Η 26η Ιανουαρίου 2015 είναι μια μέρα «μαύρη» για την ελληνική πολεμική αεροπορία, καθώς τότε ήταν που έχασε εντελώς άδικα δύο δικούς της ήρωες… Κατά την διάρκεια άσκησης του ΝΑΤΟ στην Ισπανία, οι σμηναγοί Παναγιώτης Λάσκαρης και Θανάσης Ζάγκας χάνουν την ζωή τους σε ένα δυστύχημα που κάνει το αίμα του κόσμου να παγώσει…
Από: menshouse.gr
Οι εικόνες κάνουν αμέσως τον γύρο του πλανήτη και δείχνουν το αποτέλεσμα της πτώσης του F-16D, ελάχιστα δευτερόλεπτα μετά την απογείωσή του, πάνω σε άλλα αεροπλάνα που βρίσκονταν στην βάση της Αλμπαθέτε. Ακόμη και μεγάλα ειδησεογραφικά κανάλια διακόπτουν την κανονική ροή του προγράμματός τους και μεταφέρουν ρεπορτάζ και εικόνα από τον τόπο της καταστροφής. Είναι ξεκάθαρο πως οι δύο Έλληνες πιλότοι έχουν φύγει από την ζωή και μαζί τους παίρνουν άλλους 9 αεροπόρους από την Γαλλία, ενώ επίσης Γάλλοι αλλά και Ιταλοί συνάδελφοί τους μεταφέρονται με εγκαύματα (κυρίως) και άλλα σοβαρά τραύματα σε νοσοκομεία.
Μετά το αρχικό σοκ, οι πάντες προσπαθούν να αντιληφθούν τις αιτίες που προκάλεσαν την τραγωδία. Από την αρχή απομακρύνεται το ενδεχόμενο του ανθρώπινου λάθους. Θα έπρεπε κυβερνήτης και συγκυβερνήτης να είχαν κάνει κάποιο παιδαριώδες λάθος για να συντριβεί ένα υπερσύγχρονο πολεμικό αεροσκάφος μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα από την απογείωση του. Και το προφίλ των Ελλήνων δεν έδειχνε κάτι τέτοιο.
Ο σμηναγός Παναγιώτης Λάσκαρης, ήταν 35 ετών, παντρεμένος, με ένα γιο. Πριν από εκείνη τη μοιραία ημέρα είχε συμπληρώσει ήδη 1.459 ώρες πτήσης, εκ των οποίων περισσότερες από τις μισές (872) με αεροσκάφη F-16. Ενώ και το βιογραφικό του σμηναγού Αθανασίου Ζάγκα ήταν ανάλογο. Στα 31 χρόνια του, έγγαμος με ένα γιο και μία κόρη, είχε 1.128 ώρες πτήσης, από τις οποίες τις 524 τις είχε περάσει μέσα σε κόκπιτ F-16.
Όλα είχαν συμβεί μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Το αεροπλάνο είχε μόλις βγει από τον διάδρομο και ετοιμαζόταν να απογειωθεί. Στις 15:30 τοπική ώρα ξεκινά την διαδικασία φορτωμένο με καύσιμα προκειμένου να πάρει μέρος στην άσκηση του ΝΑΤΟ. Λίγο αργότερα ο κινητήρας δείχνει να μην αποδίδει στο μάξιμουμ και το F-16 παίρνει κλίση προς τα δεξιά, χάνει άμεσα ύψος και πέφτει σαν φλεγόμενη μπάλα στην πίστα του Αλμπαθέτε, εκεί όπου βρίσκονται και άλλα αεροπλάνα με τα πληρώματά τους. Η περιοχή μετατρέπεται σε κόλαση επί της γης, από την οποία κάποιος θα είχε ελάχιστες πιθανότητες να βγει ζωντανός.
Για αρκετές ώρες οι Σύμμαχοι δεν επιτρέπουν σε κανέναν να πλησιάσει, ενώ η πληροφόρηση βγαίνει με το σταγονόμετρο. Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας μέχρι αργά το βράδυ δεν είναι σε θέση να επιβεβαιώσει καν τον θάνατο των πιλότων. Τελικά, έρχεται το τραγικό μαντάτο και ξεκινά η διαδικασία ανίχνευσης των λόγων που οδήγησαν στο κακό.
Χρειάστηκε να περάσει καιρός, όπως άλλωστε συμβαίνει σε κάθε αεροπορική τραγωδία, τα ερωτηματικά των οποίων δεν μένουν σχεδόν ποτέ αναπάντητα. Έτσι συνέβη και στη συγκεκριμένη περίπτωση όπου το πόρισμα έδειξε πόσο άδικος ήταν ο χαμός των δύο Ελλήνων πιλότων που πρόλαβαν να μείνουν στον αέρα μόνο για 7,6 δευτερόλεπτα. Και όπως αποδείχθηκε, δεν θα μπορούσαν να είχαν κάνει τίποτα για να αλλάξουν την μοίρα τους ή εκείνη των υπόλοιπων θυμάτων. Στην πραγματικότητα τα χρονικά περιθώρια ήταν τόσο στενά και η θέση του αεροσκάφους τέτοια που δεν τους επέτρεψε καν να χρησιμοποιήσουν επιτυχώς το σύστημα εγκατάλειψης του F-16… Ο συγκυβερνήτης του F-16 ενεργοποίησε το εκτινασσόμενο κάθισμά του μισό δευτερόλεπτο πριν από τον κυβερνήτη και ένα δευτερόλεπτο πριν τη συντριβή, χωρίς αποτέλεσμα.
Η αιτία του κακού βρέθηκε στις ρυθμίσεις του μαχητικού. Όπως αποφάνθηκε το Αεροδικείο μετά από καιρό, τα πάντα προκλήθηκαν από έναν απλό διακόπτη, ο οποίος είχε γυρίσει ακούσια και χωρίς κανείς να το αντιληφθεί, σε λάθος θέση. Πιο συγκεκριμένα, «ένοχος» ήταν ένας μοχλός που χρησιμοποιείται προκειμένου να μπορέσει να σηκωθεί ομαλά το αεροπλάνο από το έδαφος. Αν και είχε γίνει ο σχετικός έλεγχος 20 λεπτά νωρίτερα, όπου όλα βρέθηκαν σύμφωνα με το εγχειρίδιο πτήσης, άγνωστο πώς, είχε αλλάξει θέση. Διαπιστώθηκε μια απόκλιση προς τα δεξιά της τάξεως των 11 μοιρών, διαφορά που έφερε τον όλεθρο.
Κι επειδή αυτός ο μοχλός δεν βρίσκεται στα F-16 αυτού του τύπου σε απολύτως ευκρινές σημείο ούτε ο κυβερνήτης ούτε ο συγκυβερνήτης μπορούσαν να έχουν ιδέα του τι τους περίμενε. Συνάδελφοί τους που μίλησαν αργότερα ήταν ξεκάθαροι. Το αεροπλάνο και οι πιλότοι ήταν καταδικασμένοι σε θάνατο, χωρίς την παραμικρή ελπίδα, έστω, να τον πολεμήσουν.
Αντίστοιχο ήταν το πόρισμα που παραδόθηκε από την αρμόδια επιτροπή διερεύνησης αεροπορικών ατυχημάτων του ΝΑΤΟ, με συμμετοχή εμπειρογνωμόνων από 10 διαφορετικές χώρες. Ο διακόπτης είχε μετακινηθεί ακούσια, ίσως από την τοποθέτηση του χαρτοφύλακα με τα έγγραφα των πιλότων, όπως επιβεβαιώθηκε στις πάμπολλες προσομοιώσεις που ακολούθησαν. Ευθύνες αναζητήθηκαν και από την κατασκευάστρια εταιρεία, καθώς σε άλλα αεροσκάφη υπήρχε (και υπάρχει) εγκατεστημένο ειδικό σύστημα που αποτρέπει την απογείωση εάν οι ρυθμίσεις δεν συμφωνούν με τα απαιτούμενα δεδομένα.
Ο επίλογος της τραγωδίας δόθηκε στα δικαστήρια, εκεί όπου προσέφυγαν οι οικογένειες των δύο πιλότων κατά της Lockheed Martin διεκδικώντας αποζημίωση, η οποία γνωρίζουν και οι ίδιοι πολύ καλά ότι θα είναι η ελάχιστη για τον θάνατο δύο ανθρώπων των οποίων οι ζωές δεν μπορούν να μπουν σε καμία ζυγαριά απέναντι σε οτιδήποτε άλλο.