M.K. Bhadrakumar, Indian Punchline, Réseau International
[To παρόν άρθρο -ενός πολύπειρου, οξυδερκέστατου και άριστα πάντοτε πληροφορημένου Ινδού δημοσιολόγου, τέως διπλωμάτη (πρεσβευτή και στην Αγκυρα), θα μπορούσε αυτές τις ημέρες να είχε γραφτεί για τους δυο, (το πολύ τρεις) ΄Ελληνες ειδικούς της γεωστρατηγικής που μιλούν και γράφουν καθ’ υπαγόρευσιν και επιταγήν αποκλειστικά της εθνικής τους συνείδησης -και γι΄αυτούς βασικά παρουσιάζεται. Κυρίως επειδή η διεξοδική ανατομική ανάλυση των δεδομένων και των διεθνούς βαρύτητας ευρύτερων και βαθύτερων στρατηγικών προεκτάσεων της τρέχουσας αναμέτρησης δυνάμεων στη Λιβύη αποδεικνύει περίτρανα πόσο εγκληματική αφροσύνη αποτελεί, για μια μικρή, τσακισμένη, διαβρωμένη πολιορκούμενη και ανάδελφη χώρα, να εναποθέτει OΛΑ τα αυγά της εθνικής της επιβίωσης σε EΝΑ καλάθι –και μάλιστα αμφισβητούμενης πλέον αξιοπιστίας και αντοχής]
Μετάφραση/εισαγωγή: Μιχαήλ Στυλιανού
Οι ΗΠΑ ισχυρίστηκαν ότι η ρωσική παρουσία στη Λιβύη έχει μιαν «απίστευτα αποσταθεροποιητική επίδραση». Η Ουάσιγκτον βγαίνει από την σκιά και πιάνει μια θέση στην Λιβυκή σύρραξη.
Ο Δαυίδ Σένκερ, υφυπουργός Εξωτερικών για θέματα Μέσης Ανατολής, δήλωσε προ ημερών στην Ουάσιγκτον:
«Οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να εξασφαλίσουν ένα μέλλον ασφάλειας και ευημερίας στον λιβυκό λαό. Για να γίνει αυτό πραγματικότητα έχουμε ανάγκη πραγματικών δεσμεύσεων από εξωτερικούς παίκτες…Ειδικώτερα, η στρατιωτική ανάμειξη της Ρωσίας απειλεί την ειρήνη, την ασφάλεια και την σταθερότητα της Λιβύης… Οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις και οι δυνάμεις Βάγκνερ έχουν αναπτυχθεί στην χώρα σε μεγάλους αριθμούς και με την υποστήριξη του ANL (Λιβυκού Εθνικού Στρατού) κρίνουμε ότι είναι απίστευτα αποσταθεροποιητικές. Και ο τρόπος που αυτή η οργάνωση, οι Ρώσοι ειδικώτερα, έδρασε προηγούμενα εγείρει το φάσμα μαζικών απωλειών στον άμαχο πληθυσμό»
Ο Σένκερ έκανε την δήλωση λίγες μέρες μόνο μετά την συνάντηση με τον αρχηγό του ANL, στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ, μιας αντιπροσωπείας Αμερικανών στρατιωτικών και διπλωματών με επικεφαλής την Βικτώρια Κόουτς, Βοηθό Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας. Σύμφωνα με κείμενο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η Κόουτς εξέφρασε στον Χαφτάρ την ζωηρή ανησυχία της ενώπιον της «εκμετάλλευσης της σύρραξης από την Ρωσία» εις βάρος του Λιβυκού λαού.
Αμερικανική αντιπροσωπεία συνάντησε τον στρατηγό Χαφτάρ στις 24 Νοεμβρίου.
Η Λιβύη γίνεται το τρίτο θέατρο, μετά την Ουκρανία και την Συρία, όπου η Ουάσιγκτον διασταυρώνει την σπάθα της με της Μόσχας σε ένα πόλεμο, ψυχροπολεμικού τύπου, μέσω πληρεξουσίων. Μέχρι πρόσφατα, δυο χώρες-μέλη της Ε.Ε., η Γαλλία και η Ιταλία, θεωρούνταν οι εμπλεκόμενες σε έναν τέτοιον πόλεμο στην Λιβύη, για τον έλεγχο των πιο μεγάλων πηγών πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Αφρική.
Στην πραγματικότητα οι παρατάξεις στη Λιβύη δεν προδιαγράφουν ένα ρωσο-αμερικανικό αδιέξοδο, επειδή ποικίλες εξωτερικές δυνάμεις επιδιώκουν εκεί κυρίως τα δικά τους συμφέροντα. Η Ιταλία, η Τουρκία και το Κατάρ υποστήριξαν την κυβέρνηση εθνικής συνεννόησης, της Τρίπολης, (που επίσης υποστηρίζει η Γερμανία και ο ΟΗΕ), ενώ η Γαλλία, η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία έχουν υποστηρίξει τον στρατηγό Χαφτάρ.
Ο αγώνας εναντίον των τρομοκρατικών ομάδων είναι ο διακηρυγμένος ενιαίος στόχος όλων των πρωταγωνιστών, άλλα υπάρχουν και οι «υπο-στόχοι»: Το λιβυκό πετρέλαιο και φυσικό αέριο (Γαλλία, Ιταλία, Τουρκία και Ρωσία), Το Ισλάμ και πολιτικές επιδιώξεις Τουρκία, Κατάρ, Αίγυπτος και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) Και οι γαλλικές στρατιωτικές επιχειρήσεις σε πέντε χώρες του Σαχέλ (Μαυριτανία, Μαλί, Νίγηρας, Μπουρκίνα-Φάσο, και Τσαντ) που δεν μπορούν να τερματιστούν χωρίς μιαν σταθεροποίηση της χώρας. Και επίσης τα μεταναστευτικά προβλήματα (Γαλλία, Ιταλία, Τουρκία και Ρωσία).
Ο Χαφτάρ ήταν όργανο της CIA για περισσότερα από 30 χρόνια και η Ουάσιγκτον διατήρησε σιωπηρά επαφή μαζί, αλλά φαίνεται να κράτησε ουδέτερη στάση στην σύρραξη, ακόμη και όταν ο Χαφτάρ εξαπέλυσε τον Απρίλιο μιαν αποφασιστική εκστρατεία για την κατάληψη της Τρίπολης. Οι πολιτικές της Ουάσιγκτον ήσαν ασυνάρτητες. Ο Πρόεδρος Τραμπ φαίνεται να θεωρούσε τον Χαφτάρ ως ένα παράγοντα σταθερότητας, ενώ η Ουάσιγκτον επίσημα υποστήριζε έναν πολιτικό διακανονισμό από τον ΟΗΕ για την Λιβύη, αν και αυτό ευκολότερα λέγεται παρά γίνεται, με τον σημερινό κατατεμαχισμό της χώρας.
Η Ουάσιγκτον έμεινε σε στάση αναμονής, μη ξέροντας εάν θα επιτύχει η στρατιωτική εκστρατεία του Χαφτάρ. Και η Ρωσία επίσης είχε περάσει σε δεύτερο πλάνο, αλλά αυτούς τους τελευταίους μήνες το Κρεμλίνο άρχισε να κλίνει θετικά για τις προοπτικές του Χαφτάρ. Η Μόσχα (όπως και το Κάιρο) υπολογίζουν στους άμεπτους τίτλους του Χαφτάρ στον αγώνα εναντίον των τρομοκρατικών συμμοριών.
Η ρωσική στρατιωτική υποστήριξη συνέβαλε αποφασιστικά στην εκστρατεία του Χαφτάρ, ο οποίος έκαμε μεγάλα βήματα τον τελευταίο καιρό. Ο Χαφτάρ ελέγχει περίπου το 80% της Λιβύης, ενώ οι δυνάμεις της κυβέρνησης έχουν περιορισθεί στα όρια της Τρίπολης.
Είσοδος Ουάσιγκτον στην σκηνή: Η Ουάσιγκτον είναι πανικόβλητη από το γεγονός ότι σε μια κατάληξη της σύρραξης, με τον Χαφτάρ αναπόδραστα νικητή χάρις στην βοήθεια της Μόσχας, ανοίγει η αυλαία σε μιαν καταιγιστική ρωσική επιρροή στο νέο καθεστώς. Ωστόσο δεν είναι εύκολο να επινοηθούν επιχειρήματα εναντίον του στρατιωτικού ρόλου της Ρωσίας στην σταθεροποίηση της Λιβύης, όταν η επέμβαση του ΝΑΤΟ το 2011, που προκάλεσε τα ερείπια μιας κολοσσιαίας καταστροφής, έγινε με την υποστήριξη του καθεστώτος Ομπάμα. Της Ουάσιγκτον η θέση είναι ηθικά εύθραυστη. Η πολιτική πορεία της καθορίζεται από γεωπολιτικές σκοπιμότητες.
Η πολιτική της Ουάσιγκτον οδηγείται από ένα σχέδιο που αποβλέπει να κάνει την Λιβύη το Γενικό Επιτελείο της Αμερικανικής Στρατιωτικής Διοίκησης στην Αφρική, μιας από τις 11 Διοικήσεις των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ, (με ευρωπαϊκό κέντρο τους την Στουτγάρδη, στην Γερμανία).
Στο βάθος του πίνακα υπάρχει, βέβαια, η διαμάχη των μεγάλων δυνάμεων, που εκρήγνυται τώρα στην Αφρική για τις μέχρι τώρα ανεκμετάλλευτες τεράστιες πλουτοφόρες πηγές πολύτιμων πρώτων υλών. Η Κίνα επεξέτεινε γρήγορα την παρουσία της στην Αφρική και η Ρωσία επίσης εντατικοποιεί την δική της παρουσία. Είναι σημαντικό να σημειωθεί, όπως το επεσήμανε η πρόσφατη συνάντηση κορυφής Ρωσίας-Αφρικής, στο Σότσι, (23-24Οκτωβρίου) ότι η στρατιωτική συνεργασία αποτελεί προτεραιότητα για την Μόσχα.
Η αυξανόμενη παρουσία της Ρωσίας και της Κίνας επιτρέπει στους Αφρικανούς ηγέτες να διαπραγματεύονται με τις Δυτικές Δυνάμεις. Αποτελεί σημείο των καιρών ότι τα πρώτα πολυεθνικά ναυτικά γυμνάσια του Νότιο-Αφρικανικού Ναυτικού πραγματοποιήθηκαν (στις 25 έως 30 Νοεμβρίου) με συμμετοχή αποκλειστικά της Ρωσίας και της Κίνας.
O Φαν Γκουανγκίνγκ, κυβερνήτης της φρεγάτας, Ουέϊ Φανγκ του κινεζικού Ναυτικού, δήλωσε με την έναρξη των γυμνασίων:
«Ελπίζουμε ότι τα γυμνάσια θα επιτρέψουν στην Κίνα, στην Ρωσία και στην Νότιο Αφρική να εργαστούν από κοινού και να επιτύχουν την βελτίωση της συνεργασίας και των ανταλλαγών τους. Αυτές οι κοινές ασκήσεις είναι οι πρώτες του είδους μεταξύ των τριών χωρών μας». Ο πλοίαρχος Φαν δήλωσε πως τα ναυτικά γυμνάσια «θα μπορέσουν να συμβάλουν στην διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας του κόσμου και θα αποτελέσουν επίσης την αφετηρία μιας σχέσεως μεταξύ των τριών χωρών».
Η Λιβύη είναι η τέλεια πύλη εισόδου για να μπορέσει το ΝΑΤΟ να διεισδύσει στην Αφρικανική ΄Ηπειρο. Αλλά μια θεληματική κυβέρνηση στην Τρίπολη θα μπορούσε να επιτρέψει την πρόσβαση του ρωσικού ναυτικού στα λιμάνια της Σύρτης και της Μπενγκάζης της ανατολικής Λιβύης, στην Μεσόγειο. Εάν η Ρωσία εγκατασταθεί στην Λιβύη (επιπλέον της Συρίας), η παρουσία του ΝΑΤΟ στην Μεσόγειο θα υποστεί τον αντίκτυπο. Η Ρωσία και η Λιβύη διατηρούν επίσης στενούς πολιτικούς, στρατιωτικούς κα οικονομικούς δεσμούς από την σοβιετική εποχή.
Η Ρωσία ήταν παραδοσιακά παρούσα στη λιβυκή αγορά εξοπλισμού και σοβιετικές δυνάμεις ήταν παρούσες στην Λιβύη. Σήμερα η ανασυγκρότηση της Λιβύης είναι ένα στοίχημα για την Ρωσία, στον τομέα των υποδομών (οδοί, σιδηρόδρομοι, πόλεις). Η Ρωσία υπέστη βαριές απώλειες με την ανατροπή του καθεστώτος, με επικεφαλής το ΝΑΤΟ, στη Λιβύη το 2011. Η Μόσχα είχε στην Λιβύη επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων επί κυβερνήσεως Μουαμάρ Καντάφι.
Απομένει να δούμε πόσο αποτελεσματική θα αποδειχθεί η πίεση που ασκούν οι ΗΠΑ στον Χαφτάρ για την επανασύσφιγξη των σχέσεων με την Ρωσία. Η Ρωσία, η Αίγυπτος και η Γαλλία βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος, υπέρ του να βοηθήσουν στρατιωτικά τον Χαφτάρ. Οι τρεις αυτές χώρες είναι επίσης συνδεδεμένες μεταξύ τους. Ενώ οι πολιτικο-στρατιωτικές σχέσεις της Μόσχας με το Κάιρο γίνονται βαθύτερες, η Γαλλία αποστασιοποιείται από την αμερικανική πολιτική απέναντι στην Ρωσία. Η Ουάσιγκτον δεν θα μπορέσει εύκολα να απομονώσει την Ρωσία στην Λιβύη. Το μεγάλο ερωτηματικό είναι που τοποθετείται ο ίδιος ο Χαφτάρ.