόμμα Felicity του Τεμέλ Καραμολλάογλου έχουν αγκαλιάσει τον τουρκισμό με την τουρκική στρατιωτική επίθεση στη Συρία αυτό το μήνα. Η πολιτική μετασχηματίστηκε σε έναν ανταγωνισμό μεταξύ των διαφόρων εθνικισμών: ο ακροδεξιός εθνικισμός, ο κεμαλικός εθνικισμός και ο ισλαμιστικός εθνικισμός.
Το Κόμμα Felicity, το οποίο συνήθως υποστηρίζει την ισλαμική οικουμενικότητα κι υποστήριξε θερμά την τουρκική στρατιωτική επίθεση εναντίον των Κούρδων της Συρίας. Τα tweets του αρχηγού του κόμματος αποκαλύπτουν ότι πριν από όλα είναι ένα εθνικιστικό κόμμα.
Η στρατιωτική εισβολή της Τουρκίας στη Συρία κατά των Κούρδων έδειξε για άλλη μια φορά ότι ο εθνικισμός είναι ο κοινός λόγος με τον οποίο ιδρύονται τα τουρκικά κόμματα. Διακεκριμένα χαρακτηριστικά όπως το Ισλάμ ή ο κοσμικός χαρακτήρας έρχονται σε δεύτερη.
Η αυταρχική στροφή που έκανε η Τουρκία τα τελευταία χρόνια έχει ουσιαστικά εξολοθρεύσει την ιστορική δυναμική του δυτικισμού καθώς και τα παγκοσμιοποιημένα στοιχεία που εμπνέονται από το Ισλάμ μέσα στο ΑΚΡ. Ο τουρκισμός ήρθε στο προσκήνιο ως η μόνη εναλλακτική λύση για τους ηγεμόνες της νέας Τουρκίας.