Άσχετα από το καθεστώς «εγκεφαλικού θανάτου» της συμμαχίας, αντιμετωπίζει προκλήσεις από την Τουρκία στα Βαλτικά Κράτη.
By STEPHEN BRYEN | SHOSHANA BRYEN Asia Times, 29-11-19
[Το κατωτέρω άρθρο συνεργατών των Asia Times για την κατάσταση της αμφιλεγόμενης υγείας (Μακρόν) και της αμφίβολης προστατευτικής φερεγγυότητας του ΝΑΤΟ, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όχι επειδή αναφέρεται δις και στην Ελλάδα, αλλά κυρίως εξ αιτίας της εξόφθαλμης αξιοπιστίας του, που τεκμηριώνεται από την διάχυτη αδυναμία των συντακτών για την συμμαχία και την εισαγγελική τους στάση απέναντι σε Ευρωπαίους αμφισβητίες της ασφαλιστικής της πιστότητας, ικανότητας και ανιδιοτέλειας. Σε αυτό το πλαίσιο της εγγυημένης αντικειμενικότητας, κάποια άγνωστα και αποκαλυπτικά στοιχεία που παραθέτει καθιστούν το κατωτέρω άρθρο τους χρήσιμο βοήθημα και για μελετητές εθνικής στρατηγικής. Ιδού τι γράφουν:]
Εισαγωγή/Μετάφραση Μιχαήλ Στυλιανού
Η Οργάνωση της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού συνέρχεται στο Λονδίνο για να εορτάσει την 70ή επέτειο της. Είναι «εγκεφαλικά νεκρή», όπως είπε ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν ;Και πράγματι η Ευρώπη «δεν μπορεί πλέον να στηρίζεται στην Αμερική για την υπεράσπιση των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ;
Οι ενδείξεις είναι δυσοίωνες: Πρόσφατες ενέργειες της Τουρκίας εμποδίζουν τα αμυντικά σχέδια του ΝΑΤΟ για την Πολωνία και τα Βαλτικά Κράτη, ενώ η Γαλλία και η Γερμανία ηγούνται μιας προσπάθειας για την δημιουργία μιας εναλλακτικής του ΝΑΤΟ, (ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης), της οποίας το κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι εξαιρεί τις ΗΠΑ. Τον Φεβρουάριο 2017 ένα άρθρο για την ιταλική Δεξαμενή Σκέψης (ή τραστ εγκεφάλων) Il Nodo di Gordio (Γόρδιος Δεσμός) για το μέλλον του ΝΑΤΟ, με τίτλο «Το ΝΑΤΟ θα πολεμήσει; Και γιατί;», επεσήμαινε τρία κύρια δεδομένα που παραμένουν και σήμερα ισχύοντα:
Το ΝΑΤΟ στερείται κρίσιμου εξοπλισμού και στρατευμάτων για να υπερασπιστεί την Ανατολικήν Ευρώπη.
Του ΝΑΤΟ το συλλογικό σύστημα ασφάλειας, που βασίζεται στο άρθρο 5 της Ατλαντικής Συνθήκης, δεν εξασφαλίζει ότι το ΝΑΤΟ θα πολεμήσει και
Ορισμένα από τα μέλη του ΝΑΤΟ είναι απίθανο να υποστηρίξουν την άμυνα των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και ειδικότερα των Βαλτικών Κρατών και της Πολωνίας.
Εκτός από τα θέματα της δαπάνης και του διαθέσιμου στρατού, θα υποστήριζαν η Ελλάδα και η Τουρκία το ΝΑΤΟ σε ένα πόλεμο μακριά στον Βορρά όπου δεν έχουν κανένα συμφέρον εκεί που βρίσκονται, και όταν σε κάθε περίπτωση κινούνται στην ρωσική τροχιά; ΄Η, θα ήθελαν η Γαλλία και η Γερμανία να ριψοκινδυνεύσουν την κατάρρευση των οικονομιών τους για έναν πόλεμο που πραγματικά πίστευαν ότι θα μπορούσε να αποφευχθεί;
Όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ ενέκριναν την αμυντική πρόταση για τις Βαλτικές Χώρες και την Πολωνία –εκτός της Τουρκίας. Η Τουρκία θέτει ως όρο για την υποστήριξή της να αναγνωρίσει το ΝΑΤΟ ότι η κουρδική πολιτοφυλακή στη Συρία, γνωστή ως YPG (Μονάδες Λαϊκής Προστασίας) είναι τρομοκρατική οργάνωση. Υπό τους κανόνες του ΝΑΤΟ η έγκριση της πρότασης πρέπει να είναι ομόφωνη, έτσι η απόπειρα της Τουρκίας να εγείρει άσχετους όρους για την έγκρισή της έχει δυσοίωνες συνέπειες για το μέλλον της συμμαχίας.
Μεταξύ των κυρίων μελών του ΝΑΤΟ θα πραγματοποιηθούν τώρα παράπλευρες συσκέψεις για τη αντιμετώπιση των τουρκικών αντιρρήσεων. Ενώ κάποιου είδους πολιτική λύση μπορεί να βρεθεί, αυτή δεν θα είναι παρά μια χάρτινη επικάλυψη των βαθύτερων ρηγμάτων στην συμμαχία –πολιτικών όσο και δομικών.
Οι σημερινές δυνάμεις του ΝΑΤΟ είναι θλιβερά ανεπαρκείς για να αντιμετωπίσουν μιαν ρωσική επίθεση στις Βαλτικές Χώρες και την Πολωνία. Οι Ρώσοι μπορούν να εκτιμήσουν και σίγουρα γνωρίζουν τον συσχετισμό των συμβατικών δυνάμεων. Αλλά αυτό που συχνά παραλείπεται στις συζητήσεις είναι το κατά πόσο οι χώρες του ΝΑΤΟ θα αντιδράσουν καν σε μιαν επίθεση, ιδιαίτερα στην περίπτωση προκλήσεων. Υπάρχουν περί το ένα εκατομμύριο Ρώσοι πολιτογραφημένοι πολίτες των Βαλτικών Χωρών . Περί το 27,6% του πληθυσμού της Λετονίας αποτελείται από πολίτες ρωσικής εθνότητας. Το μισό σχεδόν του πληθυσμού την Λετονικής πρωτεύουσας Ρίγας είναι Ρώσοι και στην δεύτερη σε μέγεθος πόλη, την Ντόγκαβπίλς οι Ρώσοι είναι πλειονότητα. Στην Εσθονία τα 38,5% του πληθυσμού του Ταλίν είναι Ρώσοι. Στο Βίλνιους της Λιθουανίας είναι το 12% ενώ σε όλη τη χώρα είναι μόνο 5%. Τον περασμένο Απρίλιο, ο Πρόεδρος της Εσθονίας Κέρστι Καλτζούλαιντ (γνωστός σκληρός αντί-Ρώσος), συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Πούτιν, σε μιαν επίσκεψη στην Μόσχα που προκάλεσε θύελλα επικρίσεων στα Βαλτικά Κράτη. Η επίσκεψη φαίνεται να επιβεβαιώνει ότι τουλάχιστον στην εκτίμηση της εσθονικής κυβέρνησης ο διάλογος με την Μόσχα είναι αναγκαίος. Αποτελεί επίσης αναγνώριση ότι το επεισόδιο του Χάλκινου Στρατιώτη του Ταλίν, μνημείου των Ρώσων πεσόντων στον τελευταίο Παγκόσμιο Πόλεμο, που το 2007 ξεριζώθηκε και μεταφέρθηκε με τα οστά των πέριξ θαμμένων Ρώσων οπλιτών σε παράμερο σημείο της πόλης, δεν πρέπει να επαναληφθεί. Αυτή η μετατόπιση προκάλεσε τότε επικίνδυνη κρίση, θεωρήθηκε στην Ρωσία σαν εχθρική ενέργεια κατά της Ρωσίας αλλά και του ρωσικού στοιχείου στην Εσθονία και προκάλεσε ρωσικά αντίποινα με ηλεκτρονικές επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές της Εσθονίας, ιδίως στον χρηματοπιστωτικό τομέα και στις στρατιωτικές και μυστικές υπηρεσίες.
Η τελευταία φραστική διαμάχη μεταξύ των δύο χωρών εκδηλώθηκε στις 18 Νοεμβρίου, όταν αξιωματούχος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών επανέλαβε την θέση της Μόσχας ότι Συνθήκη του 1920, με την οποία η Μόσχα αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Εσθονίας σε συγκεκριμένα σύνορα, ακυρώθηκε όταν η Εσθονία ενσωματώθηκε στην Σοβιετική ΄Ενωση. Η Εσθονία διεκδικεί την αποκατάσταση ισχύος εκείνης της συνθήκης και επιστροφή από την Ρωσία περιοχής που αντιπροσωπεύει το 5% του εδάφους της.
Ο αμερικανικός οργανισμός στρατηγικών μελετών Rand Corporation, o οποίος πραγματοποίησε γυμνάσια επί χάρτου για να εκτιμήσει τις αμυντικές δυνατότητες του ΝΑΤΟ, συμπέρανε ότι το ΝΑΤΟ θα ηττάτο γρήγορα, κρίνοντας ότι το περισσότερο που θα χρειάζονταν οι ρωσικές δυνάμεις για να φτάσουν στα περίχωρα των πρωτευουσών της Εσθονίας και την Λετονίας, Ταλίν και Ρίγας, θα ήταν 60 ώρες. Και αυτό εάν το ΝΑΤΟ έδινε κάποια μάχη. Αλλά θα το έκανε;
Σήμερα, με δεδομένα το πρόβλημα της Γαλλίας και Γερμανίας και την δυστροπία της Τουρκίας και ίσως και της Ελλάδας ( ! ! ! ) κανείς δεν ξέρει την τελική απάντηση. Αλλά είναι πιθανό πως θα αποδειχθεί δύσκολο να επιτευχθεί η απαραίτητη ομοφωνία για δράση του ΝΑΤΟ, πράγμα που σημαίνει πως οι Ρώσοι θα μπορούσαν να νικήσουν αμαχητί. Διανοούμενοι και πολιτικοί στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ έχουν διατυπώσει φανταστικούς ισχυρισμούς για την «έλλειψη υποστήριξης» από τον Πρόεδρο Τραμπ για το ΝΑΤΟ, βασικά στηριζόμενους στις πιέσεις του προς άλλες χώρες της συμμαχίας να ανταποκριθούν στις οικονομικές υποχρεώσεις τους. Αλλά η αλήθεια είναι ότι η ζώνη κινδύνου για το ΝΑΤΟ δεν είναι οι ΗΠΑ. Φαίνεται ότι βρίσκεται μάλλον στις πολιτικές υπεκφυγής της Ευρώπης και στον δυσλειτουργικό ρόλο ορισμένων μελών της συμμαχίας στην ήπειρο.
Οι ενδείξεις είναι δυσοίωνες: Πρόσφατες ενέργειες της Τουρκίας εμποδίζουν τα αμυντικά σχέδια του ΝΑΤΟ για την Πολωνία και τα Βαλτικά Κράτη, ενώ η Γαλλία και η Γερμανία ηγούνται μιας προσπάθειας για την δημιουργία μιας εναλλακτικής του ΝΑΤΟ, (ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης), της οποίας το κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι εξαιρεί τις ΗΠΑ. Τον Φεβρουάριο 2017 ένα άρθρο για την ιταλική Δεξαμενή Σκέψης (ή τραστ εγκεφάλων) Il Nodo di Gordio (Γόρδιος Δεσμός) για το μέλλον του ΝΑΤΟ, με τίτλο «Το ΝΑΤΟ θα πολεμήσει; Και γιατί;», επεσήμαινε τρία κύρια δεδομένα που παραμένουν και σήμερα ισχύοντα:
Το ΝΑΤΟ στερείται κρίσιμου εξοπλισμού και στρατευμάτων για να υπερασπιστεί την Ανατολικήν Ευρώπη.
Του ΝΑΤΟ το συλλογικό σύστημα ασφάλειας, που βασίζεται στο άρθρο 5 της Ατλαντικής Συνθήκης, δεν εξασφαλίζει ότι το ΝΑΤΟ θα πολεμήσει και
Ορισμένα από τα μέλη του ΝΑΤΟ είναι απίθανο να υποστηρίξουν την άμυνα των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και ειδικότερα των Βαλτικών Κρατών και της Πολωνίας.
Εκτός από τα θέματα της δαπάνης και του διαθέσιμου στρατού, θα υποστήριζαν η Ελλάδα και η Τουρκία το ΝΑΤΟ σε ένα πόλεμο μακριά στον Βορρά όπου δεν έχουν κανένα συμφέρον εκεί που βρίσκονται, και όταν σε κάθε περίπτωση κινούνται στην ρωσική τροχιά; ΄Η, θα ήθελαν η Γαλλία και η Γερμανία να ριψοκινδυνεύσουν την κατάρρευση των οικονομιών τους για έναν πόλεμο που πραγματικά πίστευαν ότι θα μπορούσε να αποφευχθεί;
Όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ ενέκριναν την αμυντική πρόταση για τις Βαλτικές Χώρες και την Πολωνία –εκτός της Τουρκίας. Η Τουρκία θέτει ως όρο για την υποστήριξή της να αναγνωρίσει το ΝΑΤΟ ότι η κουρδική πολιτοφυλακή στη Συρία, γνωστή ως YPG (Μονάδες Λαϊκής Προστασίας) είναι τρομοκρατική οργάνωση. Υπό τους κανόνες του ΝΑΤΟ η έγκριση της πρότασης πρέπει να είναι ομόφωνη, έτσι η απόπειρα της Τουρκίας να εγείρει άσχετους όρους για την έγκρισή της έχει δυσοίωνες συνέπειες για το μέλλον της συμμαχίας.
Μεταξύ των κυρίων μελών του ΝΑΤΟ θα πραγματοποιηθούν τώρα παράπλευρες συσκέψεις για τη αντιμετώπιση των τουρκικών αντιρρήσεων. Ενώ κάποιου είδους πολιτική λύση μπορεί να βρεθεί, αυτή δεν θα είναι παρά μια χάρτινη επικάλυψη των βαθύτερων ρηγμάτων στην συμμαχία –πολιτικών όσο και δομικών.
Οι σημερινές δυνάμεις του ΝΑΤΟ είναι θλιβερά ανεπαρκείς για να αντιμετωπίσουν μιαν ρωσική επίθεση στις Βαλτικές Χώρες και την Πολωνία. Οι Ρώσοι μπορούν να εκτιμήσουν και σίγουρα γνωρίζουν τον συσχετισμό των συμβατικών δυνάμεων. Αλλά αυτό που συχνά παραλείπεται στις συζητήσεις είναι το κατά πόσο οι χώρες του ΝΑΤΟ θα αντιδράσουν καν σε μιαν επίθεση, ιδιαίτερα στην περίπτωση προκλήσεων. Υπάρχουν περί το ένα εκατομμύριο Ρώσοι πολιτογραφημένοι πολίτες των Βαλτικών Χωρών . Περί το 27,6% του πληθυσμού της Λετονίας αποτελείται από πολίτες ρωσικής εθνότητας. Το μισό σχεδόν του πληθυσμού την Λετονικής πρωτεύουσας Ρίγας είναι Ρώσοι και στην δεύτερη σε μέγεθος πόλη, την Ντόγκαβπίλς οι Ρώσοι είναι πλειονότητα. Στην Εσθονία τα 38,5% του πληθυσμού του Ταλίν είναι Ρώσοι. Στο Βίλνιους της Λιθουανίας είναι το 12% ενώ σε όλη τη χώρα είναι μόνο 5%. Τον περασμένο Απρίλιο, ο Πρόεδρος της Εσθονίας Κέρστι Καλτζούλαιντ (γνωστός σκληρός αντί-Ρώσος), συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Πούτιν, σε μιαν επίσκεψη στην Μόσχα που προκάλεσε θύελλα επικρίσεων στα Βαλτικά Κράτη. Η επίσκεψη φαίνεται να επιβεβαιώνει ότι τουλάχιστον στην εκτίμηση της εσθονικής κυβέρνησης ο διάλογος με την Μόσχα είναι αναγκαίος. Αποτελεί επίσης αναγνώριση ότι το επεισόδιο του Χάλκινου Στρατιώτη του Ταλίν, μνημείου των Ρώσων πεσόντων στον τελευταίο Παγκόσμιο Πόλεμο, που το 2007 ξεριζώθηκε και μεταφέρθηκε με τα οστά των πέριξ θαμμένων Ρώσων οπλιτών σε παράμερο σημείο της πόλης, δεν πρέπει να επαναληφθεί. Αυτή η μετατόπιση προκάλεσε τότε επικίνδυνη κρίση, θεωρήθηκε στην Ρωσία σαν εχθρική ενέργεια κατά της Ρωσίας αλλά και του ρωσικού στοιχείου στην Εσθονία και προκάλεσε ρωσικά αντίποινα με ηλεκτρονικές επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές της Εσθονίας, ιδίως στον χρηματοπιστωτικό τομέα και στις στρατιωτικές και μυστικές υπηρεσίες.
Η τελευταία φραστική διαμάχη μεταξύ των δύο χωρών εκδηλώθηκε στις 18 Νοεμβρίου, όταν αξιωματούχος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών επανέλαβε την θέση της Μόσχας ότι Συνθήκη του 1920, με την οποία η Μόσχα αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Εσθονίας σε συγκεκριμένα σύνορα, ακυρώθηκε όταν η Εσθονία ενσωματώθηκε στην Σοβιετική ΄Ενωση. Η Εσθονία διεκδικεί την αποκατάσταση ισχύος εκείνης της συνθήκης και επιστροφή από την Ρωσία περιοχής που αντιπροσωπεύει το 5% του εδάφους της.
Ο αμερικανικός οργανισμός στρατηγικών μελετών Rand Corporation, o οποίος πραγματοποίησε γυμνάσια επί χάρτου για να εκτιμήσει τις αμυντικές δυνατότητες του ΝΑΤΟ, συμπέρανε ότι το ΝΑΤΟ θα ηττάτο γρήγορα, κρίνοντας ότι το περισσότερο που θα χρειάζονταν οι ρωσικές δυνάμεις για να φτάσουν στα περίχωρα των πρωτευουσών της Εσθονίας και την Λετονίας, Ταλίν και Ρίγας, θα ήταν 60 ώρες. Και αυτό εάν το ΝΑΤΟ έδινε κάποια μάχη. Αλλά θα το έκανε;
Σήμερα, με δεδομένα το πρόβλημα της Γαλλίας και Γερμανίας και την δυστροπία της Τουρκίας και ίσως και της Ελλάδας ( ! ! ! ) κανείς δεν ξέρει την τελική απάντηση. Αλλά είναι πιθανό πως θα αποδειχθεί δύσκολο να επιτευχθεί η απαραίτητη ομοφωνία για δράση του ΝΑΤΟ, πράγμα που σημαίνει πως οι Ρώσοι θα μπορούσαν να νικήσουν αμαχητί. Διανοούμενοι και πολιτικοί στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ έχουν διατυπώσει φανταστικούς ισχυρισμούς για την «έλλειψη υποστήριξης» από τον Πρόεδρο Τραμπ για το ΝΑΤΟ, βασικά στηριζόμενους στις πιέσεις του προς άλλες χώρες της συμμαχίας να ανταποκριθούν στις οικονομικές υποχρεώσεις τους. Αλλά η αλήθεια είναι ότι η ζώνη κινδύνου για το ΝΑΤΟ δεν είναι οι ΗΠΑ. Φαίνεται ότι βρίσκεται μάλλον στις πολιτικές υπεκφυγής της Ευρώπης και στον δυσλειτουργικό ρόλο ορισμένων μελών της συμμαχίας στην ήπειρο.