Η κρίσιμη εξίσωση, οι αναγκαστικές πολιτικές, τα κίβδηλα διλήμματα και οι πέτσινες καρικατούρες

geralt / pixabay

Η υγειονομική κρίση υπήρξε σαρωτική για τις αναπτυγμένες χώρες του Δυτικού κόσμου, με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, απροσδιόριστη έκβαση και καταστροφικές παράπλευρες συνέπειες που εκτείνονται σε ολόκληρο το οικοδόμημα…

Από: ellinikoforoum.blogspot.com - του Κ. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Όλα τα παραπάνω συνιστούν μια εξέλιξη που επιβεβαίωσε και τυπικά την γύμνια, την δομική αστάθεια του συστήματος, το επίπλαστο της εικόνας περί δήθεν ανάπτυξης, περί δήθεν αλληλεγγύης και σταθερότητας που συντηρήθηκε όπως – όπως τις προηγούμενες δεκαετίες.

Στο περιβάλλον αυτής της κρίσης, υπήρξε και μια έκρηξη ερμηνειών για τα πραγματικά της χαρακτηριστικά, για τις αιτίες που οδήγησαν στο ξέσπασμά της, για όλα όσα πρόκειται να σηματοδοτήσει η επόμενη μέρα της, και φυσικά για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκαν τις κρίσιμες παραμέτρους της οι κυβερνήσεις.

Παράλληλα υπάρχει και μια έκρηξη ανησυχίας για τα μελλούμενα, προσαρμοσμένη απόλυτα στον τρόπο με τον οποίο τα αντιλαμβάνεται ο καθένας, κατά κανόνα αυτοσχεδιάζοντας ή στοιχιζόμενος πίσω από υφέρπουσες και κατά κανόνα κατευθυνόμενες ερμηνείες.

Πρωτίστως όμως υπάρχει μια κρίση εμπιστοσύνης των κοινωνιών γενικά απέναντι στις πολιτικές ηγεσίες που διαχειρίζεται τις τύχες χωρών και ανθρώπων. Μια κρίση εμπιστοσύνης που επεκτείνεται και στα υπερεθνικά μορφώματα που... διαθέτουν πολιτική δομή και επιβάλουν πολιτικές και αποφάσεις στα συνιστώντα μέρη.

Την ίδια στιγμή, τόσο οι πολιτικές ελίτ όσο και τα διευθυντήρια των πολυεθνικών μορφωμάτων, κυριαρχούνται από μια διάχυτη κρίση ανασφάλειας για την πιθανότητα ανεξέλεγκτων κοινωνικών εκρήξεων και διάρρηξης της απαραίτητης γι’ αυτούς κοινωνικής συνοχής που διασφαλίζει μια σχετικά εύρυθμη και κατά συνέπεια ελεγχόμενη λειτουργία.

Οι μηχανισμοί του συστήματος αποδείχτηκαν ανεπαρκείς να διαχειριστούν επιθετικά την σύγχρονη βιολογική κατάρα που εισέβαλε αιφνίδια στην ζωή και στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Περιορίστηκαν σε μια αμφιλεγόμενη διαχείριση των συνεπειών, καταφανώς αποτυχημένη στις πλείστες των περιπτώσεων.

Υπήρξαν ωστόσο ανησυχητικά έτοιμοι, στη διαχείριση της διαχρονικής τους επιδίωξης, που είναι το «σπρώξιμο» των δευτερογενών συνεπειών αυτής της κρίσης, στις πλάτες των κοινωνιών αλλά και των περιφερειακών χωρών που καθηλώνουν στην σφαίρα της επιρροής τους με σχέσεις εξάρτησης και υποτέλειας.

Σε ότι μας αφορά, από την πρώτη στιγμή αποφύγαμε να στοιχηθούμε πίσω από εύκολες και αβασάνιστες απλουστεύσεις. Άλλωστε οι καταστροφικές συνέπειες από την εμφάνιση μιας πανδημίας που δολοφονεί, δεν μπορούν και δεν πρέπει να αξιολογούνται ανεξάρτητα από τα τερτίπια ενός συστήματος, που παρά τις όποιες του εθνικές ή περιφερειακές παραλλαγές, έχει αποδομήσει πλήρως την δημόσια υγεία,  έχει εμπορευματοποιήσει πλήρως τις οφειλόμενες απέναντι στον πολίτη παροχές, έχει ροκανίσει πλήρως το σύστημα της δημόσιας ασφάλειας, αλλά και κάθε έννοια κοινωνικού προστατευτισμού.

Οι συνέπειες της πανδημίας, προφανώς δεν μπορούν να αποσυνδέονται ούτε από τον τρόπο με τον οποίο επιχειρεί αυτό το σύστημα να διαχειριστεί τα πολλαπλά συσσωρευμένα του αδιέξοδα που με την καταλυτική της παρουσία εκδηλώνονται πλέον με τρόπο εκρηκτικό.

• Το σύστημα της διεθνούς ασφάλειας έχει καταρρεύσει και οι μηχανισμοί που το συναπαρτίζουν επιδίδονται στο σύνολό τους στην προώθηση συγκεκριμένων πολιτικών και ενότητας αντιλήψεων για την οργάνωση του σύγχρονου κόσμου.
• Ο διεθνής καταμερισμός που μορφοποιήθηκε με κριτήριο την διασφάλιση υπερκερδών, την ήπια διείσδυση και συνακόλουθα τον πολιτικό και ευρύτερα τον γεωπολιτικό έλεγχο κρατών και περιφερειών, τείνει να ακυρωθεί ως συγκριτικό πλεονέκτημα, και μετασχηματίζεται σε δομικό σφάλμα με στρατηγικό αποτύπωμα για την μεταπολεμική καπιταλιστική οικονομία.
• Η υπερσυσσώρευση κερδών που αδυνατούν να διοχετευτούν  στην παραγωγική αλυσίδα σε συνδυασμό με την πλανητική χρεοκρατία που τροφοδότησε ένα πλέγμα πολυδαίδαλων εξαρτήσεων, συνιστά έναν συνδυασμό παραμέτρων που έχει δημιουργήσει καινούρια ασφυκτικά δεδομένα που ενεργοποιούν με τρόπο μάλλον ανεξέλεγκτο μια διεργασία καταστροφής κεφαλαίου με προεκτάσεις που είναι αδύνατον σε αυτήν την φάση να προσδιοριστούν.

Από την άλλη μεριά, υπάρχει η κρίσιμη εξίσωση... 

Σχετίζεται με την ανάγκη να παραμείνουν αλώβητα τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά της νεοφιλελεύθερης Οικονομίας, και την ίδια στιγμή να μην χαθεί ο έλεγχος των καταστροφικών συνεπειών μιας πανδημίας που δολοφονεί μαζικά.

Στην διαχείριση αυτής της εξίσωσης, είναι προφανές ότι δεν υπήρχε ομοιογένεια στους χειρισμούς. Αντιθέτως εκδηλώθηκε μια ποικιλομορφία μεθόδων, σε συνάρτηση πάντα με τα γεωπολιτικά μεγέθη των χωρών, με την κυρίαρχη αντίληψη από την οποία εμφορούνται οι πολιτικές ηγεσίες, με τις στρατηγικές προτεραιότητες που έχουν ιεραρχηθεί και προσδίδουν «επιθετικότητα», «ηπιότητα», «προσαρμοστικότητα», «εσωστρέφεια» κλπ στον ιδιαίτερο βηματισμό μικρών και μεγάλων χωρών μέσα στο διεθνές σύστημα.

Επομένως οι χειρισμοί που παρατηρήθηκαν στη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης, πέρα από τις καθυστερήσεις και τις όποιες πιθανές υπερβολές, θα είναι λάθος και θα συνιστά επιφανειακή ανάγνωση αν αποδοθούν είτε σε πολιτικές με περισσότερο ρεαλισμό είτε σε πολιτικές με περισσότερη ανθρώπινη ευαισθησία.

Και στην μια περίπτωση και στην άλλη περίπτωση, ήσαν αναγκαστικές πολιτικές που κλήθηκαν να διαχειριστούν μια βιολογική κατάρα με μαζικούς θανάτους ανθρώπων, και με πρωταρχική πολιτική επιδίωξη να μην κλυδωνιστεί το σύστημα κατ΄αρχήν, και σε δεύτερο χρόνο να μετατραπεί η κρίση σε ευκαιρία ώστε να οχυρωθεί η υπόστασή του, με πολιτικές και με δράσεις που θα περιστείλουν δικαιώματα και θα θεσμοθετήσουν αυταρχισμό, αλλά και με απόπειρες γεωπολιτικών ανατροπών, σε μια προσπάθεια να ανατροφοδοτηθεί το σύστημα με ισχύ, μέσα από καινούριους προσεταιρισμούς και επαναπροσδιορισμένες ισορροπίες.

Εν κατακλείδι, αυτό που έχει σημασία να συνειδητοποιήσουμε, είναι ότι η υγειονομική κρίση επιτάχυνε την ανάγκη διαχείρισης στρατηγικών προκλήσεων με διάχυτα τα συγκρουσιακά χαρακτηριστικά, σε ένα περιβάλλον ωστόσο, που απαιτεί κοινωνίες παροπλισμένες, αποπροσανατολισμένες και παραδομένες στην περιδίνηση του διχασμού, γι’ αυτό και δεν είναι τυχαίο που γι’ ακόμη μια φορά επιστρατεύτηκαν συνωμοσιολογικά τερατουργήματα και κίβδηλες αντιπαραθέσεις.

Το επόμενο βήμα, θα είναι να διοχετευτούν στην πολιτική πιάτσα οι γνωστές πέτσινες καρικατούρες του καιροσκοπισμού, πάντα χρήσιμες και πολλαπλά δοκιμασμένες εκεί που εκφυλίζεται η πολιτική και ευνουχίζεται η κοινωνική δράση.