Πάντοτε μια ένοπλη σύγκρουση φέρνει ζημιές και καταστροφές στις αντιμαχόμενες παρατάξεις. Μια σύγκρουση στο Αιγαίο αντίστοιχα θα έφερνε σοβαρές ζημιές σε Ελλάδα και Τουρκία. Θεωρούμε όμως, και όπως θα δείτε βάσιμα, πως μια ελληνοτουρκική σύρραξη, ασχέτως των κάθε λογής βαρέων απωλειών που θα έφερνε στην χώρα μας, θα ήταν απολύτως καταστροφική για την Τουρκία, για έναν λόγο που δεν γίνεται άμεσα αντιληπτός. Εξηγούμαστε, όπως κάνουμε πάντα.
Στρατιωτική ισορροπία
Η Ισορροπία Δυνάμεων έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια δραματικά υπέρ της Τουρκίας. Η γειτονική χώρα φρόντισε να ενισχυθεί σημαντικά στον στρατιωτικό τομέα, είναι αλήθεια. Κάτι όμως που δεν λέμε, είναι πως φρόντισε να ενισχυθεί στρατιωτικά, προκειμένου να φτάσει τα άλματα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στο τομέα των εξοπλισμών της περασμένης δεκαετίας. Τείνουμε να ξεχνάμε τον εξοπλιστικό οργασμό των ΕΔ την περίοδο 1996-2006, αλλά πρέπει να δούμε πως αν και λάθος ή αποσπασματικές οι όποιες αγορές, μας έδωσαν οπλικά συστήματα από τα κορυφαία στο είδος τους στον πλανήτη.
Ελληνικό Mirage 2000-5Mk2 φορτωμένο με SCALP EG, πυραύλους MICA IR και ER…
Αεροσκάφη F-16C/D Blk52+/+Adv, Mirage 2000-5Mk2, Embraer EMB-145AEW, SCALP EG, MICA ER/IR, Amraam AIM-120C, JSOW, Exocet στην Αεροπορία. Υποβρύχια 214AUP, πυραυλάκατοι Super Vita με Exocet MM40 Mod2, εκσυγχρονισμένες S, ESSM στις MEKO200HN στο Ναυτικό. Άρματα μάχης Leopard 2HEL, PzH2000, MLRS, AH-64D, CH-47DG, NH-90 στον Στρατό Ξηράς. Μεγάλα τα κενά φυσικά που έμειναν, αλλά και σημαντικές οι προσθήκες στο προϋπάρχον μέχρι τότε υλικό των ΕΔ. Δεν πρέπει να αμελούμε ότι όλα αυτά τα όπλα αυτά είναι ήδη στο ελληνικό οπλοστάσιο και τα χειρίζονται ελληνικά χέρια εδώ και αρκετά χρόνια.
Στο σημερινό άρθρο δεν προσπαθούμε να δείξουμε ποιος τις έχει μεγαλύτερες τις Ένοπλες Δυνάμεις. Απλά αυτό που θέλουμε να πούμε είναι ότι παλαιότερες επενδύσεις είναι ακόμη εδώ, υπηρετούν, και το γεγονός ότι κάποιοι πήραν μίζες πχ για τα TOR-M1 δεν σημαίνει ότι τα τελευταία δεν θα κάνουν “δουλειά” απέναντι στα Τ129 ΑΤΑΚ ή σε κάποιο F-16 που θα κάνει το λάθος να πλησιάσει αρκετά.
Θα μείνουμε λίγο ακόμη στην Ισορροπία Δυνάμεων, αν και όπως θα δείτε ότι το άρθρο δεν βασίζει το συμπέρασμά του εκεί. Πράγματι η Τουρκία έκανε άλματα στον Αμυντικό Τομέα, και η αλήθεια είναι πως ξοδεύει πολύ περισσότερο από το 2% για την Άμυνα. Δεν θα αναλωθούμε σε κλισέ τους στυλ “εμείς τα ξοδεύουμε σε συντάξεις 45άρηδων”, αλλά θα τονίσουμε πως οι γείτονες από το 2000 έχουν επενδύσει πραγματικά τα “ρέστα τους” στην αμυντική βιομηχανία. Αλλού αποδίδει θετικά για τους Τούρκους, αλλού όχι.
Ένα σενάριο πολέμου
Φτάνουμε τώρα στο ενδεχόμενο μιας ελληνοτουρκικής σύρραξης, για ασήμαντον ή ακόμη και σημαντική αφορμή. Για παράδειγμα, με μια ευρείας κλίμακας προβοκάτσια, ή μια προσπάθεια μεταφοράς μιας μεγάλης εσωτερικής κρίσης στο εξωτερικό. Η σύρραξη αυτή δεν θα ήταν τοπική ή περιορισμένη, δηλαδή, μια επίθεση στο Καστελόριζο δεν θα σήμαινε ότι στον Έβρο οι σκοποί θα συνεχίσουν να κοιτιούνται με κατανόηση. Οι δυο χώρες θα πήγαιναν σε λίγες ώρες σε γενική επιστράτευση, και κάθε διαθέσιμο πολεμικό μέσο θα ήταν σε ετοιμότητα. Και οι δυο χώρες θα άνοιγαν την πόρτα του φρενοκομείου, και μετά πραγματικά “Ο Ύψιστος να μας βοηθήσει”.
Ας υποθέσουμε τώρα πως η Τουρκία επιχειρούσε απόβαση στο Καστελόριζο. Τα ελληνικά επιτελεία δεν είναι ανόητα να στείλουν το Στόλο και την Αεροπορία σε μια καλοστημένη παγίδα μακρυά από το προστατευμένο περιβάλλον του Αιγαίου. Αντίθετα θα εκτελούνταν κατά γράμμα όλα τα επιχειρησιακά σχέδια. Κοινώς, κι ας μας επιτραπεί η έκφραση, θα τους “αλλάζαμε τα φώτα” σε όλο το μήκος και το πλάτος της γραμμής αντιπαράθεσης, εκεί που θέλουν τα Επιτελεία, όχι εκεί που θα επιθυμούσαν οι φίλοι και σύμμαχοι. Το Καστελόριζο θα ενισχύονταν με ασύμμετρα μέσα, αλλά χωρίς να στείλουμε 5-6 φρεγάτες να θυσιαστούν.
Ο Στόλος παλαιότερος σε ηλικία μεν, αρκετά ισχυρός δε, μια χαρά θα τα πήγαινε ακόμη και με τις μη εκσυγχρονισμένες S. Πρόβλημα θα ήταν τα πανταχού παρόντα ANKA/ Bayraktar, και το γεγονός ότι δύσκολα θα έκρυβες μονάδες από αυτά. Αλλά κάποιες ιδέες έχει υπόψη το Ναυτικό και η Αεροπορία για την αντιμετώπισή τους. Πάμε παρακάτω.
Η Αεροπορία πρέπει να σημειώσουμε πως δεν έχει να αντιμετωπίσει ακόμη τους S-400, αλλά μονάδες HAWK. Για να μην πολυλογούμε, όλα θα κάνουν την δουλειά που πρέπει, φυσικά και από τις δυο πλευρές. Τα νησιά με την επιστράτευση θα είναι ενισχυθούν σημαντικά. Φυσικά οι Μονάδες εκεί θα είναι υπό συνεχές πυρ, αλλά ποτέ δεν υπήρξε πόλεμος που οι στρατοί δεν βρέθηκαν υπό εχθρικό πυρ. Και για την οικονομία συζήτησης, όπλα υπάρχουν και από τις δυο πλευρές.
Ο Έβρος θα είναι μάλλον έκπληξη για τους επιτιθέμενους. Ακόμη και ασύμμετρες απειλές δεν θα δώσουν πλεονέκτημα στον επιτιθέμενο. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι Τούρκοι δεν έχουν ακόμη Leo2A4 και εκατοντάδες άρματα μάχης, αλλά δεν θα συζητήσουμε τώρα την κατάστασή τους, ούτε αν αυτά μπορούν να αντιμετωπίσουν τα Leo2HEL.
Δεν συζητάμε καθόλου για το επίπεδο στελέχωσης των τουρκικών μονάδων. Θεωρούμε για την σημερινή υπόθεση πως οι περισσότεροι φυλακισμένοι στρατιωτικοί θα επιστρέψουν στις μονάδες τους, με την ελπίδα πως η περιποίηση των τουρκικών φυλακών δεν θα έχει επίδραση στις μαχητικές τους ικανότητες (#not). Δεν συζητάμε για τους πιλότους, που οι καλύτεροι και εμπειρότεροι όλων, με εκπαίδευση στο εξωτερικό, ΗΠΑ ή ΝΑΤΟ, εκτείουν ποινές ισοβίων για προσπάθεια ανατροπής του Ερντογάν. Γενικά δεν θα αναφέρουμε καθόλου πως η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει έναν διχασμένο αντίπαλο, δεν το λαμβάνουμε καν υπόψη στην υπόθεση εργασίας που κάνουμε.
Ας υποθέσουμε τώρα πως η σύρραξη γενικεύεται. Οι Πολεμικές Αεροπορίες πλήττουν τακτικούς και στρατηγικούς στόχους, και υπάρχουν μεγάλες απώλειες εκατέρωθεν. Οι Στόλοι πολεμούν σε τακτικές Αιγαίου, επίσης με απώλειες. Το μόνο σίγουρο είναι πως ο Τουρκικός δεν θα καταφέρει να κάνει κάτι στο Αιγαίο, κάθε προσπάθειά του να μπει στην κλειστή περιοχή θα γεμίσει ναυάγια τη θάλασσα κοντά στα λιμάνια του. Στην Ανατολική Μεσόγειο τα 214 θα κάνουν τόση ζημιά, που ο ασφαλέστερος τρόπος απόβασης στο Σύμπλεγμα του Καστελόριζου θα είναι από αέρος. Ο Στόλος δεν θα μείνει αλώβητος, αλλά αυτό δεν θα εμποδίσει τις Μονάδες να διακινδυνεύσουν να πάρουν θέσεις σε αποστάσεις βολής όπλων (και να τα βάλουν με επιτυχία).
Φυσικά απώλειες θα υπάρχουν κι από τις δυο πλευρές, αλλά δεν έχουμε κρυστάλλινη σφαίρα για να τις προβλέψουμε. Επίσης θα υποθέσουμε πως υπάρχει απώλεια εθνικού εδάφους, καθώς ο επιτιθέμενος στατιστικά κάπου, αν επιχειρήσει επίθεση σε όλο το μήκος και το πλάτος του Μετώπου, κάτι θα επιτύχει. Η σύρραξη ας υποθέσουμε πως διαρκεί μερικές ώρες, έστω κάποιες μέρες, και με παρέμβαση ΟΗΕ, απειλές ΗΠΑ, ΕΕ, η όποια δράση σταματά. Μόνο για το σημερινό σενάριο, θα υποθέσουμε πως υπάρχουν απώλειες μεγάλες εκατέρωθεν, και σε άντρες και σε υλικό. Και από ελληνικής πλευράς, πάλι στο χειρότερο σενάριο, η Τουρκία έχει στα χέρια της μερικές βραχονησίδες, ίσως και μικρά ή μεγάλα προγεφυρώματα σε μικρά νησιά ή Έβρο. Λογικά όλα μέχρι εδώ. Θα αναρωτιούνται κάποιοι πως είναι δυνατόν αυτό να είναι ήττα για την Τουρκία. Κι όμως, είναι.
Ζούμε στο 2018, δεν ζούμε στο 1950, ούτε καν στο 1974. Ο κόσμος έχει αλλάξει, και οι πόλεμοι πλέον έχουν χάσει την έννοια “κατάκτησης” εχθρικής γης που είχε στο παρελθόν. “Περήφανοι Χάρτες” που μας ποστάρουν κάποιοι γείτονες κάτω από τις αναρτήσεις μας στον λογαριασμό μας στο twitter προσπαθώντας να μας “κοροϊδεύσουν”, και δείχνουν τα ελληνικά νησιά και την Θράκη υπό τουρκικό έλεγχο και μπορεί να είχαν νόημα το 1980 για ψυχολογικούς λόγους, δεν έχουν σήμερα.
Ο παράγοντας “οικονομία”
Οι οικονομίες είναι διασυνδεδεμένες, αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης. Η Τουρκία έγινε μεγάλη οικονομική δύναμη, προσφέροντας μια εναλλακτική της Κίνας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η σύνδεσή της με την ΕΕ (οικονομικά), ενόψει της μελλοντικής της ένταξης, της έδωσε τριπλασιασμό του ΑΕΠ της σε 15 περίπου χρόνια. Το βιοτικό επίπεδο των Τούρκων έφτασε σχεδόν το ευρωπαϊκό, οι γείτονες πλέον έχουν πρόσβαση σε αγαθά αδιανόητα το 1980. Τι από όλα αυτά θα παραμείνουν αν η Τουρκία περάσει τον Ρουβίκωνα (τον πραγματικό);
Τίποτα. Η ήδη ταλαιπωρημένη τουρκική λίρα θα καταρρεύσει παταγωδώς. Μια εμπόλεμη Τουρκία θα έχει νόμισμα με αξία μικρότερη από αυτό της Συρίας. Γιατί η Συρία θα βγαίνει από τον πόλεμο, ενώ η Τουρκία θα μπαίνει σε μια μεταπολεμική εσωστρέφεια. Η ήδη υπερθερμασμένη τουρκική οικονομία θα κρυώσει απότομα. Η φούσκα θα σκάσει, και τα κομμάτια της θα καταστρέψουν και ότι υγιές έχει σαν βάση το τουρκικό οικονομικό θαύμα. Ο ΟΗΕ θα ψηφίσει πανηγυρικά εμπάργκο κατά της Τουρκίας, αλλά ακόμη κι αν δεν το κάνει ίσως με τα μη μόνιμα, μουσουλμανικά μέλη ή την Ρωσία, θα το κάνει η ΕΕ και προφανώς οι ΗΠΑ. Καθώς τα μεγάλα εργοστάσια δεν θα μπορούν να εξάγουν θα καταρρεύσουν. Η βιομηχανία δεν θα μπορεί να τροφοδοτήσει ούτε την εσωτερική αγορά, καθώς πρώτες ύλες δεν θα εισάγονται, από έλλειψη συναλλάγματος αλλά και εμπάργκο. Η ανεργία θα φτάσει σε λίγους μήνες τα επίπεδα της Βενεζουέλας, με την διαφορά πως στην περίπτωση αυτή η Τουρκία δεν έχει πετρέλαια. Χωρίς αυτά, οι ελλείψεις καυσίμων θα βυθίσουν την χώρα σε ένα καταστροφικό καθοδικό σπιράλ, χωρίς έξοδο.
Ο πόλεμος, όσο λίγο κι αν κρατήσει, θα έχει δημιουργήσει σημαντικές απώλειες και μεγάλες ζημιές. Αυτές θα είναι δύσκολο να αποκατασταθούν, καθώς η οικονομία της Τουρκίας θα μικρύνει σε ώρες, όχι σε μέρες. Τα spreads των ομολόγων θα είναι αστεία, μια χώρα σε εμπάργκο θα έχει την τύχη του ψευδοκράτους της Β. Κύπρου, με την διαφορά πως η τελευταία στηρίζεται από την Τουρκία. Η Τουρκία θα έχει το Κατάρ, αλλά το τελευταίο δεν είναι σίγουρο πως θα στηρίξει τον χαμένο της υπόθεσης, ούτε έχει πλέον τόσα χρήματα να στηρίξει αποτελεσματικά ένα κράτος 80 εκ. ανθρώπων.
Η επίθεση σε κατοικημένα ελληνικά νησιά θα εγείρει θέματα δικαστηρίων εγκλημάτων πολέμου. Η Τουρκία θα βρεθεί σε δυσμενή θέση, και θα αναγκαστεί να αποσυρθεί από τις όποιες κατακτήσεις της (που δεν πιστεύουμε πως θα είναι κάτι περισσότερο από βράχοι στο Αιγαίο, αλλά για υπόθεση και μόνο ας πούμε ότι είναι κάτι περισσότερο). Καλά μέχρι εδώ, αλλά η Ελλάδα θα ρωτήσει κάποιος, θα συνεχίσει αλώβητη;
Όχι βέβαια. Καταρχάς η Ελλάδα θα πρέπει να φροντίσει τις άμεσες πληγές της. Ζημιές σε υποδομές και πολιτική περιουσία, δίκτυα ΥΚΩ (υπηρεσιών κοινής ωφέλειας), έμψυχες απώλειες που σε ένα μικρό Έθνος θα είναι πάντα πολλές, όσο κι αν περιοριστουν. Η χώρα θα συνεχίσει να έχει υψηλό χρέος, και πιθανότατα η πορεία οικονομικής ανάκαμψής της να ανακοπεί. Αλλά η θέση μας θα είναι πολύ καλύτερη, δεν θα μπορούμε να συγκριθούμε με την θέση της Τουρκίας, και εξηγούμε το γιατί.
Η “ποιοτική” διαφορά
Καταρχάς εμείς διατηρούμε σαν εθνικό νόμισμα το ευρώ. Οι Έλληνες θα συνεχίσουμε να πληρωνόμαστε σε ευρώ, και η αγοραστική δύναμη των πολιτών θα επιτρέψει να μπορούν να διατηρούν ένα ικανοποιητικό βιοτικό βιεπίπεδο και η οικονομία θα συνεχίσει να έχει την δυναμική της. Η ΕΕ θα φροντίσει άμεσα να ενισχύσει την χώρα με έκτακτο πακέτο αρωγής (αντίστοιχο του 2011), καθώς κάτι τέτοιο προβλέπεται ούτως ή άλλως σε καταστάσεις φυσικών καταστροφών. Θέλουμε να πιστεύουμε πως προφανώς η αλληλεγγύη θα αποδειχτεί όχι μόνο υποχρεωτικά και βάσει κανονισμών αλλά σε ένα σαφές μήνυμα πως ανήκουμε στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Συνεπώς μια μεταπολεμική οικονομία για την Ελλάδα θα είναι έντονα αναπτυξιακή. Ο τουρισμός που θα έχει δεχτεί πλήγμα (ανάλογα με το πότε συνέβη το περιστατικό), θα ανακάμψει σε ελάχιστο χρόνο λόγω των τεραστίων επενδύσεων που έχουν γίνει στον τομέα.
Η Διεθνής Κοινότητα θα καταλάβει ότι τόσες δεκαετίες “γκρίνιας” για τις τουρκικές προκλήσεις είχαν βάση. Θα ξεκινήσουν άμεσα οι εξορύξεις φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο, με την κάλυψη του συνόλου του Αμερικανικού, Γαλλικού, Ιταλικού κοκ στόλου, ενώ το ίδιο θα γίνει και με τις γεωτρήσεις στην ελληνική ΑΟΖ. Τη νύχτα της σύγκρουσης, το Ελληνικό Κοινοβούλιο θα έχει επεκτείνει τα χωρικά μας ύδατα στα 12 μίλια, και πλέον αυτό θα είναι fait accompli για τις περαιτέρω συζητήσεις με την Τουρκία.
Σύντομα οι απώλειες σε υλικό και μέσα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων θα αποκατασταθούν, δεν θα υπάρξει εμπάργκο όπλων για την Ελλάδα όπως δεν υπήρξε μετά την Κύπρο. Αντίθετα, το γενικευμένο εμπάργκο προς την Τουρκία, θα φέρει ότι έχει επιβιώσει της όποιας σύγκρουσης σε κατάσταση απαξίωσης. Η τουρκική αμυντική βιομηχανία βασίζεται σε εισαγωγές πρώτων υλών για την παραγωγή κρίσιμων ανταλλακτικών, δεν είναι καθόλου σίγουρο πως θα καταφέρουν να πετύχουν κάποια παραγωγή σε μια μεταπολεμική Τουρκία.
Προφανώς η Τουρκία θα συνεχίσει να υποστηρίζεται από διάφορα ισλαμικά κράτη, όπως το Πακιστάν και το Κατάρ, πιθανότατα να καταφέρει να διατηρήσει επαρκείς σχέσεις με το Ιράν. Επίσης δεν ξέρουμε την στάση της Ρωσίας, που πιθανότατα να θελήσει να εκμεταλλευτεί το κενό ισχύος της γειτονικής χώρας και να την φέρει πιο κοντά της. Αλλά δεν πρέπει να αμελήσουμε το γεγονός πως οι όποιες ισορροπίες κρατούνται στην νοτιοανατολική Τουρκία θα διαταραχτούν αφού μέσα και υλικά που κρατούν τους Κούρδους σε καταστολή θα έχουν μεταφερθεί στο Αιγαίο.
Μακροπρόθεσμα η Τουρκία αν αλλάξει νοοτροπία, και περάσει την δική της “επανάσταση”, αντιληφθεί το λάθος και θα επιστρέψει στην Δύση και την ΕΕ, τότε θα ανακάμψει. Θα έχουν ληθεί σε διμερές επίπεδο οι όποιες διαφωνίες με την Ελλάδα, και η χώρα θα μπορέσει να ενταχτεί, έστω και με απλή σύνδεση και πάλι, στην ΕΕ.
Σκοπός όλου του άρθρου είναι να αποδείξει μέσω απλών αλλά βάσιμων συλλογισμών, πως η Τουρκία θα κάνει στρατηγικό λάθος αν επιτεθεί σήμερα στην Ελλάδα. Λάθος είναι και το γεγονός ότι χρησιμοποίησε την οικονομική ισχύ που της έδωσε η οικονομική σύνδεση με την ΕΕ, υπέρ ενός αδιάλλακτου και αντιδημοκρατικού κράτους, και όχι υπέρ του εκσυγχρονισμού των θεσμών της προκειμένου να ενταχθεί στην ΕΕ. Η σύνδεση με την ΕΕ είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει άμεσα, και δεν γίνεται γιατί το στηρίζει η Γερμανία. Μια Ελληνοτουρκική σύρραξη όμως θα άλλαζε άρδην τα δεδομένα.
Η Ελλάδα, χάρη στις θυσίες του λαού της κατάφερε να κρατήσει ένα ισχυρό νόμισμα, σαν βάση της οικονομίας της. Αντίθετα η Τουρκία θα έχει ένα νόμισμα που ήδη έχει μειωμένη αξία, ενώ μετά τον πόλεμο θα γίνει πιο πληθωριστικό από το μπολιβάρ. Για να καταλάβουμε, η απώλεια αγοραστικής ισχύος των Ελλήνων ήταν περίπου 25% στα 9 χρόνια κρίσης, ενώ η αντίστοιχη απώλεια των Τούρκων είναι 20% από την αρχή του χρόνου! Η σύνδεσή μας με την ΕΕ θα επιτρέψει την άμεση υλοποίηση προγραμμάτων στήριξης της χώρας, και επούλωσης των πληγών. Αντίθετα η Τουρκία χάνοντας την ΕΕ σαν εξαγωγικό πελάτη, θα καταρρεύσει.
Όλα τα παραπάνω τα γνωρίζει η Τουρκία. Αν δεν τα γνώριζε, δεν θα καθόταν απλά να μας απειλεί. Γνωρίζει ότι η γιγάντωσή της οικονομία της βασίζεται στις εξαιρετικές σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Δύση, καθώς και την εξωστρέφεια. Δεν μπορεί να εξάγει για παράδειγμα στην Κίνα! Εξάγει στην Δύση, αλλά αυτό θα άλλαζε σε μια μέρα μετά από μια ελληνοτουρκική σύρραξη. Αυτό που προσπαθεί είναι να μεγαλώσει οικονομικά και στρατιωτικά τόσο πολύ, που μετά κάθε αντίσταση να είναι μάταιη για τον αμυνόμενο. Και να πείσει την Ελλάδα πως μια επίθεση εναντίον της θα ήταν τόσο ισχυρή, που θα κατέβαλε όλες τις δυνάμεις μας. Αυτός είναι και ο λόγος που η Ελλάδα οφείλει να συνεχίσει να διατηρεί ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις. Όχι φυσικά για να πάει σε πόλεμο. Αλλά για να μην πάει.