Το τελευταίο χρονικό διάστημα αυξήθηκαν οι φωνές στον ειδικό τύπο αλλά και στα ΜΜΕ μεγάλης κυκλοφορίας που μιλούν για ενίσχυση των δυνατοτήτων του Ναυτικού μας, προκειμένου η Χώρα μας να υπερασπίσει τα γεωπολιτικά της συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μιχαήλ Κωσταράκος
Στρατηγός εα, Επίτιμος Α/ΓΕΕΘΑ,
πρώην Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Δυστυχώς η αναγκαιότητα αυτή προϋπήρχε, παρότι από κάποιους διαπιστώθηκε μόλις τώρα. Ήδη από το 2013 τα Γενικά Επιτελεία, σε παρουσίαση που έγινε στην Βουλή των Ελλήνων, ανέδειξαν το πρόβλημα και τόνισαν ότι η ενίσχυση της αεροναυτικής παρουσίας μας στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί απόλυτη εθνική προτεραιότητα. Επεσήμαναν δε ότι προκειμένου αυτή να επιτευχθεί, έπρεπε να γίνουν δυο πράγματα:
• Μετατόπιση της όλης διάταξης του ΠΝ προς τα Νοτιοανατολικά και
• Απόκτηση νέων ναυτικών (και αεροπορικών) δυνατοτήτων, που θα εξασφάλιζαν την απρόσκοπτη και διαρκή παρουσία μας εκεί.
Για να ικανοποιηθούν αυτές οι αναγκαιότητες στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι το 2015, η τότε πολιτική και στρατιωτική ηγεσία προχώρησε σε μια σειρά από ενέργειες:
• Προσπάθησε να εξασφαλίσει από τις ΗΠΑ (δυστυχώς χωρίς επιτυχία τότε) 2-3 αντιτορπιλικά (Α/Τ) τύπου Arleigh Burke, υπό το καθεστώς πλεονάζοντος υλικού (EDA).
• Προσπάθησε να εξασφαλίσει με leasing, λόγω της οικονομικής κρίσης, από τη Γαλλία 2-3 φρεγάτες (Φ/Γ) τ. FREMM καθώς και Αεροσκάφη Ναυτικής Συνεργασίας(ΑΦΝΣ) Atlantique 2. Ήδη από τότε η Γαλλία ξεκαθάρισε ότι η διαδικασία leasing είναι οικονομικά και νομικά ανέφικτη.
• Ακύρωσε την προγραμματισμένη απόσυρση των υποβρυχίων (Υ/Β) τ. 209, αυξάνοντας την σχετική οροφή στην Δομή Δυνάμεων, όπως και την πώληση των Φ/Γ Τύπου S που πρότειναν κάποιοι… αρμόδιοι.
• Προχώρησε στην επανέναρξη της κατασκευής των Υ/Β τ. 214 στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.
• Προχώρησε στην επανέναρξη της κατασκευής των ΤΠΚ Super Vita, την οποία εντελώς αναίτια καθυστερούσαν τα Ναυπηγεία Ελευσίνας.
• Ξεκίνησε την ανακατασκευή για επανένταξη σε λειτουργία των ΑΦΝΣ Ρ-3Β, τα οποία αναίτια και «πονηρά» είχε αποσύρει η προηγούμενη ηγεσία του ΠΝ.
• Προχώρησε στην έναρξη λεπτομερέστερης σχεδίασης και προώθησε την πρόταση κατασκευής «Εθνικού Πλοίου», μιας τελευταίου τύπου Φ/Γ, που θα εξασφάλιζε την ναυπήγηση σε ελληνικά ναυπηγεία ικανού αριθμού πλοίων με ικανοποιητικές επιδόσεις/δυνατότητες και σε ανεκτό για τις οικονομικές δυνατότητες της Χώρας κόστος.
• Αναδιάταξε τις δυνάμεις του ΠΝ προσωρινά προς τα ΝΑ.
Μεσολάβησαν τα 4 χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ με αδιαφορία, ψέμματα και παλινωδίες. Χάθηκε εξαιρετικά πολύτιμος χρόνος σε περιβάλλον σχετικής ηρεμίας. Τίποτα καινούργιο και τίποτα δραστικό για την αντιμετώπιση της κατάστασης δεν ανελήφθη. Είναι αλήθεια ότι κάποια από τα προγράμματα που είχαν αρχίσει συνεχίστηκαν. Ολοκληρώθηκε (?) όμως μόνο το πρόγραμμα των Υ/Β τ. 214. Οι προσπάθειες για το «Εθνικό Πλοίο» και για την πρόσκτηση των αμερικανικών Α/Τ αναίτια εγκαταλείφτηκαν, ενώ η πρόσκτηση των Φ/Γ τ. FREMM εξελίχτηκε σε μια επικοινωνιακή κωμωδία χαμηλού επιπέδου. Τα ΑΦΝΣ ακόμα τα περιμένουμε. Το Ρ-3Β της «Ενδιάμεσης Λύσης» πετά σε επιδείξεις σε εκδηλώσεις του τύπου «Athens Flying Week», αλλά επιχειρησιακά αγνοείται. Υπό την πίεση του «να κάνουμε κάτι» και έχοντας δεσμεύσει το σύνολο των αμυντικών κονδυλίων στο πρόγραμμα αναβάθμισης των F -16, δείξαμε ενδιαφέρον για να μετάσχουμε στο πρόγραμμα των νέων γαλλικών Φ/Γ τ. Belh@ra, η πρώτη εκ των οποίων όμως αναμένεται να παραδοθεί μετά το 2024. Η επίτευξη πλήρους επιχειρησιακής ετοιμότητας προφανώς θα ακολουθήσει σε χρόνο που δεν μπορεί επί του παρόντος να προβλεφθεί.
Η κρίση όμως με την Τουρκία στη ΝΑ Μεσόγειο είναι τώρα και η νέα κυβέρνηση πρέπει να την διαχειριστεί με ότι μέσα διαθέτει ή μπορεί να αποκτήσει άμεσα. Δυστυχώς το 2024 και οι γαλλικές Belh@ra είναι πολύ μακριά και το ΠΝ καλείται να αποτινάξει τον «απρόθυμο» ρόλο του και να πράξει αυτό το οποίο ιστορικά έπραττε, να πρωταγωνιστήσει. Η ηγεσία του ΥΠΕΘΑ έχει υποχρέωση να πρωταγωνιστήσει σε αυτήν την αλλαγή νοοτροπίας και στην ενεργοποίηση όλων των υφιστάμενων ή ενδεχομένων ναυτικών δυνατοτήτων.
Θα πρέπει λοιπόν με απόλυτη προτεραιότητα το ΠΝ να αποκτήσει πλήρη διαθεσιμότητα και ετοιμότητα για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε κρίσης. Ούτε «αποδεκτά» ποσοστά διαθεσιμότητας, ούτε «ποιοτικά πλεονεκτήματα», ούτε φανταστικοί πολλαπλασιαστές ισχύος πλέον αρκούν. Θα πρέπει άμεσα να γίνουν τουλάχιστον οι παρακάτω ενέργειες:
• Να ολοκληρωθούν όλα τα εν εξελίξει εξοπλιστικά ή επισκευαστικά προγράμματα του ΠΝ με οποιοδήποτε κόστος (ΤΠΚ, Ρ-3Β, κλπ). Αν απαιτούνται προσλήψεις, να γίνουν.
• Να εξασφαλισθεί η διαθεσιμότητα στο 100% (διεθνώς αποδεκτό το 80%, στην ειρήνη όμως) των μονάδων του Στόλου, με απόλυτη προτεραιότητα στην απόκτηση των ελλειπόντων ανταλλακτικών και την εκτέλεση όλων των επισκευαστικών εργασιών. Αν απαιτούνται επιπλέον κονδύλια ή προσλήψεις, πρέπει να γίνουν άμεσα.
• Να αποκατασταθεί η επιχειρησιακή ετοιμότητα όλων των μονάδων του Στόλου. Τα πλοία και τα ελικόπτερα δεν αρκεί να πλέουν ή να ίπτανται. Απαιτείται να είναι έτοιμα να επιχειρήσουν.
• Να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την άμεση απόκτηση Α/Τ τ. Arleigh Burke από τις ΗΠΑ.
• Να επιδιωχτεί η συμμετοχή στο πρόγραμμα των γαλλικών Φ/Γ τ. Belh@ra, με στόχο την απόκτηση πλοίων που θα ικανοποιούν πλήρως και απαρέγκλιτα τις απαιτήσεις του ελληνικού ΠΝ, όχι του γαλλικού.
• Να εξετασθεί η δυνατότητα άμεσης πρόσκτησης και άλλων ναυτικών δυνατοτήτων, εφόσον υπάρχουν άμεσα διαθέσιμες από άλλες χώρες και απαιτούνται για το ΠΝ.
• Να εξασφαλισθεί η στελέχωση του ΠΝ στο απαραίτητο προσωπικό στο 100%.
• Να ξαναρχίσουν οι διαδικασίες για τη κατασκευή «Εθνικού Πλοίου».
• Να μετακινηθεί η μόνιμη διάταξη του ΠΝ και του Στόλου προς τα ΝΑ με χρήση, επέκταση και αναβάθμιση των υφισταμένων ή/και απαιτούμενων μόνιμων δυνατοτήτων ελλιμενισμού και τεχνικής και διοικητικής υποστήριξης στο Νότιο Αιγαίο, στη Κρήτη και στα Δωδεκανησα.
• Να σταματήσει κάθε ιδέα και συζήτηση για ενδεχόμενη απόσυρση ναυτικών Μονάδων λόγω παλαιότητας, υποχρεώσεων κλπ. Τα πλοία θα μειωθούν όταν τελειώσει η κρίση.
Δυστυχώς η κρίση στην ΝΑ Μεσόγειο κλιμακώνεται καθημερινά. Η λύση δεν φαίνεται πουθενά στον ορίζοντα. Έχουμε χάσει εξαιρετικά πολύτιμο χρόνο. Δεν έχει σημασία αν οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες ή κάποια πράγματα έπρεπε να έχουν ήδη γίνει ή να έχουν γίνει διαφορετικά. Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων έχει υποχρέωση προς τη Πατρίδα να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, να αντιμετωπίσει άμεσα όλα τα προβλήματα και να υπερασπιστεί άμεσα και με αποφασιστικότητα τα εθνικά μας συμφέροντα οπουδήποτε αυτά αμφισβητούνται, απειλούνται ή εκτιμάται ότι πρόκειται να απειληθούν. Και σε αυτό πρέπει να έχει την βοήθεια, τη συμπαράσταση και τη συμμετοχή όλων.