Οι εγχώριες πολιτικές "αυθεντίες" σε μια εικόνα ευτυχίας και ευάρεστης διάθεσης. Και μας προσφέρουν ένα θέαμα που δεν χρειάζεται να επιστρατεύσουμε τη φαντασία μας.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Μπροστά σε μια τέτοια εικόνα "πολιτικού πολιτισμού", όχι απλώς υποκλινόμαστε, αλλά ενθαρρύνεται και μια μυθοπλαστική λειτουργία μας, μια ειδική ευχέρεια οραματισμού, ικανή να προκαλεί φρεναπάτες, προσδοκίες, μύθους. Η νόηση, μπροστά σε μια τέτοια εικόνα της εξουσίας, αφοπλίζεται, το είδος στερεώνεται, θεμελιωμένο όχι πια στην κατανόηση της πολιτικής εικόνας, αλλά στον μύθο που τη διακοσμεί.
Διερωτώμαι ωστόσο αν οι εικονιζόμενοι πολιτικοί μυθοπλάστες ως ενόργανα όντα που έχουν ηθική συνείδηση, ένα αίσθημα έντονο του δίκαιου και του άδικου, του καλού και του κακού, ας παραβλέψω το κεφάλαιο της αισθητικής, μπορούν να "δακρύσουν", όπως τα άλλα ενόργανα όντα, όχι μόνον όταν πονέσουν, αλλά και γιατί βλέπουν μπροστά τους να αποκαλύπτεται κάτι ανεξήγητο, απροσδιόριστο, συγκλονιστικά άγνωστο γι' αυτούς: η ανεπιτήδευτη ομορφιά και πολύ περισσότερο ο κοινωνικός πόνος.
Τέτοιες εικόνες τις βλέπουμε συχνά με τους ιθαγενείς πολιτικούς μας, αλλά, όπως λειτουργούμε με την αταραξία των στωικών ή την έκσταση των περιστρεφόμενων δερβίσιδων, τις αποδίδουμε στον "πολιτικό πολιτισμό". Κι έτσι, μας διαφεύγουν οι τρόποι με τους οποίους εγκαθιδρύεται η πολιτική αναίδεια και ασκείται η εξουσία. Σ' ένα τέτοιο πολιτικό κλίμα η όποια συζήτηση ή διαπραγμάτευση του ίδιου κοινωνικού ή και εθνικού θέματος, μας δίνει απλώς παραλλάσσουσες απόψεις της ίδιας οδύνης.
Ολα υποτάσσονται στις απέραντες δυνατότητες του πολιτικού καταβροχθισμού, που επιβάλλεται βέβαια από τη φρικαλεότητα της κοινωνικής ανάγκης, αλλά συντηρείται από το αφυδατωμένο αξιολογικό μας κριτήριο.
Εκτιμώντας κανείς τον κοινωνικό σχηματισμό σαν ολότητα, ορίζει τις λειτουργίες της εξουσίας (κι ασφαλώς όχι τις διοικητικές) ως πανταχού παρούσες, αλλά όχι τα πάντα πληρούσες. Πρέπει να αντιδράσουμε στα συμπτώματα των έξαλλων αφοσιώσεων και του στρατευμένου εντυπωσιασμού ή και ενθουσιασμού, με τα αποτελέσματά τους τα θανάσιμα για την κοινωνία.
Η φωτογραφία που εικονογραφεί το κείμενο φανερώνει το ναυάγιο του ορθού λόγου, αλλά και τη "γύμνια" πολιτικών, των οποίων το φλέγμα και πολύ περισσότερο την απάθεια, όχι μόνο θα το ζήλευαν οι Αγγλοσάξονες, αλλά θα μπορούσε να θεωρηθεί υποκείμενο στην εργατηριακή έρευνα, γιατί είναι - ή μοιάζει - κωμικό. Και θα μπορούσαν οι εικονιζόμενοι να θεωρούν τον εαυτό τους ως ένα σημείο αντικείμενο ζωολογικής περιγραφής, για όσα πράττουν και δεν έχουν συναίσθηση.
Χωρίς να έχω την αυθάδεια να υποκαταστήσω τους ζωολόγους, να πώ πως εδώ δεν είναι η αισθητική που κατευθύνει την πολιτική, αλλά η "ζωώδης πολιτική" την αισθητική. Η "γυμνότητα" της πολιτικής δεν επιβάλλεται από την άσκηση της εξουσίας, όπως δεν γεννιόμαστε γυμνοί για να εξυπηρετηθεί η έμπνευση του Πραξιτέλη...