https://6391323f-9c66-4772-9850-868efb0705ef.filesusr.com/…
Μιχαήλ Κωσταράκος
Στρατηγός εα, Επίτιμος Α/ΓΕΕΘΑ,
πρώην Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Συνοπτικά κάποιες από τις απόψεις μου:
…Ο Ατατούρκ ήταν τόσο πιεσμένος και ευχάριστα αιφνιδιασμένος από την αναπάντεχη και ανέλπιστη νίκη του τον Αύγουστο του 22 στο Αφιόν Καραχισάρ και βιαζόταν τόσο πολύ να οριοθετήσει θεσμικά την νέα Τουρκία που υπέγραψε γρήγορα την Συνθήκη της Λωζάννης καθορίζοντας τα σύνορα της νέας Τουρκίας. Ένας έμπειρος και απειλητικός Βενιζέλος με αέρα νικητή και την Στρατιά της Θράκης ετοιμοπόλεμη, εξασφάλισε για τη Ελλάδα τα νησιά του Αιγαίου και καταδίκασε την Τουρκία σε ένα ασφυκτικό στρατηγικό εναγκαλισμό. Εξάλλου οι Τούρκοι, καβαλάρηδες της ασιατικής στέπας, ποτέ δεν ενδιαφερόντουσαν ιδιαίτερα για τη θάλασσα....
Κατάλαβαν το στρατηγικό τους λάθος μετά το θάνατο του Κεμάλ στη δεκαετία του 1930 και έκτοτε προσπαθούν να απαλλαγούν από τον ελληνικό εναγκαλισμό, χωρίς όμως επιτυχία. Δεν κατόρθωσαν τίποτα, ούτε κατά τον Β’ΠΠ που οι λανθασμένοι χειρισμοί τους, τούς στέρησαν τα Δωδεκάνησα που ήταν το δόλωμα της συμμετοχής τους, αλλά ούτε και μετέπειτα. Στα Ίμια το 1996, έκαναν μια γρατσουνιά στο τείχος που τους ύψωσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, αλλά η ελληνική διπλωματία την επούλωσε γρήγορα.....
...Για το σκοπό αυτό η Τουρκία έχει εργαλειοποιήσει όλες τις δυνατότητες. Είναι γνωστός ο κανόνας των εργαλείων της Άγκυρας για την επέκταση της επιρροής της σε ολόκληρο τον κόσμο: τα περίφημα τρία m – migration, military, mosques (μετανάστευση, ένοπλες δυνάμεις, τζαμιά).
Με την Ελλάδα οι σχέσεις βαίνουν επιδεινούμενες…Έτσι, τη φιλική συγκατάβαση των χρόνων της κρίσης μέχρι το 2015, όπου οι Τούρκοι ήταν τουλάχιστον μη προκλητικοί σεβόμενοι τα προβλήματα μας, διαδέχτηκε μια ταχέως κλιμακούμενη αντιπαράθεση κυρίως στο Αιγαίο που στηρίζεται δυστυχώς, σε μια μακροπρόθεσμη υποβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή, λόγω μείωσης των «μεταβλητών της εξουσίας, δηλαδή το χρήματος, του πληθυσμού, των πηγών και της στρατιωτική ισχύος». Η τουρκική αναθεωρητικότητα συνεχίζει να συγκρούεται καθημερινά με την ελληνική προσπάθεια διατήρησης των κεκτημένων που εξασφαλίσαμε από τη Συνθήκη της Λωζάννης και τις μετέπειτα συνθήκες.
…Η Τουρκία πάσχει από το οθωμανικό σύνδρομο και θεωρεί ότι όλα γίνονται με προβολή ή εφαρμογή «σκληρής» ισχύος και βασίζεται πάντα στο εκφοβισμό, στο ραγιαδισμό και στην ηττοπάθεια του αντιπάλου για να δώσει την εντύπωση του ισχυρού....
Γι’ αυτό, κατ’ αρχήν, πρέπει να ξεχάσουμε τις ευγενικές κραυγές για συνδιαχείριση και προσφυγή σε κάποιο δικαστήριο που θα κρίνει αυθαίρετα και με πολιτικά κριτήρια μεταξύ άλλων και την εδαφική μας κυριαρχία και ακεραιότητα ή οτιδήποτε άλλο θέλουν οι Τούρκοι, με αντίτιμο την ησυχία μας. Ο κατευνασμός των Τούρκων δεν οδηγεί πουθενά γιατί αποδέχονται και αναγνωρίζουν μόνο την ισχύ. Ο δυσάρεστος για εμάς, αλλά αντικειμενικά κορυφαίος Henry Kissinger πρέσβευε στη διδακτορική του διατριβή στο Χάρβαρντ ότι «Στις περιπτώσεις όπου ο "κατευνασμός", δεν χρησιμοποιείται σαν πρόσχημα για να κερδίσει κανείς χρόνο, αποτελεί ένδειξη ανικανότητας να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μια πολιτική απεριόριστων στόχων». Στην περίπτωσή των ελληνο-τουρκικών σχέσεων, ο κατευνασμός προφανώς απέτυχε, το δέλεαρ μιας ευρωπαϊκής προοπτικής δεν λειτουργεί πλέον. Οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας και να αποδεχτούμε το κόστος μιας χαμένης επένδυσης. Οφείλουμε να δούμε το μέλλον με καθαρή ματιά, αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα, να καταγράψουμε τις νέες ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά μας και να τις εκμεταλλευτούμε.
Η προσπάθεια της Ελλάδος κατά τη γνώμη μου πρέπει να στηριχτεί σε τέσσερις πυλώνες:
1. Στην εθνική ομοψυχία. Το θέμα είναι πολύ σοβαρό για να τύχει πολιτικής εκμετάλλευσης. Σε αυτή τη βάρκα είμαστε όλοι μαζί. Ο ελληνικός λαός όμως μετά από τόσες δεκαετίες ειρήνης πρέπει να προετοιμαστεί ψυχολογικά και να συνειδητοποιήσει ότι κάθε αντίδραση σε δυναμικές τουρκικές ενέργειες πρέπει να είναι επίσης δυναμική με ότι αυτό συνεπάγεται.
2. Στη σοβαρή διπλωματική δραστηριότητα για την εξασφάλιση ισχυρών συμμαχιών και συμπράξεων με κράτη που συμπλέουν με τα εθνικά μας συμφέροντα έστω και για λίγο χρόνο ή σε τακτικό επίπεδο. Απαιτείται μια νέα ολιστική στρατηγική προσέγγιση που θα δίνει έμφαση στην περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα και θα εκμεταλλευτεί πλήρως τα τριγωνικά σχήματα συνεργασίας με Κύπρο, Αίγυπτο, Ισραήλ κλπ... Κυρίως όμως, η ελληνοτουρκική διαφορά πρέπει να προβάλλεται όχι ως ελληνοτουρκικό ζήτημα αλλά ευρωτουρκικό. Οι διμερείς συνομιλίες δεν είναι αποδεκτές... Στο θέμα της Λιβύης η ΕΕ θα πρέπει να καταλάβει ότι δεν θα της επιτραπεί να εξαγοράσει τη δικιά της ηρεμία και τον δικό της κατευνασμό σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
3. Στην προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο αποκλειστικά όμως για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, εφόσον και η Τουρκία δεχτεί και υπογράψει να προσφύγει για τα θέματα αυτά και μόνο, πράγμα ιδιαίτερα δύσκολο.
4. Στην διατήρηση ισχυρών Ενόπλων δυνάμεων που θα εξασφαλίσουν την επιθυμητή αποτροπή, και αν αυτή αποτύχει, την αποτελεσματική άμυνα που θα μας εξασφαλίσει τα εθνικά μας συμφέροντα και την εθνική μας ακεραιότητα και αξιοπρέπεια.
Θεωρώ ότι έχει καταστεί σαφές στην ελληνική κοινωνία, ότι δεν θα πρέπει να επαφιόμαστε σε μία δυνητική έξωθεν παροχή στρατιωτικής υποστήριξης σε μία ενδεχόμενη ελληνο-τουρκική κρίση ή σύρραξη ή έστω αμφισβήτηση των ανατολικών μας συνόρων. Ούτε το ΝΑΤΟ, στο οποίο αμφότερες οι χώρες ανήκουν ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία δεν έχει τα μέσα, πρόκειται να πράξουν κάτι τέτοιο. Η επίκληση της Ρήτρας Αμοιβαίας Αμυντικής Υποστήριξης και της Ρήτρας Αλληλεγγύης που προβλέπονται από τις Ευρωπαϊκές συνθήκες δεν αναμένεται να παράγουν σοβαρά και καθοριστικά αποτελέσματα, και η πρόσφατη ιστορία και η διεθνής πολιτική είναι γεμάτη από παραδείγματα υποσχέσεων που εντέχνως ξεχάστηκαν υπό το βάρος των εξελίξεων.
Θα ήθελα να θυμίσω εδώ τη ρήση του Νικολό Μακιαβέλι, που δυστυχώς φαντάζει επίκαιρη, στηριγμένη στην ιστορική εμπειρία «Η υπόσχεση που δόθηκε ήταν μια αναγκαιότητα του παρελθόντος. Ο λόγος που δεν κρατήθηκε είναι μια αναγκαιότητα του παρόντος».
Είναι ξεκάθαρο για μένα, ότι σε περίπτωση κρίσης, θα είμαστε απόλυτα μόνοι μας, με άπειρες δηλώσεις αυτοσυγκράτησης ή ίσως και καλυμμένης ή και ξεκάθαρης συμπάθειας και πολιτικής και ανθρωπιστικής υποστήριξης από τη διεθνή και ευρωπαϊκή κοινότητα και τις Μεγάλες Δυνάμεις. Πάνω απ’ όλα όμως, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε στον εαυτό μας ότι η αποδοχή τετελεσμένων μείωσης της εθνικής κυριαρχίας μας, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, είναι απλώς αδιανόητη, και αντίδραση μας θα πρέπει να είναι δυναμική, αποφασιστική και επιτυχής. Είναι ξεκάθαρο ότι ό,τι χαθεί σε λίγες ώρες στο πεδίο, ουδέποτε θα ανακτηθεί στο διπλωματικό τραπέζι.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι η παγκόσμια εμπειρία αλλά και η ιστορική διαδρομή του ελληνισμού, δείχνει ότι δεν υπάρχουν απειλές που δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν. Αρκεί να είμαστε ψύχραιμοι, ενωμένοι και αποφασισμένοι, όχι να θυσιαστούμε ή απλά να επιβιώσουμε, αλλά να νικήσουμε για να διαφυλάξουμε την εθνική μας ακεραιότητα και αξιοπρέπεια.