Καλοκαίρι του 2005 και ο τηλεοπτικός σταθμός Mega Channel παρουσιάζει στη μικρή οθόνη την τηλεοπτική σειρά "Yabanci damat" (Ξένος Γαμπρός). Ο Νίκος, οι γονείς του που έφυγαν το 1964 από την Πόλη, η Ναζλί, ο μπακλαβατζής πατέρας της, ο σκληροπυρηνικός Τούρκος παππούς Μεμίκ που οι κακοί Ελληνες σκότωσαν τον πατέρα του στο Σαγγάρειο και η γιαγιά του Νίκου που δε θέλει να ακούει για Τούρκους.
Του Στρατή Μαζίδη
Και κάπως έτσι, στα χρόνια της ελληνοτουρκικής φιλίας και νωπής ακόμη κουμπαριάς του τότε πρωθυπουργού Καραμανλή με τον ομόλογό του, Ερντογάν, ξεκινά το...σίριαλ των τουρκικών τηλεοπτικών σειρών στους ελληνικούς δέκτες.
Χίλιες και μία νύχτες, Σουλεϊμάν, Εζέλ και πόσες άλλες παραγωγές που έκαναν επιτυχία στην Ελλάδα. Οι προσεγγίσεις διαφορετικές. Στη χώρα μας άρχισαν να παύουν οι παραγωγές [όπως και στην οικονομία] αφού μπορούσαν φθηνά να αγοράσουν τουρκικά σίριαλ. Στον αντίποδα οι Τούρκοι επένδυαν και επενδύουν στα τηλεοπτικά τους προϊόντα στοχεύοντας κατά βάση στο εξωτερικό.
Έχοντας παρακολουθήσει όλα αυτά τα χρόνια τρεις σειρές, στο τέλος κατέληγα στα ίδια συμπεράσματα. Οι γείτονες αξιοποιούν στο έπακρο και το δευτερόλεπτο της κινηματογράφησης. Περνούν πολλαπλά μηνύματα.
Στο Yabanci damat είχαμε μια πρώτη γνωριμία με τα ήθη κι έθιμα της τουρκικής κοινωνίας. Σε όλες τις σειρές βλέπεις τους νεώτερους να ζητούν την ευχή των μεγαλυτέρων, να φιλούν το χέρι τους. Βρωμόλογα δε θα ακούσεις. Ωραίες γυναίκες θα δεις, αλλά όχι ξεβράκωτες. Μέχρι και οι κακοί των σεναρίων πιστεύουν σε ηθικούς κώδικες τηρώντας άγραφους νόμους.
Στο Binbir Gece [Χίλιες και μία νύχτες] αλλά και σε άλλες σειρές, βλέπεις την αποθέωση της Κωνσταντινούπολης. Το πρωί με ομίχλη, το βράδυ, το σούρουπο, τα αξιοθέατα.
Στον Ezel εκτός των παραπάνω έβλεπες και το ψευδοκράτος με την Τουρκία να προβάλλει διεθνώς την...Τουρκική Δημοκρατία της Βορείας Κύπρου. Αυτό δεν προβλημάτισε την ελληνική τηλεόραση το 2011 όταν έπαιξε τη σειρά.
Ο Σουλεϊμάν παρουσίασε το μεγαλείο της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Μόλις τις προάλλες φίλη μου από τη Νέα Υόρκη με ενημέρωνε για την προβολή του σε λατινόφωνο σταθμό.
Οι τουρκικές τηλεοπτικές παραγωγές δεν πρέπει να προσεγγίζονται μεμονωμένα αλλά ως σύνολο. Ακριβές δουλειές, έξυπνα σενάρια που σε κρατάνε, επιτυχημένοι ήρωες, αξιακοί κώδικες, ωραίες τοποθεσίες, μπεσαλήδες και τίμιοι χαρακτήρες. Αυτή είναι η εικόνα που περνά προς τα έξω: ένα σύγχρονο ανεπτυγμένο κράτος με προοδευτική κοινωνία διαθέτουσα σταθερές. Η Τουρκία πουλώντας φθηνά ένα πολύ ακριβό σε αξία προϊόν. Είναι πραγματικά σπουδαία επιτυχία αντί να πληρώνεις για να διαφημίζεσαι, να βγάζεις και κέρδος. Τα τουρκικά σίριαλ δημιουργούν υπεραξία.
Πόσες φορές είδατε σε ελληνικές σειρές τα τελευταία χρόνια σοβαρά σενάρια; Ακριβές παραγωγές; Βασανισμένο σενάριο αντί για συναισθηματικές φαιδρές ιστορίες; Προβολή των αξιοθέατων της χώρας και των ποιοτικών της χαρακτηριστικών όπως τοπία, μνημεία κτλ; Πότε ήταν η τελευταία φορά που είδατε στην τηλεόραση ή τον ελληνικό κινηματογράφο τη ζωή πχ ενός σπουδαίου Ρωμαίου Αυτοκράτορα της Πόλης (πχ Ηράκλειου), ή ενός επιστήμονα (πχ Καραθεοδωρή), ή ενός αρχαίου Ελληνα (πχ Ομηρου) ή κάποιας μορφής της Ορθοδοξίας (πχ Αγία Αικατερίνη) ή της τέχνης και των γραμμάτων (πχ Σεφέρης); Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 2019 για να δούμε μια σειρά για τον Πόντο.
Παρένθεση: Δεν ήταν τυχαία η επιτυχία του Θεάτρου των 4 Εποχών όταν έπαιξαν αρκετές σεζόν το Χαλεπά και πριν λίγα χρόνια τη ζωή του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο κόσμος διψά για μια αντικειμενική όσο το δυνατό βουτιά στην ιστορία και τους μεγάλους πρωταγωνιστές αυτού του τόπου.
Εν κατακλείδι, οι τουρκικές σειρές είναι όπως οι σειρήνες. Φέρνουν την Τουρκία στα σπίτια των ανθρώπων χωρίς πόλεμο, δημιουργούν καθημερινή σχέση και συμπάθεια, κάτι απαραίτητο για να μην υπάρξουν και πολλές αντιδράσεις εν όψει των εποχών της συνεκμετάλλευσης.
Προσωπικά τους βγάζω το καπέλο. Δεν αρκεί άλλωστε να λες κάποιον μπουνταλά, πρέπει να αποδεικνύεις διαρκώς πως είσαι καλύτερος αλλιώς η χελώνα θα περάσει το λαγό. Ας μη μας διαφεύγει άλλωστε ότι απέναντί μας κατοικούν ως επί το πλείστον εξισλαμισμένοι με το πέρασμα των αιώνων ομοεθνείς μας, όσο κι αν μας πονά αυτό.